Một sinh viên viết cho tôi: “Bố mẹ em muốn em học khoa học máy tính. Em không thích toán và máy tính nhưng muốn theo đuổi bằng cấp trong Quan hệ công chúng. Em không muốn làm cho bố mẹ em phật lòng nhưng em cũng không muốn học cái gì đó mà em không thích. Hiện thời em không biết phải làm gì. Xin thầy giúp cho.”

Đáp: Trong nhiều năm dạy học, tôi thấy rằng sinh viên thành công thường là học cái gì đó mà họ thích. Sinh viên hiếm khi đạt được thành công khi học điều họ ghét. Nếu họ thích một môn học họ thường học tốt, và nếu họ học tốt, họ sẽ học nhiều hơn và trở nên rất giỏi với nó. Những yếu tố thành công này là quan trọng trong lập kế hoạch nghề nghiệp. Sự kiện là nếu sinh viên học cái gì đó mà họ không thích, cho dù họ tốt nghiệp và có việc làm, họ sẽ không tận hưởng nó hay thăng tiến trong nghề nghiệp của họ.

Câu hỏi của tôi là: Bạn có biết đích xác bạn muốn gì và tại sao bạn muốn nó không? Bạn có nhận được hướng dẫn nghề nghiệp đúng dựa trên mối quan tâm và năng lực của bạn không? Bạn có biết những điểm mạnh và yếu của bạn không? Bạn có biết cách phân biệt giữa mối quan tâm và đam mê không? Bạn có biết khác biệt giữa thích thú riêng và nghề nghiệp không? Khi lập kế hoạch nghề nghiệp, có vài yếu tố bạn cần cân nhắc tới: Bạn phải biết đam mê của bạn, tình yêu của bạn khi làm cái gì đó để cho bạn có thể đổ nỗ lực vào học nhiều để xây dựng nền tảng vững chắc từ đó bạn có thể xây dựng nghề nghiệp của mình. Bạn cũng phải nhìn vào thị trường việc làm với các lí do thực tiễn và biết rằng điều bạn học trong trường có thể giúp bạn xây dựng nghề nghiệp mà bạn có thể kiếm sống tốt. Bạn phải hiểu rằng bạn không thể phụ thuộc vào gia đình bạn chăm nom cho bạn mãi mãi được, cho nên bạn phải lựa cái gì đó mà có thể giúp bạn được độc lập vì bạn có chọn lựa về điều bạn muốn làm cho cuộc đời của bạn.

Sinh viên đại học thường có xung đột về chọn lựa học tập của họ với bố mẹ họ. Phần lớn các bố mẹ đều muốn cái gì đó tốt lành cho con cái họ dựa trên ý kiến riêng của họ mà không hỏi con cái họ về điều con họ thích cũng như những điểm mạnh và yếu của chúng. Nhiều sinh viên thường chọn học tập của họ dựa trên điều họ học giỏi ở trung học hay ảnh hưởng của bạn bè, phương tiện truyền thông dựa trên ‘suy nghĩ ước muốn” mà không hiểu khía cạnh thực hành của nghề nghiệp và thị trường việc làm. Cả bố mẹ và con cái cần hiểu lẫn nhau và dành thời gian để thảo luận bằng việc dùng các sự kiện và dữ liệu và không cố bị xúc động về việc thảo luận đó.

Vì bạn muốn theo đuổi nghề nghiệp trong Quan hệ công chúng (P.R), bạn cần thu đủ thông tin về lĩnh vực này để thảo luận với bố mẹ bạn. Bạn cần biết tại sao bạn muốn chọn lĩnh vực học tập này. Dựa trên tri thức giới hạn của tôi, P.R là lĩnh vực đặc biệt yêu cầu kĩ năng trao đổi hiệu quả, kĩ năng viết tốt và nhiều kinh nghiệm giải quyết với công chúng. Một người P.R đại diện cho công ti trước công chúng cho nên việc làm này yêu cầu rằng bạn quen thuộc với vận hành của công ti cũng như có tin cậy vào người chủ và người quản lí của công ti để đại diện cho họ với công chúng. Ở Mĩ hầu hết các công ti đều đề bạt người làm việc ở đó trong một thời gian dài và biết rõ về vận hành của công ti vào vị trí này thay vì thuê ai đó mới tốt nghiệp từ đại học cho nên cơ hội việc làm  cho người mới tốt nghiệp có thể khó tìm được. Vì phần lớn các nghề nghiệp trong quan hệ công chúng đều yêu cầu kinh nghiệm nào đó trong công việc với công chúng như viết thông cáo báo chí cho tới làm phóng viên và xuất bản trên các phương tiện; giải quyết mọi yêu cầu liên quan tới công ti; và chuẩn bị thông tin chi tiết cho các cuộc họp báo và hội chợ thương mại. Một người P.R có kinh nghiệm là khó tìm được và phạm sai lầm là nặng cho nên đây không phải là nghề dễ dàng như nhiều người có thể tưởng.

