Trong vài tuần qua, gần như mọi báo chí ở Mĩ và châu Âu đều hội tụ vào một vấn đề: Việc làm và thất nghiệp. Nhiều người đổ lỗi việc đó cho toàn cầu hoá và khoán ngoài nơi các nước chi phí thấp lấy đi việc làm từ các nước phương tây. Nguyên nhân chính không chỉ là toàn cầu hoá, nơi mọi sự có thể được tái định vị qua các biên giới mà còn bởi tiến bộ của công nghệ đang thay thế lao động bằng máy móc.

Trong quá khứ, công nhân với giáo dục trung học có thể kiếm được việc làm trung bình, và kiếm được lương trung bình. Ngày nay, phần lớn việc làm yêu cầu giáo dục đại học với kĩ năng chuyên môn. Trong chuyển đổi này, nhiều người bị lạc lối và rơi thành nạn nhân của thay đổi trong thị trường việc làm. Nhiều người hi vọng rằng chính phủ có thể làm cái gì đó để giúp đỡ. Nhiều chính khách đã đưa ra lời hứa chỉ để thắng bầu cử. Tuy nhiên, họ không thể làm được mấy gì vấn đề không trong kiểm soát của họ. Nếu chúng ta nhìn lại vào việc dịch chuyển từ thời đại nông nghiệp sang thời đại công nghiệp, có nhiều người, phần lớn nông dân là nạn nhân. Họ mất nông trại, đất đai, cách kiếm sống tốt vì họ không được chuẩn bị cho dịch chuyển này. Họ đã không có thông tin hay được cảnh báo cho nên đó đã là điều ngạc nhiên lớn. Tình huống ngày nay là khác bởi vì có nhiều thông tin và cảnh báo nhưng nhiều người từ chối tin vào nó. Chừng nào họ vẫn còn việc làm, họ không lo nghĩ. Nếu điều xấu xảy ra, họ đổ lỗi nó vào cái gì đó khác. Tuy nhiên, thanh niên phải biết tốt hơn. Họ có truy nhập vào nhiều thông tin cho nên họ có thể ra quyết định đúng.

Không may, nhiều người không chú ý, họ chỉ dùng công nghệ để giải trí như trò chơi video, nhạc và đi theo thời thượng mới nhất.

Ngày nay các công ti đang dịch chuyển từ thời đại công nghiệp sang thời đại thông tin nơi các hệ thống robot có thể thay thế con người, phần mềm tự động có thể làm cho mọi sự xảy ra nhanh hơn. Giá của những công nghệ này là rẻ hơn mọi năm làm cho chúng thành đảm đương được cho mọi người. Chính công nghệ phá huỷ “việc làm cũ” và tạo ra “việc làm mới” nhưng mọi người vẫn chưa nhận ra điều đó. Theo một khảo cứu công nghiệp: “Từ năm 2000, các cơ xưởng đã sa thải nhiều công nhân và đã tạo ra số lượng thất nghiệp khổng lồ nhưng những việc làm mới có thể không được tạo ra đủ nhanh để làm cân bằng nó. Do tự động hoá, nhiều cơ xưởng hiệu quả tới mức ngành công nghiệp đóng một phần ba cơ xưởng hiện có của họ mà vẫn có cái ra tốt hơn và có lợi nhuận. Tất nhiên khi cơ xưởng đóng cửa, hàng triệu việc làm bị mất mãi mãi.

Mặc cho điều chính phủ và chính khách nói, nhiều “việc làm cũ” sẽ không bao giờ quay lại. Khi việc tự động hoá cơ xưởng được hoàn tất, nhiều việc làm đã được khoán ngoài cho các nước chi phí thấp cũng sẽ mất đi nữa. Ngày nay công nghệ đã thay thế nhiều thứ, kể cả con người. Để tôi cho bạn một ví dụ đơn giản. Tháng trước, tôi vào một nhà hàng ở Boston. Thay vì có ai đó tới bàn tôi nhận đặt món, nhà hàng có các máy iPad được đặt trên mọi bàn. Khách hàng có thể chọn từ menu với nhưng tranh đẹp trên iPads và đặt thức ăn trực tiếp. Khách hàng cũng trả tiền trực tiếp dùng thẻ tín dụng trên iPads. Chỉ những người làm việc trong nhà hàng đó là người nấu ăn trong bếp và người đem thức ăn tới bàn của bạn. Người chủ bảo tôi: “Mấy tháng trước, tôi cần 25 công nhân, bây giờ tôi chỉ cần 10 người. Tôi tiết kiệm được nhiều tiền. Tôi đã đầu tư vào iPads và phần mềm nhưng trong vài tháng, tôi hoà vốn và bây giờ được lợi nhuận từ nó. Với tự động hoá, tôi không phải giải quyết việc thuê người, đào tạo, sa thải công nhân. Tôi cũng không cần lo nghĩ về thủ quĩ và tính tiền vì khách hàng trả tiền trực tiếp bằng việc dùng thẻ tín dụng và thanh toán đi thẳng vào ngân hàng của tôi. Ông ta cười: “Không cần kế toán”.

