Là sinh viên năm thứ ba, bạn đã có tri thức nền tảng về lĩnh vực học tập của mình. Công việc mà bạn sẽ làm qua hai năm tiếp là làm cho mình mê mải trong cốt lõi của lĩnh vực được lựa chọn của bạn để cho đến lúc bạn tốt nghiệp, bạn sẽ có cả tri thức và kĩ năng cần để bắt đầu nghề chuyên nghiệp.

Thành công trong hai năm này tuỳ thuộc không chỉ vào tri thức về lĩnh vực của bạn mà còn vào cách áp dụng tri thức đó vào cái gì đó hữu dụng. Đây là lúc áp dụng điều bạn đã học để phát triển kĩ năng của bạn bởi vì bạn cần biết cách mọi sự làm việc. Chẳng hạn, chỉ biết về vòng đời phát triển phần mềm là không đủ mà bạn cần biết cách từng pha làm việc và cách thực hiện nó cho đúng. Bạn cần đi vào bên trong khái niệm mà bạn đã học để biết mọi chi tiết về cách nó làm việc, và cách làm nó với chất lượng trong tâm trí. Hiểu yêu cầu phần mềm là không đủ mà bạn cần biết cách phân tích nhu cầu của người dùng, trắc nghiệm chúng, rồi thiết kế, phát triển và kiểm thử giải pháp phần mềm và đảm bảo rằng chúng đáp ứng nhu cầu của người dùng.

Đến lúc này, bạn ít nhất đã có tri thức nào đó về C, C++, Java, Dot.Net, J2EE, HTML, PHP, XML, MySQL, hay UNIX. Trong hai năm tới, bạn sẽ cần đi vào chi tiết hơn bằng thực hiện ứng dụng dùng những phần cứng và nền thông thường này. Với các dự án nhỏ, bạn có thể có khả năng áp dụng tri thức của bạn để quản lí vòng đời phát triển phần mềm đầy đủ. Với các dự án lớn, việc làm được chia ra thành các nhóm hội tụ vào một chức năng xác định của ứng dụng. Do đó, bạn phải học nhiều về các vai trò và trách nhiệm như Kiến trúc sư phần mềm, Kĩ sư thiết kế, Người quản lí cấu hình, và chuyên viên Đảm bảo chất lượng phần mềm v.v.

Đến lúc này, bạn phải có bản kế hoạch nghề nghiệp rõ ràng về điều gì cần làm với giáo dục của bạn. Bạn có lập kế hoạch đi làm không? Bạn có muốn vào trường sau đại học để làm bằng cấp thạc sĩ hay tiến sĩ? Bạn có muốn học ở nước ngoài không? Bạn có muốn bắt đầu công ti riêng của bạn không? Bạn có muốn làm việc cho doanh nghiệp gia đình của bạn không? Tuỳ theo kế hoạch nghề nghiệp của bạn, bạn phải được chuẩn bị trước lúc này, nếu không sẽ quá trễ và bạn sẽ phí thời gian quí giá.

Nếu bạn muốn tìm việc làm sau khi tốt nghiệp, đây là lúc làm nghiên cứu về thị trường việc làm. Bạn cần biết ngành công nghiệp cần gì, kĩ năng nào họ muốn bạn có và ai đang thuê người cả ở khu vực địa phương của bạn và ở các thành phố khác hay nước khác. Đây là lúc bạn phải xem xét xin làm việc nội trú hay việc làm mùa hè để thu được kinh nghiệm và để cho công ti biết rằng bạn muốn làm việc cho họ.

Nếu bạn muốn vào trường sau đại học để có bằng cấp chuyên sâu, bạn phải lựa chọn cẩn thận nơi bạn muốn xin vào và bắt đầu tới thăm các trường đó để biết thêm về họ. Có một số yêu cầu nào đó cho việc xin vào học sau đại học mà bạn cần chuẩn bị. Nhiều sinh viên chờ đợi cho tới hết bốn năm hay sau khi tốt nghiệp rồi mới xin; điều đó là quá trễ vì việc xin vào đại học tốt có tính cạnh tranh cao. Bạn phải chuẩn bị từ bây giờ và sẵn sàng nộp đơn khi bạn bắt đầu năm thứ tư. Nếu bạn lập kế hoạch đi học ở nước ngoài, bạn cần chuẩn bị cho một số kì thi. Chẳng hạn phần lớn các trường ở Mĩ đều yêu cầu thi điểm tốt nghiệp Graduate Record Examination (GRE) và kiểm tra tiếng Anh như một ngoại ngữ (TOEFL).

Năm thứ ba và thứ tư ở đại học thường yêu cầu đọc thêm nhiều. Nó có thể là quá tràn ngập với một số sinh viên cho nên bạn cần có thói quen đọc tốt. Bạn càng làm việc đọc nhiều kĩ năng của bạn càng tốt hơn. Bạn phải học nhận diện và hội tụ vào các phần quan trọng nhất của cuốn sách hay bài báo để cho bạn có thể nắm được phần lớn nội dung của nó. Học cách ghi chú để cho bạn có thể ôn tập tài liệu nhanh chóng bằng việc tuân theo những ghi chú này thay vì đọc lại toàn bộ sách giáo khoa.

Đây cũng là lúc thực sự xây dựng mối quan hệ với các giáo sư của bạn. Bạn sẽ cần lời khuyên của họ. Bạn sẽ cần họ viết thư giới thiệu cho trường sau đại học hay tham chiếu về xin việc làm. Nếu họ không biết bạn rõ, họ không thể giúp bạn được.

