Thông báo
Blog John Vu
Công nghệ sinh học: biên giới mới
Sau khi đăng bài: “Cuộc cách mạng mới trong Công nghệ” nhiều sinh viên đã hỏi tôi về mối quan hệ giữa Sinh học và Công nghệ thông tin, hai lĩnh vực khác nhau hoàn toàn. Lĩnh vực Sinh học đã thay đổi lớn xem như kết quả của Dự án Hệ gen con người năm 2000. Ngày nay các nhà khoa học coi Sinh học như khoa học thông tin, DNA về căn bản là ngôn ngữ bốn chữ số thức (C,T,G,A) lưu thông tin trên nhiễm sắc thể tương tự như số nhị phân (0,1) trong ngôn ngữ máy tính. Do đó, gen diễn đạt bản thân chúng hệt như máy tính thực hiện chương trình phần mềm. Những cách diễn đạt này tích hợp với những cách khác để tạo ra một loại “lối mòn thông tin” mà báo hiệu cho thân thể thực hiện chức năng nào đó.
Dạy và học
Ngày nay sinh viên đại học là tích cực; họ không ngồi yên và dễ dàng bị sao lãng bởi các tin nhắn, emails, và các hoạt động phương tiện xã hội khác. Để hiệu quả, phương pháp dạy phải thay đổi từ thụ động sang tích cực để giữ cho sinh viên tham gia vào việc học. Hình dung một lớp mà sinh viên tới và sẵn sàng học thì thời gian trên lớp sẽ năng suất hơn nhiều và là thích thú cho cả thầy và trò. Thay vì nghe thụ động bài giảng dài, sinh viên tham gia tích cực vào trong thảo luận nơi họ tham gia, học tập, phân tích và áp dụng điều họ học vào phát triển kĩ năng của mình. Tuy nhiên để cho sinh viên tới lớp và sẵn sàng học là khó vì trong nhiều năm họ đã quen thụ động rồi. Để bắt đầu với phương pháp học tích cực, thầy giáo cần giải thích cho họ về cách học mới. Tất nhiên, một số sinh viên sẽ nêu ra mối quan ngại của họ nhưng bằng việc đề cập tới từng mối quan ngại của họ, thầy giáo có thể thuyết phục họ chấp nhận phương pháp mới này.
Sự trỗi dậy của robot
Trong vài năm qua, các nhà kinh tế đã giám sát sự trỗi dậy của robot về cách nó sẽ ảnh hưởng tới việc làm của con người. Tháng trước, Đại học Oxford đã báo cáo rằng quãng 47 phần trăm việc làm có thể bị thay thế bởi robot trong vài năm tới. Các tác giả cảnh báo rằng chúng ta bây giờ đang bước vào thời đại mà máy móc sẽ thay thế cho con người và phát kiến sẽ làm lợi chỉ cho vài người thay vì phần còn lại của xã hội. Sự bất bình đẳng này sẽ đem tới nhiều vấn đề cho nền kinh tế toàn cầu hiện thời và kết quả sẽ gây tàn phá cho nhiều nước, đặc biệt là các nước đang phát triển về việc làm lao động.
Cách mạng mới trong công nghệ
Theo một báo cáo công nghiệp, đầu tư vốn trong các công ti công nghệ sinh học đã soải cánh lên tới 30 phần trăm trong năm 2014 so với năm trước, đạt tới trên $10 tỉ đô la. Các nhà phân tích Phố Wall tuyên bố: “Ngày nay, công nghệ sinh học là loại đầu tư lớn nhất thứ hai sau phần mềm. Khi phần cứng và phần mềm đã đạt tới điểm bão hoà, các nhà đầu tư tìm kiếm điều tiếp mà họ có thể đầu tư mà sẽ cho thu hồi lớn và họ đang thu được tin tưởng vào công nghiệp công nghệ sinh học (ngành công nghệ bao gồm cả các thiết bị chăm sóc sức khoẻ và công nghệ hỗ trợ cho các công ti y và dược để phát triển các thuốc mới v.v.) Vì những phát kiến đã tiến bộ lớn trong vài năm qua, nhiều nhà phân tích tin rằng sẽ có con số đầu tư kỉ lục trong lĩnh vực này. Một nhà phân tích viết: “Với tin tức rằng các công ti đầu tư đang giúp đỡ thành công cho các công ti dược để phát triển các loại thuốc mà có thể chữa được ung thư, không có lí do gì để không đầu tư vào trong các công ti công nghệ sinh học.”