Sự kiện khác bạn có thể cần là nói chuyện với những người tốt nghiệp trong lĩnh vực này và hỏi xin lời khuyên từ họ. Bạn có thể biết các kiểu việc làm nào họ đang làm bây giờ và họ làm được bao nhiêu tiền. Bạn cần có mọi sự kiện và dữ liệu để bắt đầu thảo luận với bố mẹ bạn. Vì thị trường việc làm biến thiên trong các nước khác nhau, và tôi không biết mấy về lĩnh vực này để cho bạn lời khuyên đúng. Tuy nhiên nếu bạn xây dựng nghề nghiệp xung quanh đam mê cá nhân của bạn mà bạn yêu thích, bạn sẽ phát triển một số yếu tố cho thành công, bạn sẽ làm việc chăm chỉ và quyết tâm đạt tới mục đích của bạn và bạn sẽ hạnh phúc trong công việc của bạn.

—English version—

Conflict in career planning

A student wrote to me: “My parents want me to study computer science. I do not like math and computer but want to pursue a degree in Public Relations. I do not want to make my parents unhappy but I also do not want to learn something that I do not like. Currently I do not know what to do? Please help.”

Answer: For many years of teaching, I found that students who are successful usually studying something that they like. Students rarely achieve success studying what they hate. If they like a subject they often do well, and if they do well, they will learn more and become very good at it. These success factors are important in career planning. The fact is if students study something that they do not like, even they graduate and have a job, they will not enjoy it or advance in their career.

My questions are: Do you know exactly what you want and why you want it? Have you received proper career guidance based on your interest and capability? Do you know your strengths as well as weaknesses? Do you know how to distinguish between an interest and a passion? Do you know the different between a hobby and a career? When planning for a career, there are several factors that you need to consider: You have to know your passion, your love of doing something so you can put in the efforts to learn more to build a strong foundation where your career can be built upon. You also have to look at the job market for practical reason and knowing that what you learn in school can help you to build a career where you can make a good living. You have to understand that you cannot be dependent on your family to take care of you forever, so you must select something that can help you to be independent as you do have a choice on what you want to do with your life.

College students often have conflicts about their choice of study with their parents. Most parents want something good for their children based on their own opinions without consult their children about what they like as well as their strengths and weaknesses. Many students often select their study based on what they are good at in high school or influence by friends, the media based on a “wishful thinking” without understand the practical aspect of a career and the job market. Both parents and children need to understand each other and spend time to discuss using facts and data and try not to be emotional about it.

Since you want to pursue a career in Public Relation (P.R), you need to gather enough information about this field to discuss with your parents. You need to know why you want to select this field of study. Based on my limited knowledge, P.R is a special field that requires effective communication, good writing skills and a lot of experience to deal with the public. A P.R person represents the company to the public so the job requires that you be familiar with the company’s operation as well as having the trust of company owners and managers to representing them in public. In the U.S. most companies promote people who work there for a long time and know the company operation well into this position rather than hiring someone just graduate from college so the job opportunity for newly graduates may be difficult to find. Since most careers in public relations require certain experience in publicity work such as writing press releases to journalists and media publications; handle all press inquiries regarding the company; and prepare detailed information to press conferences and public trade shows. An experienced P.R person is hard to find and making mistake is critical so this is not an easy career as many people may think.

Another fact that you may need is to talk to people who graduated from this field and ask them for advices. You may want to know what types of job are they working now and how much they are making. You need to have all the facts and data to begin a discussion with your parents. Since job market varies in different countries, and I do not know much about this field to give you proper advice. However if you build a career around your personal passion that you love, you will develop some elements for success, you will work hard and be determined to achieve your goal and you will be happy in your work.