Mọi năm quãng thời gian tháng giêng, sinh viên năm thứ tư bắt đầu tìm việc làm vì họ sẽ tốt nghiệp sớm. Nhiều sinh viên bảo tôi: “Em thích làm việc cho Microsoft” hay “Em sẽ rất hạnh phúc nếu Facebook thuê em” hay “Mơ ước của em là làm việc cho Google hay Apple…”

Tất nhiên, làm việc cho những công ti đó là tốt, với danh tiếng và lương bổng của họ nhưng tôi thường khuyên sinh viên tránh tập trung chỉ vào một chỗ làm việc. Tốt hơn và hiệu quả hơn là mở rộng nỗ lực tìm việc của bạn sang nhiều công ti, cả lớn và nhỏ. Lí do đơn giản: Cơ hội kiếm được “việc làm mơ ước” là nhỏ vì mọi sinh viên hàng đầu trên thế giới cũng làm điều đó, và cạnh tranh là dữ dội. Mọi sinh viên phần mềm mà tôi biết đều muốn làm việc cho Facebook hay Google hay Microsoft. Một người quản lí trong Google bảo tôi rằng họ nhận được vài nghìn đơn xin việc hàng tháng từ khắp nơi trên thế giới và phải mất hàng trăm người để sắp xếp chúng ra. Đồng thời, một người chủ của một công ti phần mềm nhỏ nói rằng anh ta phải quảng cáo ở nhiều chỗ chỉ để có đủ người xin việc. Công ti của anh ấy không nổi tiếng như Google hay Facebook, nhưng anh ấy đã làm ra vài trăm triệu đô la một năm và có vài nghìn kĩ sư phần mềm làm việc cho anh ấy. Anh ấy nói: “Đề nghị của tôi là tương tự như Google hay Microsoft nhưng tôi có ít người xin làm hơn.” Anh ta không một mình, nhiều người chủ kể cho tôi những câu chuyện tương tự vì công ti của họ không nổi tiếng, điều đó không có nghĩa là họ kém giá trị hay không phải là chỗ tốt để làm việc.

Tất nhiên, tôi chắc chắn khuyên rằng bạn làm mọi thứ bạn có thể làm để kiếm được một trong những công ti hàng đầu. Tuy nhiên, đừng để mọi tình cảm, nỗ lực và mơ ước của bạn vào một chỗ. Lạc quan nhưng kiểm lại mong đợi của bạn một cách hiện thực. Thỉnh thoảng, thực tại của làm việc tại những “công ti mơ ước” này có thể không sánh được với hi vọng và mơ ước của bạn mà nhiều người trong các bạn đã hình dung. Tôi có nhiều sinh viên làm việc tại những công ti đó. Một số người bảo tôi rằng kinh nghiệm của họ không phải tuyệt diệu như họ nghĩ. Cạnh tranh dữ dội tại những công ti này đã tạo ra bầu không khí mà một số người sẽ thấy bị căng thẳng. Một sinh viên giải thích: “Em được trả lương rất tốt nhưng em cũng phải làm việc như nô lệ. Mọi người làm tới 80 giờ một tuần, nếu bạn làm ít hơn; họ coi rằng bạn lười. Nếu bạn không theo kịp mọi người ở đó, bạn sẽ bị loại bỏ. Nhiều người làm việc cả thứ bẩy và chủ nhật nữa. Về căn bản, họ sống ở đó và không có cuộc sống của riêng họ. Bên cạnh danh tiếng bạn đang làm việc cho một công ti nổi tiếng, nó chỉ là việc làm, giống như bất kì việc làm nào khác. Nếu bạn muốn giầu có, bắt đầu công ti riêng của bạn đi bằng không việc “làm giầu” bằng làm việc cho công ti lớn là ảo tưởng thôi. Cho dù bạn có được lương tốt nhưng những người giầu có đều là người chủ, không phải là bạn.”

Tôi biết rằng một số người tốt nghiệp chỉ làm hẹp việc tìm việc của họ vào vài công ti đơn giản bởi vì họ không biết các công ti khác. Nhiều người không làm nghiên cứu đủ để tìm các công ti tương tự trong khu vực địa phương của họ. Sinh viên thường nghe nói về cái gì đó lớn lao, các công ti nổi tiếng nhưng hiếm khi biết về một số công ti nhỏ hơn đang phát triển vững chắc trong khu vực của họ. Bởi vì thiếu hụt công nhân có kĩ năng, cơ hội việc làm không còn định vị vào một chỗ, một thành phố hay một quốc gia mà ở nhiều chỗ. Khi nhiều công ti công nghệ toàn cầu đang mở rộng việc tìm công nhân có kĩ năng ở mọi nơi, đừng bỏ qua cơ hội này. Nếu bạn có kĩ năng ngoại ngữ tốt thêm vào với kĩ năng kĩ thuật của bạn, có cơ hội tốt là bạn có thể tìm ra việc làm với những công ti đó.

