Xin vào trường sau đại học
Trong vài tháng qua, tôi đã nhận được nhiều email từ các sinh viên hỏi về lời khuyên về cách xin vào trường sau đại học. Một sinh viên viết: “Có lời khuyên bí mật nào mà thầy có thể chia sẻ với chúng em không? Em thực sự muốn vào trường mơ ước của em.” Sự kiện là không có lời khuyên bí mật nào nhưng có đôi điều bạn cần để được nhận vào đại học tốt: Điểm trung bình tốt (GPA); điểm thi tốt nghiệp tốt (GRE), đây là những điều chỉ ra bạn có đủ phẩm chất để vào chương trình sau đại học. Nếu bạn là sinh viên nước ngoài, bạn cũn cần có điểm TOEFL tốt để chỉ ra rằng bạn có thể học bằng tiếng Anh. (Từng đại học đều có chuẩn riêng của nó về việc chấp nhận, các trường hàng đầu yêu cầu điểm cao hơn); bạn cũng cần hai hay ba thư giới thiệu từ các thầy hay người quản lí của bạn nơi bạn làm việc; và bạn cần viết Phát biểu mục đích để giải thích lí do tại sao bạn muốn vào trường sau đại học.
Ước nguyện cuối cùng của Steve Jobs
Trước khi chết, Steve Jobs đã trao một chỉ thị đặc biệt cho những người quản lí của ông ấy về điều ông ấy muốn làm. Một trong những điều quan trọng mà ông ấy muốn đạt tới là cung cấp sách giáo khoa và giáo dục cho thế giới. Ông ấy nói: “Giáo dục là việc trao cho sinh viên công cụ họ cần để trao quyền cho cá nhân và việc tự họ nhận ra. Công nghệ không là gì nếu không có con người. Điều quan trọng nhất là có đức tin vào con người, rằng họ về căn bản là tốt và thông minh, và nếu bạn cho họ công cụ, họ sẽ làm những điều kì diệu.”
Kĩ năng kĩ thuật và doanh nghiệp
Một sinh viên khoa học máy tính năm thứ ba viết cho tôi: “Tại sao thầy gợi ý rằng người kĩ thuật học về doanh nghiệp? Em hiểu rằng em cần các kĩ năng mềm nhưng tại sao em cần tri thức doanh nghiệp? Em không muốn làm việc trong kế toán, tài chính hay quản lí. Xin thầy giải thích.”
Nhu cầu về công nhân CNTT
Việc thiếu hụt công nhân có kĩ năng Công nghệ thông tin (CNTT) đã tạo ra cuộc chiến mới – cuộc chiến về tài năng ở Mĩ. Bất kì ai làm việc trong công nghiệp công nghệ đều biết rằng cạnh tranh về những công nhân có kĩ năng hàng đầu là dữ dội nhưng hiện thời nó đã đạt tới mức độ chưa từng thấy trước đây.
Học theo tổ
Ngày nay sinh viên đại học đang đối diện với những thách thức về điều chỉnh tri thức và kĩ năng của họ theo công nghệ thay đổi nhanh chóng vì chương trình đào tạo của họ không có khả năng thay đổi nhanh chóng. Điều là “nóng” mấy năm trước có thể không “nóng” nữa. Nền và công nghệ họ đã học vài năm trước có thể lỗi thời bây giờ và họ phải nhanh chóng học những điều mới đang được công nghiệp cần để được thuê. Hai mươi năm trước, Pascal và C là các ngôn ngữ lập trình then chốt nhưng ngày nay chúng là Java, C++, Python và Ruby và chẳng mấy chốc có thể là cái gì đó khác. Vài năm trước, nếu bạn có thể viết mã, bạn có thể kiếm được việc làm nhưng ngày nay bạn cần nhiều hơn chỉ là kĩ năng lập trình để được thuê, bạn cũng cần kĩ năng mềm, kĩ năng ngoại ngữ, và tri thức doanh nghiệp. Những điều này đặt ra nhiều sức ép lên sinh viên nhưng nếu họ có thể vượt qua chúng, họ sẽ được thưởng lớn vì lương của người tốt nghiệp có kĩ năng đang tăng lên nhanh chóng hơn bất kì cái gì khác.
