Là sinh viên năm thứ ba, bạn đã có tri thức nền tảng về lĩnh vực học tập của mình. Công việc mà bạn sẽ làm qua hai năm tiếp là làm cho mình mê mải trong cốt lõi của lĩnh vực được lựa chọn của bạn để cho đến lúc bạn tốt nghiệp, bạn sẽ có cả tri thức và kĩ năng cần để bắt đầu nghề chuyên nghiệp.
Trong vài tuần qua, gần như mọi báo chí ở Mĩ và châu Âu đều hội tụ vào một vấn đề: Việc làm và thất nghiệp. Nhiều người đổ lỗi việc đó cho toàn cầu hoá và khoán ngoài nơi các nước chi phí thấp lấy đi việc làm từ các nước phương tây. Nguyên nhân chính không chỉ là toàn cầu hoá, nơi mọi sự có thể được tái định vị qua các biên giới mà còn bởi tiến bộ của công nghệ đang thay thế lao động bằng máy móc.
Mọi năm quãng thời gian tháng giêng, sinh viên năm thứ tư bắt đầu tìm việc làm vì họ sẽ tốt nghiệp sớm. Nhiều sinh viên bảo tôi: “Em thích làm việc cho Microsoft” hay “Em sẽ rất hạnh phúc nếu Facebook thuê em” hay “Mơ ước của em là làm việc cho Google hay Apple…”
Tôi nhận được một email từ một nhóm người phát triển phần mềm: “Chúng tôi đã từng làm việc cho một công ti phần mềm trong nhiều năm. Người chủ không biết gì mấy về phần mềm hay kinh doanh và đã phạm nhiều sai lầm. Chúng tôi đã thảo luận với nhau về việc bắt đầu công ti riêng của chúng tôi. Chúng tôi có kĩ năng, chúng tôi biết về kinh doanh và có quan hệ tốt với một số khách hàng. Chúng tôi nghĩ rằng chúng tôi đã sẵn sàng. Thầy có lời khuyên nào cho một công ti mới thành lập không?”
Một người kiểm thử viết cho tôi: “Chúng tôi có cần nhóm kiểm thử độc lập cho dự án agile không? Một số người nói nếu công ti dùng agile họ không cần người kiểm thử thêm nữa. Điều đó có đúng không?”
Một sinh viên viết cho tôi: “Em bị lẫn lộn về phương pháp Scrum vì nó không có vai trò của người quản lí dự án. Trong trường hợp đó ai sẽ quản lí dự án? Ích lợi của việc dùng agile là gì? Xin thầy giải thích.”
James Brown là chủ của một công ti chế tạo lớn. Gia đình ông ấy làm chủ công ti này trong ba thế hệ. Vì con ông ấy là một trong các sinh viên của tôi, khi ông ấy tới thăm con tại CMU, tôi đã đề nghị ông ấy có thể chia sẻ kinh nghiệm của ông ấy với sinh viên. Sau đây là thảo luận của ông ấy với sinh viên.
Một người phát triển phần mềm viết cho tôi: “Tôi đã làm việc trên vài dự án; chúng tất cả đều thất bại và lỡ lịch biểu. Khách hàng rất bực mình và người chủ công ti doạ đuổi mọi người phát triển. Tôi không biết tại sao chúng thất bại hay phải làm gì nhưng việc làm của tôi không còn được an ninh. Tôi hiện thời đang coi sóc một việc khác. Xin thầy lời khuyên.”
Nhiều độc giả đã viết cho tôi liên quan tới bài blog tôi đã viết rằng điện thoại di động và máy tính bảng sẽ chi phối công nghiệp và có thể thay thế máy tính cá nhân (PC). Tương ứng, ứng dụng di động sẽ là khu vực tăng trưởng nhanh nhất trong vài năm tới. Một số người nêu ra hoài nghi về dự đoán của tôi nhưng thực tế chúng là sự kiện và đã xảy ra.
Tôi nhận được một email mà người gửi viết: “Tôi muốn con gái tôi học khoa học máy tính nhưng chồng tôi nói rằng đó không phải là nghề cho phụ nữ. Anh ấy muốn cháu học về giáo dục và trở thành giáo viên. Con gái tôi đang học năm cuối trung học phổ thông. Cháu là học sinh giỏi, học giỏi về toán và khoa học và nó đã nhận được nhiều giải thưởng. Cháu đã học tiếng Anh trong nhiều năm và có khả năng đọc và viết tiếng Anh tốt. Cháu có laptop và đã học một số ngôn ngữ lập trình. Cho dù cháu còn chưa quyết định về học cái gì trong đại học nhưng tôi nghĩ cháu sẽ chọn máy tính với một số động viên nào đó. Tôi có thể tìm ở đâu nhiều thông tin hơn về phụ nữa là nhà khoa học máy tính? Làm sao tôi có thể thuyết phục được cháu học về máy tính? Xin thầy lời khuyên.”
Một số các bạn có hỏi tôi về chương trình Kĩ nghệ phần mềm (Software Engineering) và những gì mà kĩ nghệ mong đợi ở các sinh viên tốt nghiệp từ ngành này ra.
Một sinh viên hỏi: “Em đang làm việc như người kiểm thử phần mềm cho một công ti. Nếu em muốn là người kiểm thử rất giỏi hay người đảm bảo chất lượng, em cần thu được kĩ năng nào? Nếu em thích đi lên làm người quản lí kiểm thử và là nhà tư vấn kiểm thử chuyên nghiệp liệu có được không? Em cần làm gì để xây dựng nghề nghiệp như điều đó? Xin thầy giúp cho.”
Một người phát triển phần mềm viết cho tôi: “Người quản lí của tôi cho tổ chúng tôi một lịch biểu không thể nào đáp ứng được. Chúng tôi biết đó là ước lượng tồi nhưng không biết làm sao mà nói được vì chúng tôi sợ nói ngược lại đòi hỏi của người quản lí. Không ai muốn bị đuổi việc. Thầy có lời khuyên nào cho chúng tôi không?”