Ghi danh trong lĩnh vực CNTT ở đại học Mĩ
Năm nay (2013) chương trình công nghệ thông tin (CNTT) như Khoa học máy tính, Kĩ nghệ phần mềm và Quản lí hệ thông tin đang kinh qua con số kỉ lục đơn xin học và nhiều người tốt nghiệp trung học đang ghi danh vào khu vực tăng trưởng nhanh, có nhu cầu cao và lương cao này. Mọi trường hàng đầu như Stanford, MIT, và Carnegie Mellon đều nhận hàng nghìn đơn xin vào nhiều hơn thường lệ.
Việc học và việc làm
Giáo dục truyền thống hội tụ vào cung cấp cho sinh viên “tri thức chung” và thầy giáo chịu trách nhiệm là “người truyền thụ tri thức”. Sau khi học sinh thu được tri thức và tốt nghiệp, họ phải tìm việc làm theo cách riêng của họ vì thầy giáo không chịu trách nhiệm về việc làm cho học sinh. Bởi vì điều này, thầy giáo thường không chú ý tới thị trường việc làm, nhu cầu công nghiệp là gì, hay kĩ năng được yêu cầu để được thuê. Nhiều thầy giáo không có ý tưởng về số phần trăm người tốt nghiệp có được việc làm có liên quan tới lĩnh vực học tập của học sinh vì ưu tiên của họ là dạy, KHÔNG phải là giúp sinh viên tìm việc làm. Điều này không có nghĩa là họ không chăm nom nhưng việc của họ là dạy, thậm chí cung cấp lời khuyên cho học sinh về cơ hội nghề nghiệp, chuẩn bị lí lịch, hay hướng dẫn phỏng vấn.
Đối thoại với bố mẹ
Tuần trước, tôi có đến ăn tối ở nhà một người bạn. Trong cuộc đối thoại anh ấy bảo tôi: “Con trai tôi đã tốt nghiệp đại học sáu tháng trước nhưng không thể tìm được việc làm và nó đang thất vọng. Tôi không biết phải làm gì cho nên có thể anh nêu cho nó lời khuyên nào đó được không?” Tôi hỏi: “Lĩnh vực học tập của cháu là gì và cháu đang tìm loại việc làm nào?” Anh ấy nói: “Con trai tôi tốt nghiệp bằng đại học về kinh tế. Nó đã xin việc làm trong chính phủ nhưng không thể tìm được việc nào. Nó chán nản và muốn làm bất kì loại việc nào.”
Phòng vấn việc làm: Cảnh quan khác
Thomas Lewis là một người quản lí việc thuê người cho một công ti phần mềm lớn ở Mĩ, người thường tới CMU để tuyển sinh viên cho công ti của anh ấy. Tuần trước tôi đã mời anh ấy nói chuyện về kĩ thuật phỏng vấn cho sinh viên của tôi. Sau đây là điều anh ấy đã chia sẻ với lớp.
Tại sao bạn phải học?
Tại sao bạn phải học và đưa mọi nỗ lực vào việc học khi bạn vẫn còn trẻ và tràn đầy cuộc sống? Sau rốt đại học là thời gian kì diệu của cuộc sống của bạn vì bạn gặp gỡ các bạn mới, phát triển mối quan hệ, và tận hưởng tự do của tuổi thanh biên mà không lo lắng, không suy nghĩ, và không trách nhiệm vì sau đại học bạn có thể chẳng bao giờ có cơ hội này lần nữa. Có những tiểu thuyết về thời gian kì diệu của tuổi thanh niên và những chuyện lãng mạn về việc sống đời đại học v.v. Có những bài hát phổ biến về tận hưởng cuộc sống bất kì khi nào bạn có thể v.v. Tất cả trong chúng đều thực sự tạo ra ý nghĩa cho bạn vì nó là về bạn khi họ nói với bạn, các sinh viên đại học trẻ.