Nhà doanh nghiệp thành công
Trong quá khứ, khởi nghiệp được coi như điều bí ẩn nơi người công nghệ tạo ra sản phẩm, phá vỡ thị trường và trở thành triệu phú. Ngày nay nó là khoa học có thể được các định, dạy và thực hành bởi sinh viên để tạo ra công ti khởi nghiệp.
Xây dựng công ti khởi nghiệp thành công
Có hai loại nhà doanh nghiệp phân biệt: Nhà doanh nghiệp truyền thống là những người bắt đầu công ti riêng của họ dựa trên kinh doanh hiện có như nhà hàng, cửa hàng bán lẻ, nhà may, nhà bán thực phẩm ở chợ v.v. Những doanh nghiệp này điển hình bị giới hạn bên trong một miền với tăng trưởng bị giới hạn. Các nhà doanh nghiệp công nghiệp là những người tạo ra công ti riêng của họ dựa trên tri thức phát kiến của họ và sản phẩm của họ có thể phá huỷ thị trường làm phát sinh tăng trưởng lớn bên ngoài miền địa phương. Những nhà doanh nghiệp truyền thống phụ thuộc vào thị trường địa phương để thành công và thuê một số giới hạn các nhân viên. Tương phản lại, các nhà doanh nghiệp công nghệ thay đổi thị trường, mở ra những ngành công nghiệp mới, và tăng trưởng lớn hơn với số nhân viên vô giới hạn.
Thị trường việc công nghệ năm 2015
Theo một báo cáo kinh tế toàn cầu, thị trường việc làm công nghệ đang bùng nổ khắp thế giới. Đã có trên 1.3 triệu việc làm công nghệ mới được lấp vào trong năm 2014 nhưng vẫn không đáp ứng được nhu cầu toàn cầu. Trong mười năm qua, ngành công nghiệp công nghệ đã tăng trưởng nhanh hơn bất kì ngành công nghiệp nào do nhiều công ti khởi nghiệp tạo ra những việc làm mới. Thị trường “nóng” này làm nảy sinh tranh đấu dữ dội giữa các công ti về những tài năng trong lĩnh vực công nghệ. Một nhà phân tích viết: “Ngày nay nếu bạn có kĩ năng công nghệ như thiết kế phần cứng hay kĩ nghệ phần mềm, bạn có thể yêu cầu lương cao hơn và cơ hội làm việc ở bất kì chỗ nào bạn muốn.”
Tạo ra việc làm
Theo báo cáo kinh tế của chính phủ Mĩ, công nghiệp đã tạo ra thêm 257,000 việc làm mới tháng trước và con số việc làm được tạo ra trong vài năm qua đã vượt quá mọi dự báo. Các nhà thương mại Phố Wall bày tỏ sự lạc quan của họ: “Chúng ta đã làm tốt hơn bao giờ trước đây khi thị trường chứng khoa vẫn giữ tăng lên mà không có dấu hiệu chậm lại.” Các thống kê khác chỉ ra rằng năm ngoái, trên một triệu việc làm mới đã được tạo ra và thất nghiệp đã xuống điểm thấp nhất trong mười năm qua. Nhiều nhà kinh tế tự hào công bố rằng kế hoạch của họ để phục hồi từ cuộc khủng hoảng tài chính đã thành công. Nhà kinh tế trưởng của Mĩ tuyên bố: “Nền kinh tế của chúng ta đang “cháy” với nhiều việc làm được tạo ra. Nhiều người đang làm việc ngày nay hơn vài năm trước. Mọi người đang mua, chi tiêu và dẫn lái việc chế tạo của chúng ta tăng sản xuất. Khi giá dầu vẫn tụt xuống, nhiều người hơn đang mua xe và đẩy niềm tin vào kinh tế Mĩ lên mức cao nhất trong một thập kỉ.”
Bài học thứ hai về khởi nghiệp
Một trong những sai lầm mà sinh viên trong lớp khởi nghiệp của tôi thường mắc phải là họ hội tụ quá nhiều vào công nghệ nhưng không chú ý tới khía cạnh tài chính của việc làm ra tiền. Họ yêu thích các ý tưởng của họ và công nghệ mà họ tạo ra và họ nghĩ tiền sẽ tự nhiên tới. Đó là lí do tại sao nhiều công ti khởi nghiệp thất bại trong vài tháng vận hàng sau khi người sáng lập tiêu hết tiền. Bởi lí do đó, bên cạnh việc dạy công nghệ điều quan trọng là sinh viên nên được dạy về tài chính nữa.