Quãng một nửa cơ xưởng ở các nước phương tây bây giờ dùng robots, đặc biệt ngành công nghiệp nặng nơi những robot này làm việc 24 giờ không nghỉ và năng suất đã tăng lên vài lần tốt hơn trước đây. Một người quản lí nói: “Chúng tôi thường có nhiều nghìn công nhân nhưng bây giờ chúng tôi chỉ cần vài trăm. Phần lớn vận hành trang thiết bị nhẹ và kiểm soát các robot này. Nếu mọi cơ xưởng đều được tự động hoá đầy đủ, vài trăm triệu việc làm sẽ mất đi qua đêm. Tất nhiên, sẽ có hàng triệu việc làm mới được tạo ra nhưng chúng yêu cầu tri thức và kĩ năng hoàn toàn khác. Tôi tin chúng tôi có thể hoàn thành việc dịch chuyển này trong mười năm tới.” Tôi hỏi ông ấy: “Điều gì xảy ra cho công nhân?” Ông ấy nói: “Điều đó không phải là vấn đề của tôi; công ti của tôi không phải là tổ chức từ thiện. Nếu họ không có kĩ năng, họ sẽ không có việc làm, điều đó là đơn giản.”

Trong thế giới thay đổi nhanh chóng này, một điều chúng ta biết chắc là việc làm tương lai sẽ yêu cầu công nhân có giáo dục hơn và kĩ năng tốt hơn. Việc làm cũ mất đi và không bao giờ quay lại nhưng việc làm mới sẽ được tạo ra. Những điều chúng ta cần là có viễn kiến về tương lai và chắc rằng thế hệ trẻ của chúng ta truy nhập được vào giáo dục tốt nhất có thể được.

—-English version—-

Old jobs, new jobs

In the past several weeks, almost all newspapers in the U.S and Europe were focus on a single issue: Job and unemployment. Many people blamed it on globalization and outsourcing where lower cost countries were taken away jobs from western countries. The main causes are not just globalization, where things can be relocated across borders easily but also the advancement of technology that keep replacing labor with machines.

In the past, workers with a high school education could get an average job, and earned an average salary. Today, most jobs require a college education with specific skills. During this transition, many people were lost and fell victims to changes in the job market. Many hope that governments can do something to help. Many politicians have made promises just to win election. However, they cannot do much because it is not in their control. If we look back at the transition from agriculture age to industrial age, there were many people, mostly farmers were victims. They lost their farms, their lands, their way of earn a good living as they were not prepared for the transition. They did not have information or being warned so it was a big surprise. The situation today is different because there are many information and warnings but many refuse to believe in it. As long as they still have jobs, they do not worry. If bad thing happen, they blame it on something else. However, young people should know better. They have access to much information so they could make the right decision.

Unfortunately, many do not pay attention, they only use technology for entertainment such as video games, music and follow newest fashions.

Today companies are transitioning from industrial age to information age where robotic systems can replace human, automate software can make things happen faster. The prices for these technologies are getting cheaper every year making them more affordable to everybody. It is technology that destroys “old jobs” and creates “new jobs” but people have not recognized it yet. According to an industry study: “Since 2000, factories have lay off many workers and created a huge number of unemployment but new jobs could not be created fast enough to balance it. Due to automation, more factories were so efficient that the industry closed about one third of their existing factories but still have better outputs and profits, Of course when factories closed, millions of jobs were lost forever.

Despite what governments and politicians said, many of the “old jobs” will never come back. When the automation of factories is completed, many jobs that was outsourced to lower cost countries will also gone too. Today technology has replaced many things, including people. Let me give you a simple example. Last month, I went to a restaurant in Boston. Instead of having someone came to my table to take order, the restaurant had iPads installed on every table. Customers can select from a menu with beautiful pictures on the iPads and order foods directly. Customers also pay directly using credit cards on the iPads. The only people work in that restaurant is people who cook in the kitchen and people who bring foods to your table. The owner told me: “Few months ago, I need 25 workers, now I only need 10. I save a lot of money. I invested in the iPads and the software but within few months, I break even and now profit from it. With automation, I do not have to deal with hiring, training, firing workers. I also do not need to worry about a cashier and counting money because customers pay directly using credit cards and the payment go direct to my bank. He laughed: “No need accounting”.

About half of the factories in western countries are now using robots, especially heavy industries where these robots work 24 hours nonstop and productivity has been increased several times better than before. One manager said: “We used to have several thousand workers but now we only need few hundreds. Most operate light equipments and control these robots. If all factories are fully automated, several hundred million jobs will be gone overnight. Of course, there will be million new jobs created but they require a complete different knowledge and skills. I believe we could complete the transition in the next ten years.” I asked him: “What happen to the workers?” He said: “That is not my problem; my company is not a charity organization. If they do not have the skills, they will not have the job that is simple.”

In this fast changing world, one thing we know for sure is future jobs will require workers to have more education and better skills. Old jobs are gone and never come back but new jobs will be created. The thing we need is to have a vision of the future and make sure that our younger generation has access to the best education possible.