Hệ thống giáo dục mới phần 2
Với một số người, Môn học trực tuyến mở cho đại chúng – Massive Open Online Courses (MOOCs) là cuộc “cách mạnh” trong giáo dục đại học mà có thế phá vỡ giáo dục truyền thống. Mặc dầu các môn học trực tuyến đã có từ nhiều năm nhưng mãi tới năm 2011 khi Sebastian Thrun và Peter Norvig của đại học Stanford University đưa ra các môn học trực tuyến trong Học máy (trí tuệ nhân tạo) với 160,000 sinh viên ghi danh, toàn thể hệ thống giáo dục bị rung chuyển.
Hệ thống giáo dục mới phần 1
Ngày nay trên khắp thế giới, có hàng triệu cơ hội việc làm mới được tạo ra cung cấp hứa hẹn về thịnh vượng nhưng hàng triệu người không thể có được chúng vì họ không có giáo dục và kĩ năng cần thiết. Nếu tình huống này không thay đổi, số người bị thất nghiệp sẽ tăng lên và tác động vào phục hồi kinh tế toàn thế giới. Giải pháp hiển nhiên là cải tiến giáo dục và đào tạo để cho mọi người có thể đáp ứng nhu cầu kĩ năng mới. Trong nhiều năm chính phủ đã nói về cải tiến hệ thống giáo dục nhưng sự kiện là không có cải tiến thực nào đã xảy ra.
Một xu hướng mới?
Trong hàng trăm năm, mọi người bắt đầu các công ti; xây dựng chúng mà không có đào tạo chính thức nào. Đến thế kỉ 20, độ phức tạp của các công ti hiện đại đòi hỏi rằng người quản lí phải được đào tạo để tuân theo một số chuẩn và thủ tục để quản lí các công ti lớn. Năm 1908, Đại học Harvard tạo ra Thạc sĩ quản trị kinh doanh (MBA) đầu tiên để đáp ứng cho nhu cầu đưa giáo dục chuyên nghiệp vào các công ti lớn. Chương trình MBA chuẩn hoá lại mọi phần tử bản chất của vận hành một công ti mà người quản lí cần biết như quản lí chi phí, thu nhập, kế toán, tài chính, chiến lược, vận hành và nhân sự v.v.
Khởi nghiệp
Trong nhiều năm, Carnegie Mellon University (CMU) nổi tiếng là một trong những đại học tốt nhất ở Mĩ. Năm nay (2013), các chương trình Khoa học máy tính và Kĩ nghệ phần mềm được xếp hạng # 3 trong 100 trường hàng đầu bởi U.S News và World Report. Gần đây, CMU cũng được coi là trường tốt nhất về khởi nghiệp nữa. Khi tổng thống Barack Obama tới thăm CMU tháng sáu vừa rồi, ông ấy đã đặc biệt nhắc tới kỉ lục của CMU về thành công trong khởi nghiệp. Ông ấy nói: “Không ai đã tưởng tượng được rằng một trường cho con trai và con gái của công nhân thép lại trở thành một trong những đại học toàn cầu hàng đầu với 18 người đoạt giải thưởng Nobel và 10 người được giải thưởng Turin (một giải thưởng tương tự như giải thưởng Nobel cho khoa học máy tính). Phát kiến được lãnh đạo bởi các giáo sư và sinh viên đã tạo ra hơn 300 công ti thành công và trên 9,000 việc làm mới được tạo ra trong 15 năm qua. CMU đã trở thành chuẩn vàng cho khởi nghiệp ở các đại học Mĩ.”
Máy tính thông minh
Ngày nay hệ thông tin hay máy tính được dùng để lấy thông tin để cho con người làm quyết định nhanh hơn và chính xác hơn. Người chủ và người quản lí có thể giám sát vận hành của công ti bằng việc nhìn vào điều đang xảy ra trong công ti của họ như số bán, thu nhập, chi phí, năng suất chế tạo, và hỗ trợ khách hàng v.v. Tuy nhiên điều đó vẫn là “phản ứng” chứ không “dự ứng”. Điều gì xảy ra nếu người chủ và người quản lí có thể dự đoán và ra quyết định đúng TRƯỚC KHI mọi sự xảy ra? Điều gì sẽ xảy ra nếu họ biết về thay đổi trong thị trường vài ngày hay vài giờ trước khi nó xảy ra và ra quyết định? Điều gì sẽ xảy ra nếu họ học về sai lầm của họ và lập trình cho máy tính để nó không bao giờ xảy ra lần nữa? Đấy không phải là khoa học viễn tưởng mà nó là thực tại với trí tuệ nhân tạo nơi máy có thể học và dự đoán mọi thứ trước khi nó xảy ra.