Chừng nào bạn còn chưa quyết tâm làm việc cho công ti hàng đầu, có thể có nhiều nghĩa hơn là đi theo một số công ti nhỏ hơn và kém nổi tiếng hơn mà các sinh viên khác bỏ qua. Hỏi tư vấn nhà trường để giúp cho bạn tìm ra những công ti nhỏ này. Một số trường có mối quan hệ tốt với các công ti địa phương và họ vui mừng chấp nhận bạn thay vì sinh viên từ các trường không tên tuổi. Điều thực sự ở trong tay bạn là lập kế hoạch cho nghề nghiệp tương lai của bạn. Bạn có thể muốn hội tụ nỗ lực của bạn toàn bộ vào một hay hai công ti hàng đầu hay danh sách nhiều công ti, lớn và nhỏ, địa phương và quốc tế. Đó là quyết định của bạn nhưng đừng bao giờ quên rằng tìm việc làm là việc toàn thời. Bạn phải đưa nỗ lực của bạn vào và tìm kiếm một cách năng nổ vì vài tháng tiếp sẽ xác định nghề nghiệp tương lai của bạn. Xin đừng chờ đợi cho tới khi bạn tốt nghiệp rồi mới đi tìm việc làm, sẽ quá trễ. Bạn phải sẵn sàng tìm việc từ BÂY GIỜ.

—-English version—-

Looking for job

Every year around January time, fourth-year students are beginning to look for job as they will be graduating soon. Many students told me: “I like to work for Microsoft” or “I would be very happy if Facebook hire me” or “My dream is to work for Google or Apple…”

Of course, working for those companies is good, given their reputation and their salaries but I often advise students to avoid focusing only on a single place of employment. It is better and more effective to expand your job search efforts to many companies, both large and small. The simple reason: The chance to get those “Dream jobs” is small because every top student in the world is also doing that, and competition is fierce. Every software student that I know wants to work for Facebook or Google or Microsoft. A manager in Google told me that they received several thousand applications per month from all over the world and it took hundred people to sort them out. At the same time, an owner of a smaller software company said that he had to advertise in many places just to get enough applicants. His company is not well known as Google or Facebook, but he made several hundred million dollars a year and has several thousand software engineers working for him. He said: “My offer is similar to Google or Microsoft but I had much fewer applicants.” He is not alone, many owners told me similar stories because their companies are not well known, it does not mean they are less valuable or not a good place to work for.

Of course, I certainly advise that you do everything you can to get to one of the top companies. However, do not to put all of your emotional, your efforts, and dreams in one place. Be optimistic but check your expectations realistically. Sometime, the reality of working at those “Dream companies” may not match your hopes and dreams that many of you have imagined. I had many students who work at those companies. Some tell me that their experience is not that wonderful as they thought. The fierce competition at these companies has created an atmosphere that some people would find stressful. One student explained: “I got paid very well but I also worked like a slave. Everybody put in 80 hours a week, if you work less; they considered that you were lazy. If you did not keep up with people there, you will be eliminated. Many people worked Saturday and Sunday too. Basically, they lived there and have no lives of their own. Beside the title that you are working for a well known company, it is just a job, like any other job. If you want to get rich, start your own company else the “getting rich” by working for big company is an illusion. Even you get good salary but the people who get rich are the owner, not you.”

I know that some graduates only narrow their job search on a few companies simply because they do not know of others. Many do not doing enough research to find similar companies in their local area. Students often hear of some big, well known companies but rarely know about some steadily growing smaller companies in their area. Because the shortage of skilled workers, the job opportunities are no longer locate in one place, one city or one country but many places. As many global technology companies are expanding their search for skilled workers everywhere, do not overlook this opportunity. If you have good foreign language skills in addition to your technical skills, there is a good chance that you can find job with those companies.

Unless you are determined to work for a top company, it might make more sense to go after some of the smaller and lesser-known companies that other students are ignoring. Ask a school counselor to help you find these local companies. Some schools do have good relationship with local companies and they are glad to accept you instead of students from unknown schools. It is really up to you to plan your future career. You may want to focus your efforts entirely on one or two top companies or a list of many companies, large and small, local and international. It is your decision but never forget that looking for job is a full time job. You must put your efforts in and aggressively searching because the next few months will determine your future career. Please do not wait until you graduate then go look for job, it will be too late. You must be ready to look for job NOW.