Với nhà doanh nghiệp: Thị trường lớn tiếp
Một nhà doanh nghiệp viết cho tôi: “Vài năm trước đây thầy khuyên rằng chúng tôi nên xây dựng app di động, đặc biệt trò chơi di động. Nhưng theo một báo cáo có vài triệu app trò chơi di động đã có trên thị trường. Thầy vẫn khuyến khích chúng tôi xây dựng nhiều app trò chơi di động cho dù thị trường đã bão hoà sao? Thầy khuyên cái gì bây giờ? Xin thầy chỉ bảo.”
Là nhà doanh nghiệp
Với công nghệ, toàn thế giới đang mở rộng với nhiều cơ hội hơn bao giờ trước đây nhưng bạn phải nắm lấy chúng trước khi ai đó khác lấy chúng đi. Đó là lí do tại sao sinh viên công nghệ nên được dạy về khởi nghiệp ở đại học để tận dụng ưu thế của những cơ hội này. Với đào tạo đúng, sinh viên có thể tạo ra các công ti khởi nghiệp, thuê người và làm tăng trưởng công ti của họ. Nếu thành công, công ti có thể tạo ra nhiều việc làm hơn với lương tốt hơn cho người khác và cải tiến nền kinh tế của đất nước. Bởi lí do này các đại học nên cung cấp đào tạo khởi nghiệp và khuyến khích thanh niên khởi đầu doanh nghiệp riêng của họ.
Việc làm tốt nhất hôm nay và ngày mai
Theo báo cáo công nghiệp, năm năm tới sẽ là thời gian tăng trưởng nhanh với nhiều việc làm mới vì các công ti lập kế hoạch thuê nhiều công nhân Công nghệ thông tin để đáp ứng nhu cầu của họ. Ngân sách tổng thể cho CNTT sẽ tăng trên 30% hay vài trăm tỉ đô la để đáp ứng cho nhu cầu cao của thị trường. Nhiều công ti lớn đang dự kiến tăng trưởng lớn trong kinh doanh của họ mà cũng có nghĩa là triển vọng việc làm cho người tốt nghiệp CNTT sẽ rất tốt. Một quan chức điều hành cấp cao giải thích: “Nền công nghiệp của chúng tôi đang bành trướng mà không có dấu hiệu chậm lại. Có nhiều dự án lớn mà chúng tôi muốn thực hiện trong năm 2015 và sau đó điều yêu cầu nhiều người có kĩ năng. Chúng tôi phải có đủ người để làm cho các dự án đó được thực hiện. Và chúng tôi đang tìm đại học để giúp cho chúng tôi đạt tới điều đó.”
Khi sinh viên khuyên người khác
Khi vào đại học, mọi sinh viên đều đối diện với các chọn lựa và bất kì cái gì họ làm cũng đều ảnh hưởng tới tương lai của họ. Làm chọn lựa tốt, họ có thể có được cơ hội nghề nghiệp tốt. Làm chọn lựa kém và họ có thể làm thui chột tương lai của họ. Mọi sinh viên năm thứ nhất tới trường đầy hi vọng nhưng sau vài năm, một số thừa nhận rằng họ hối tiếc về điều họ đã làm và ước rằng họ có thể làm chọn lựa tốt hơn. Sau đây là những câu chuyện của họ:
“Thầy dễ, thầy nghiêm “
Một cô giáo phàn nàn: “Ngày nay sinh viên không giống như nhiều năm trước. Nhiều người lười biếng; không chú ý tới bài giảng; thường xuyên bị sao lãng bởi email và tin nhắn trong lớp và thậm chí còn vô lễ khi tôi cảnh cáo họ. Tôi thất vọng và thậm chí còn xem xét bỏ việc làm này ….” Tôi giải thích cho cô ấy: “Là thầy cô, việc của chúng ta là giáo dục họ và chúng ta phải làm bất kì cái gì cần thiết để làm cho họ học, kể cả nghiêm khắc với họ. Họ có thể không thích điều đó bây giờ nhưng trong tương lai, họ sẽ đánh giá cao điều chúng ta làm.” Thế rồi tôi chia sẻ với cô ấy một trong những trường hợp xảy ra trong môn học của tôi.
Dạy gì trong chương trình Khoa học máy tính
Một thầy giáo viết cho tôi: “Công nghệ máy tính thay đổi nhanh thế và tạo ra thách thức cho tôi cũng như cho các thầy cô khác. Chúng tôi có thời gian giới hạn nhưng tài liệu liên tục tăng lên. Làm sao chúng tôi đưa tất cả những thứ đó vào một chương trình được? Tôi chắc rằng thầy đang đối diện với vấn đề tương tự nữa, vậy làm sao thầy giải quyết được điều đó?”