Điều sinh viên cần học
Một thầy giáo viết cho tôi: “Chương trình đào tạo máy tính của chúng tôi cũ rồi và chúng tôi đang làm việc để cập nhật nó, thầy có gợi ý nào để giúp chúng tôi cải tiến giáo trình của chúng tôi không?”
Quản lí hệ thông tin
Một người quản lí nói với tôi: “Quản lí là quản lí dù đó là con người hay công nghệ, nó là như nhau.” Một người tốt nghiệp kinh doanh với bằng MBA cũng nói: “Chúng tôi được đào tạo trong quản lí và chúng tôi có thể quản lí mọi thứ.” Đó là cách nhìn của hầu hết người quản lí nhưng họ đang phạm sai lầm lớn khi vấn đề đi tới công nghệ.
Nhu cầu về người quản lí hệ thông tin
Mười năm trước, tôi được mời làm xê mi na về Công nghệ thông tin (CNTT) cho cấp quản lí của một công ti cỡ trung bình.
Quản lí hệ thông tin trong công ti nhỏ
Ngày nay Công nghệ thông tin (CNTT) đã trở thành một phần của mọi doanh nghiệp và là dẫn lái then chốt cho kinh tế. Cuộc cách mạng số thức đang làm thay đổi mọi thứ cũng như cuộc cách mạng công nghiệp đã làm thay đổi thế giới một thế kỉ trước đây. Tuy nhiên, ở các nước đang phát triển nhiều doanh nghiệp nhỏ vẫn đang vận hành theo cùng cách từng hàng trăm năm nay mà không áp dụng công nghệ. Nhiều người chủ không thấy nhu cầu dùng công nghệ và một số không nghĩ họ có thể đảm đương được nó.
Phương pháp “Học qua Hành”
Một thầy giáo hỏi: “Tại sao thầy nghĩ “Học qua Hành” là tốt hơn phương pháp đọc bài giảng truyền thống? Làm sao phương pháp “Học qua Hành” có tác dụng với các môn Xã hội học, Lịch sử, Văn học, Kinh doanh, hay Giáo dục?”
Kĩ năng có nhu cầu cao
Một sinh viên viết cho tôi: “Em là sinh viên năm thứ nhất trong Khoa học máy tính. Em muốn biết em cần có kĩ năng nào lúc em tốt nghiệp. Em đã đọc blog của thầy về Di động, Dữ liệu lớn Big data, Tính toán mây và An ninh nhưng ở nước em phần lớn việc làm chỉ yêu cầu kĩ năng lập trình và kiểm thử. Em hoang mang và không biết chiều hướng nào là đúng? Xin thầy giúp cho.”
Nhu cầu về đào tạo công nghệ
Quan chức điều hành từ các công ti công nghệ như Google, Microsoft, Google, Amazon và Facebook v.v. muốn yêu cầu các trường công của Mĩ dạy khoa học máy tính, để cho các công ti công nghệ không phải dựa vào công nhân nước ngoài để lấp vào các việc làm công nghệ tương lai. Nhiều người đã kí vào yêu cầu với chính phủ Mĩ đòi hỏi chính phủ yêu cầu dạy các lớp máy tính ngay từ lớp tám, thêm nhiều câu hỏi về tính toán cho các bài kiểm tra chuẩn hoá, và tạo ra giáo trình cho giảng dạy công nghệ trong toàn thể các trường trung học.
Giải quyết vấn đề người tốt nghiệp thất nghiệp
Theo một khảo cứu toàn cầu mới đây, trên khắp thế giới có nhiều triệu người tốt nghiệp đại học bị thất nghiệp trong khi có nhiều việc làm mở ra nhưng không thể tìm được nhân viên đủ phẩm chất. Phần lớn các công ti (73%) nói rằng họ thất vọng với kĩ năng của người tốt nghiệp hiện thời bởi vì điều họ cần không phải là điều những người tốt nghiệp này có thể cung cấp. Tại sao nhiều người tốt nghiệp đại học thế không có những kĩ năng mà công nghiệp cần? Khảo cứu này thấy rằng có ba lí do chính: Thiếu cộng tác giữa nhà trường và công nghiệp; thất bại của nhà trường trong cập nhật chương trình đào tạo của họ để đáp ứng nhu cầu thị trường; và thiếu tri thức về chọn lựa nghề nghiệp trong các sinh viên đại học.