Tính hiệu quả và tính hiệu lực
Một người quản lí dự án hỏi: “Khác biệt gì giữa tính hiệu quả và tính hiệu lực trong dự án phần mềm và làm sao tôi đo được chúng?
“Kinh tế app” bùng nổ
Ngày nay công nghệ là dẫn lái chính cho kinh tế và công nghệ thông tin là công nghiệp tạo ra việc làm nhanh nhất. Một nhà phân tích Phố Wall tuyên bố: “Để ra khỏi suy thoái kinh tế, đất nước phải bắt đầu bằng công nghiệp công nghệ để tạo ra nhiều việc làm hơn rồi mọi thứ sẽ theo sau.” Với công nghệ di động vẫn đang tăng trưởng nhanh, nhiều việc làm hơn có liên quan tới di động đang được tạo ra thúc giục các nhà kinh tế gọi nó là “Kinh tế App”. Kinh tế App là mạng những người phát triển và các công ti viết phần mềm cho các nền di động. Các nền này (IOS, Android, và Window 8) cung cấp cho người phát triển việc truy nhập dễ dàng vào thị trường toàn cầu của những người dùng điện thoại thông minh. Chẳng hạn một app di động được tạo ra bởi người phát triển Ấn Độ có thể được bán bởi cửa hàng app cho khách hàng trên khắp thế giới. Theo ngành công nghiệp app di động, kinh tế app sẽ tăng gấp đôi trong bốn năm tới, tăng trưởng tới $150 tỉ đô la và có thể tạo ra quãng năm tới bẩy triệu việc làm ph
Đối thoại với sinh viên lớn tuổi
Năm nay chương trình bằng Thạc sĩ của tôi về kĩ nghệ phần mềm có năm sinh viên là những người lớn tuổi hơn hầu hết những người khác. Eric là một nhà báo 40 tuổi đã làm việc cho một tờ báo trong 15 năm và quyết định trở lại trường. Trong đối thoại của tôi với anh ta, anh ta nói rằng anh ta muốn có một nghề mới và anh ta đã tiến hành nghiên cứu tập trung rồi quyết định rằng là kĩ sư phần mềm tại tuổi anh ta vẫn xứng đáng với nó.
Chuẩn bị cho tương lai của bạn
Tưởng tượng rằng bạn du hành trong rừng thẳm không có bản đồ hay dương buồm nơi biển khơi không có la bafb. Mọi thứ có thể diễn ra ổn thoả một chốc, nhưng ở điểm nào đó bạn sẽ nhận ra rằng bạn phạm phải sai lầm lớn. Cùng điều đó là đúng nếu bạn vào đại học mà không có phương hướng và kế hoạch nghề nghiệp. Bao nhiêu sinh viên 17 hay 18 tuổi nghĩ về kế hoạch nghề nghiệp hay biết điều họ muốn khi họ vào đại học? Bao nhiêu sinh viên vào đại học mà không có “la bàn” hay “bản đồ”? Đó là lí do tại sao có người tốt nghiệp bị thất nghiệp, những người có bằng cấp mà không có việc làm. Để tránh thảm hoạ như vậy, bạn cần nghĩ một cách nghiêm chỉnh về giáo dục của bạn và làm bản kế hoạch để đạt tới mục đích nghề nghiệp của bạn.