Công ti khởi nghiệp công nghệ
Với các công ti khởi nghiệp, việc phát triển một sản phẩm phát kiến là một trong những điều cấp thiết nhất. Bạn muốn sản phẩm của mình làm ra được tiền để cho công ti khởi nghiệp của bạn có thể tăng trưởng thành kiểu công ti mà bạn muốn, và bạn có thể sống thoải mái mà không phải làm việc cho ai đó khác. Để làm điều đó, ban phải bắt đầu với một viễn kiến rõ ràng về sản phẩm dựa trên ý tưởng của bạn và các ý tưởng của bạn phải đáp ứng cho nhu cầu cấp thiết trong thị trường hay giải quyết một vấn đề nào đó. Nói cách khác, để làm ra tiền, sản phẩm của bạn phải chuyển giao một giá trị mà khách hàng sẵn sàng trả tiền cho.
Vài lời khuyên về khởi nghiệp
Có nhiều cách tiếp cận tới đào tạo khởi nghiệp, mỗi cách có những ưu và nhược điểm. Cách tiếp cận đào tạo khởi nghiệp truyền thống hội tụ vào cách bắt đầu một “công ti” nơi ý tưởng chính về sản phẩm và dịch vụ dựa trên kinh doanh hiện có. Chẳng hạn, mở một cửa hàng bán lẻ nhỏ; bắt đầu một cửa hàng sửa chữa xe đẹp; mở nhà hàng; hay cung cấp dịch vụ đào tạo máy tính v.v. Cách tiếp cận đào tạo công nghệ hội tụ vào việc tạo ra “công ti khởi nghiệp” nơi các ý tưởng dựa trên phát kiến khoa học và công nghệ, thậm chí kinh doanh có thể còn chưa tồn tại và thị trường vẫn không được biết tới. Tất nhiên, kiểu khởi nghiệp này là rủi ro nhiều hơn, nhưng phần thưởng là vô giới hạn. Nếu bạn là sinh viên công nghệ và có ý tưởng nào đó về việc tạo ra công ti khởi nghiệp riêng của bạn thì tôi có vài lời khuyên:
Dạy khởi nghiệp
Một người bạn hỏi: “Nếu khởi nghiệp là “khoa học” mà có thể được dạy và được tái tạo lại thì làm sao các nước đang phát triển có thể dạy cho sinh viên là nhà doanh nghiệp, tạo ra các công ti khởi nghiệp để cải tiến nền kinh tế, và giải quyết vấn đề thất nghiệp?” Tôi bảo anh ấy: “Điều đó phải bắt đầu bằng việc thúc đẩy nhiều hơn về khoa học, công nghệ, kĩ nghệ và toán học (STEM) vì chúng là nền tảng của phát kiến. Không có phát kiến công nghệ, sẽ khó cho các nhà doanh nghiệp tạo ra các công ti khởi nghiệp mà có thể làm nên khác biệt cho nền kinh tế.”
Công nghệ: những cơ hội mới
Khi chúng ta đi vào Thời đại Thông tin, chúng ta có thể thấy thay đổi đang xảy ra ở mọi nơi. Nhưng ít người biết công nghệ thông tin tác động nhiều thế nào lên doanh nghiệp. Nếu bạn nhìn vào danh sách 500 công ti lớn nhất ở Mĩ (The Fortune 500) cho năm 2000 và so sánh với danh sách cho năm 2014, bạn sẽ thấy rằng chỉ một nửa số chúng vẫn còn trong danh sách. Cái gì đã xảy ra cho nửa kia? Phần lớn đã rớt khỏi vị trí của họ do sai lầm quản lí dẫn tới thất bại của họ. Về toàn thể nguyên nhân chung có thể được qui cho là thiếu tri thức công nghệ của cấp quản lí cao của họ. Nói cách khác, họ thất bại vì họ đánh giá thấp việc nổi lên của Internet và tốc độ của thay đổi công nghệ. Và điều này không chỉ ở Mĩ. Một nhà phân tích doanh nghiệp giải thích: “Cho dù chúng tôi không có thông tin về các nước khác nhưng nếu một nửa các công ti lớn nhất và mạnh nhất ở Mĩ bị thất bại, rất có thể là cùng điều đó cũng đang xảy ra ở các nước khác nữa.”
Khởi nghiệp
Trong nền kinh tế toàn cầu này, các nhà doanh nghiệp là tài sản quốc gia cần được khuyến khích và nâng lên cao. Khởi nghiệp không phải là khái niệm mới, nó cổ như bản thân doanh nghiệp nhưng trong quá khứ nó đã được dựa trên kĩ năng cá nhân để tạo ra giầu có và mọi người thường coi nó như ‘may mắn” thay vì “khoa học”.
Quay lại đăng nhập