Đến lúc này, bạn nên giữ mối quan tâm trong lĩnh vực học tập và đam mê của bạn về nó. Xây dựng trên đam mê đó bằng việc liên tục đọc thêm, học thêm để mở rộng tri thức của bạn. Mọi lĩnh vực hàn lâm đều có hàng nghìn websites và diễn đàn nơi các nhà chuyên môn trong lĩnh vực đó thảo luận về nghiên cứu của họ, các biến cố hiện thời, và tin tức. Đây là nơi bạn sẽ thấy nhiều thông tin cũng như người chia sẻ mối quan tâm của bạn. Trong những diễn đàn này, bạn sẽ học nhiều về ngành công nghiệp của bạn, về các công ti và xu hướng toàn cầu. Nếu bạn tốt nghiệp nhưng KHÔNG BIẾT gì khác bên ngoài tri thức hàn lâm, bạn sẽ không thành công lâu dài. Điều bạn đã học ở trường có thể bị lạc hậu trong vài năm nhưng điều bạn đã học từ công nghiệp, xu hướng toàn cầu, các công ti, sẽ giúp hướng dẫn bạn liên tục cập nhật tri thức của bạn và đó là cách bạn sẽ đi trước người khác trong nghề nghiệp của bạn. Nếu bạn không quen thuộc với các website hay diễn đàn kĩ thuật, bây giờ là lúc làm quen với chúng.

Đây là thời gian tốt nhất của bạn; đây là khoảnh khắc quí giá của bạn để dùng tốt mọi thông tin sẵn có cho bạn. Có thể là bạn sẽ không bao giờ có lại khả năng mải mê bản thân mình một cách đầy đủ thế, chuyên chú thế trong lĩnh vực làm bạn thích thú như hai năm cuối ở đại học. Đây là khoảnh khắc của bạn để nắm bắt mọi thứ để xây dựng nghề chuyên môn. Đừng phí hoài nó.

—-English version—-

Advice for third year students

As a third-year student, you already have the fundamental knowledge of your field of study. The work that you will be doing over the next two years is to immerse you in the core of your selected field so by the time you graduate, you will have both the knowledge and the skills needed to start a professional career.

Success in the next two years depends not only on the knowledge of your field but also on how to apply that knowledge into something useful. This is the time to apply what you have learned to develop your skills because you need to know how things work. For example, it is not enough just knowing the software development life cycle but you need to know how each phase work and how to implement it correctly. You need to go into inside the concept that you have learned to know every detail of how it works, and how to do it with quality in mind. It is not enough just to understand software requirements but you need to know how to analyze the needs of users, verify them, then design, develop, and test the software solutions and make sure that they meet the needs of users.

By this time, you at least have some knowledge of C, C++, Java, Dot.Net, J2EE, HTML, PHP, XML, MySQL, or UNIX. In the next two years, you will need go into more details by implement applications using these common hardware and platforms. For small projects, you may be able to apply your knowledge to manage the full software development lifecycle. For larger projects, jobs are broken down into groups that focus on one specific function of the application. Therefore, you must learn more about specific roles and responsibilities such as Software Architect, Design Engineer, Configuration manager, and Software Quality Assurance specialist etc.

By this time, you must have a clear career plan on what to do with your education. Do you plan to go to work? Do you want to go to graduate school for a Master or Ph. D degree? Do you want to study oversea? Do you want to start your own company? Do you want to work for your family business? Depend on your career plan, you must be prepared by this time, else it is too late and you will waste precious time.

If you want to find a job after graduate, this is the time to do research on the job market. You need to know what the industry needs, what skills they want you to have and who are hiring in both your local area and in other cities or countries. This is the time that you must consider applying for internship or summer job to gain experience and let the company know that you want to work for them.

If you want to go to graduate school for advanced degrees, you must carefully select where you want to apply and start to visit those schools to learn more about them. There are certain requirements for graduate admission that you need to prepare. Many students wait until their fourth-year or after graduation then apply; it is too late because admission to good universities is highly competitive. You must prepare now and ready to submit your application when you start your fourth year. If you plan to study oversea, you need to prepare for certain exams. For example most schools in the U.S require the Graduate Record Examination (GRE) and the Test of English as a Foreign Language (TOEFL).

The third and fourth year in college often require a lot of readings. It can be overwhelmed for some students so you need to have a good habit of reading. The more reading you do the better are your skills. You must learn to identify and focus on the most important parts of a book or article so you can get the most out of it. Learn to take notes so you can review the materials quickly by follow these notes instead of re-read the entire textbook.

This is also the time to really build relationships with your professors. You will need their advices. You will need them to write recommendation letters for graduate schools or references for job application. If they do not know you well, they cannot help you.

By this time, you should keep interest in the field of study and your passion for it. Build on that passion by continue to read more, learn more to broaden your knowledge. Every academic field has thousands of websites and forums where professionals in that field discuss their research, current events, and news. This is where you will find more information as well as people who share your interests. In these forums, you will learn more about your industry, companies, and global trends. If you graduate but knowing NOTHING ELSE besides academic knowledge, you will not be successful for long. What you have learned in school may be obsolete in few years but what you learned from the industry, global trends, companies will help guide you to continue to update your knowledge and that is how you will be ahead of others in your career. If you have not be familiar with some technical websites or forums, now it is the time to be familiar with them.

This is your best time; this is your precious moment to make good use of all information available for you. It is possible that you will never again be able to immerse yourself so fully, so exclusively in the field that interest you the most like this last two years in college. This is your moment to capture everything to build a professional career. Do not waste it.