Khi công nghệ thay đổi…
Thiếu hụt hiện thời về kĩ năng công nghệ thông tin (CNTT) đã tạo ra lương cao hơn cho các kĩ năng CNTT mong muốn và nhu cầu về nhiều đào tạo CNTT để tăng số người có những kĩ năng đó. Ngày nay người tốt nghiệp có kĩ năng CNTT nhận được lương cao hơn nhiều nhưng nếu họ có kĩ năng đặc biệt như phân tích Big data, Tính toán mây, An ninh hệ thống và phát triển di động, họ thường nhận được nhiều đề nghị việc làm trả lương trên $100,000 đô la (dữ liệu 2013).
Giải pháp STEM
Những câu chuyện là tương tự trên khắp thế giới, khảo cứu của chính phủ thấy rằng tỉ lệ thất nghiệp trong những người tốt nghiệp đại học là cao hơn dự báo trước đây nhưng cảnh quan việc làm thay đổi theo lĩnh vực học tập. Về căn bản thất nghiệp là cao hơn trong các lĩnh vực phi kĩ thuật như Nghệ thuật, Âm nhạc, Triết học, Lịch sử, Tài chính và Kiến trúc. Người tốt nghiệp học Khoa học, Công nghệ, Kĩ nghệ và Toán học (STEM) KHÔNG có vấn đề đó và cũng kiếm được lương cao.
Học Kĩ nghệ phần mềm
Tôi bao giờ cũng khuyến khích sinh viên đã tốt nghiệp đang làm việc trong công nghiệp chia sẻ kinh nghiệm với sinh viên hiện thời nhưng lần này một trong những sinh viên năm thứ tư của tôi muốn chia sẻ câu chuyện của cô ấy:
Cơ hội việc làm và kĩ năng được cần
Theo một khảo cứu kinh tế mới, kinh tế toàn cầu bắt đầu cải tiến và nếu bạn đang tìm việc làm, bạn sẽ có cơ hội tốt nếu bạn có kĩ năng đúng. Mặc dầu thị trường việc làm địa phương có thể biến động từ nước này sang nước khác nhưng năm 2014 được dự báo là năm tốt vì phần lớn các công ti đang thuê người để lấp vào nhiều vị trí họ cần nhưng đã không lấp được trong nhiều năm qua vì khủng hoảng tài chính.
Lựa chọn lĩnh vực học tập
Với người tốt nghiệp trung học, việc chọn lĩnh vực học tập trong đại học có lẽ là quyết định khó nhất nhưng nó là bản chất bởi vì nó cho sinh viên phương hướng để tập trung vào và cho phép họ lập kế hoạch nghề nghiệp của họ từ sớm. Chắc chắn các lĩnh vực như khoa học, công nghệ, kĩ nghệ và toán học giúp chuẩn bị cho sinh viên đi vào nghề nghiệp xác định mà hiện thời đang có nhu cầu cao trên khắp thế giới. Tuy nhiên, theo một khảo cứu đại học, chỉ vài người tốt nghiệp trung học ghi danh vào các lĩnh vực này vì phần lớn không biết điều họ muốn. Tác giả của khảo cứu này lưu ý: “Phần lớn trong số họ không có ý tưởng họ thực sự muốn làm gì khi họ tốt nghiệp. Ngay cả những người nói rằng họ làm, họ thực sự không làm. Bạn không thể đổi lỗi cho họ vì khi bạn chỉ mới 17 hay 18 tuổi, bạn không biết gì về “thế giới thực”. Không ai giải thích cái gì đủ rõ ràng cho bạn để ra quyết định đúng cho nên phần lớn họ chỉ có ý tương mơ hồ về lĩnh vực học tập và lập kế hoạch nghề nghiệp.”
Nghề nghiệp trong Quản lí hệ thông tin
Một người mẹ viết cho tôi: “Tôi muốn con gái tôi học về quản trị kinh doanh nhưng nó muốn học về quản lí hệ thông tin (ISM). Tôi không biết nó có thể làm gì với bằng cấp này? Ai thuê những người tốt nghiệp với bằng cấp này? Và cảnh quan nghề nghiệp là gì? Xin thầy giúp cho.”Keep
Quản lí dự án
Một sinh viên hỏi: “Người quản lí dự án quản lí một dự án thế nào? Quản lí dự án điển hình giống cái gì? Xin thầy giải thích.”