Xe hơi tự lái
Sau nhiều thập kỉ nhìn xe hơi tự lái trong các cuốn sách hay phim viễn tưởng khoa học, xe hơi tự lái bây giờ là thực tại. Trong nhiều năm, đại học Carnegie Mellon University (CMU) nổi tiếng về nghiên cứu về xe hơi tự lái hay xe hơi robot tự trị. Năm 2007, CMU đoạt giải thưởng Thách thức Lớn, cuộc đua của nhiều xe tự lái đi từ Los Angeles tới Las Vegas nơi các xe hơi phải đi qua trên trăm chỗ đường ngoặt trái và phải rất gấp trong các đèo núi lộng gió với độ cao khác nhau và những đường hầm nguy hiểm. Sau đó mọi người nói: “Dễ làm xe tự lái nhưng trên đường xa lộ với hàng nghìn xe hơi khác, làm sao bạn có thể tránh được tai nạn?” Nó đã đưa ra thách thức cho mức độ khác và sau vài năm nghiên cứu, CMU đã tạo ra một xe tự lái mới mà có thể tránh được tai nạn. Với máy tính tiên tiến và camera số thức chất lượng cao cùng các cảm biến, có thể làm được xe hơi có thể tự lái chúng và chứng minh với 100% chắc chắn rằng chúng sẽ có khả năng tránh được tai nạn.
Nhu cầu về công nhân CNTT
Theo một báo cáo công nghiệp, 2013 là năm tốt nhất mà việc làm cho người tốt nghiệp công nghệ thông tin (CNTT) đạt tới nhu cầu cao nhất. Khi nhiều công ti từ mọi khu vực đang thuê công nhân CNTT, việc thiếu hụt đi từ găng tới chủ chốt. Ngay cả với hàng trăm nghìn công nhân CNTT nước ngoài được phép tới và làm việc ở Mĩ mỗi năm, thiếu hụt vẫn trầm trọng hơn vì nhu cầu vẫn tăng lên nhanh chóng.
Thời đại tri thức
Theo một khảo cứu công nghiệp, “Thời đại thông tin” sắp chấm dứt sớm khi chúng ta đi vào thời đại khác “Thời đại tri thức”. Khảo cứu này nói rằng “Thời đại thông tin” bắt đầu từ những năm 1940 với máy tính lớn; trưởng thành nhanh chóng trong những năm 1980 với máy tính cá nhân; bùng nổ trong những năm 1990 với Internet, rồi đạt tới đỉnh trong những năm 2000 với điện thoại di động, và tích hợp nhiều dịch vụ vào một máy (iPhone, iPads v.v.).
Kĩ năng tư duy phê phán
Một trong những kĩ năng quan trọng ngày này là “tư duy phê phán” nhưng ít người có khả năng giải thích nó một cách rõ ràng. Có vài cuốn sách viết về tư duy phê phán nhưng hầu hết dành cho học giả triết học hay nhà toán học chuyên sâu hơn là cho người thường. Sinh viên thường nói với tôi là họ hiểu kĩ năng kĩ thuật, kĩ năng mềm nhưng không hiểu về kĩ năng tư duy phê phán. Một sinh viên nói: “Nếu em không biết nó là gì, làm sao em có thể phát triển hay cải tiến nó được?” Cho nên tôi đi tới một hướng dẫn đơn giản, dựa trên trực giác riêng của tôi để chia sẻ với sinh viên như sau:
Tương lai là trong phần mềm
Tuần trước vài công ti lớn trong diễn đàn công nghệ đã thảo luận về xu hướng công nghiệp. Nhiều quan chức điều hành cấp cao quay sang nói cái gì là điều quan trọng cho công ti của họ. Khi tôi ngồi trong các khán giả và lắng nghe ở chỗ các công ti này đang lập kế hoạch để làm trong tương lai, điều đó xác nhận niềm tin của tôi rằng những điều lớn nhất trong CNTT là: Di động, Tính toán mây, và Big Data.
Sau khi có việc làm
Nhiều người tốt nghiệp đại học coi có được việc làm là mục đích tối hậu nhưng ít người hiểu rằng có việc làm chỉ mới là bắt đầu. Sau khi họ có được việc làm, họ phải học cách giữ việc làm của họ và thăng tiến nghề nghiệp của họ bằng việc được đề bạt sang mức tiếp. Tất nhiên mọi người đều biết, bằng việc đi làm đúng giờ, làm việc chăm chỉ, và tìm kiếm cơ hội thăng tiến là điều then chốt cho thành công. Nhưng bên ngoài nhưng điều hiển nhiên này, có những điều khác bạn phải chú ý tới trong thị trường cạnh tranh này: