Một sinh viên viết cho tôi: “Em đã tốt nghiệp bằng cử nhân trong Khoa học máy tính ở Mĩ và đã xin học bằng thạc sĩ ở Mĩ. Nhưng em nhận được thư bác bỏ từ đại học. Em không biết tại sao nhưng muốn xin học lần nữa. Em phải làm gì để được tốt hơn ở lần sau? Xin thầy lời khuyên.”

Đáp: Có khác biệt giữa xin vào chương trình bậc đại học (bằng cử nhân) và chương trình sau đại học (bậc thạc sĩ và tiến sĩ). Mặc dầu mọi sinh viên đều phải điền mẫu đơn, viết phát biểu mục đích, gửi các bản sao học bạ, điểm thi (GRE, TOEFL v.v.), và thư giới thiệu v.v… NHƯNG việc nhận vào đại học được tiến hành bởi người quản trị nhập học người đánh giá số lớn các đơn xin vào bao quát mọi lĩnh vực học tập dựa trên chuẩn nhận vào của đại học; TRONG KHI việc nhận vào sau đại học (bậc thạc sĩ và tiến sĩ) được thực hiện bởi từng uỷ ban các thầy trong khoa dựa trên chuyên môn và quan tâm nghiên cứu của họ.

Do đó để vào bậc sau đại học, hai yếu tố quan trọng nhất là Phát biểu mục đích nơi bạn chỉ ra khu vực chuyên môn nào là khu vực bạn muốn học tập, tại sao bạn muốn học nó, cũng như bạn lập kế hoạch gì để làm sau khi hoàn thành việc học tập (mục đích giáo dục và nghề nghiệp của bạn), và thư giới thiệu từ người cố vấn hay giáo sư trường của bạn, người biết về năng lực của bạn. Sinh viên phải hiểu rằng chương trình thạc sĩ được thiết kế để cho họ tri thức và kĩ năng trong một khu vực chuyên môn hoá. Chương trình tiến sĩ được thiết kế để cho sinh viên tri thức chuyên gia rộng để làm nghiên cứu trong một khu vực chuyên môn hoá. Phần lớn các chương trình sau đại học đều mong đợi rằng sinh viên đã có tri thức chung và nền tảng vững để hội tụ vào các khu vực chuyên môn trong lĩnh vực học tập, vì không ai vào trường sau đại học để học tri thức cơ sở.

Bởi vì các thầy trong khoa ra quyết định về đơn xin của bạn, bạn cần nhận diện rõ ràng khu vực đặc biệt nào bạn muốn học. Chẳng hạn có vài khu vực chuyên môn trong Khoa học máy tính như hệ thống nhúng, An ninh máy tính, Robotics, Tương tác máy người, Quản lí phần mềm, Học máy, Khoa học dữ liệu v.v. và bạn phải nhận diện cái nào bạn muốn hội tụ vào. Một phát biểu chung chung không xác định thường bị bác bỏ bởi vì trong chương trình sau đại học sinh viên được đào tạo để chuyên môn hoá trong một khu vực đặc thù. Nếu bạn biết điều bạn muốn học, thì bạn phải đưa nó vào trong phát biểu mục đích của bạn. Bạn không thể gửi một phát biểu mục đích chung chung cho mọi trường sau đại học và mong đợi rằng họ là như nhau. Đây là sai lầm thông thường nhất tôi đã thấy và nó là một trong những lí do chính tại sao nhiều người bị bác bỏ.

Bởi vì đơn của bạn được kiểm điểm bởi khoa, điều logic là họ chọn chỉ những sinh viên chuyên môn hoá vào trong khu vực liên quan tới nghiên cứu và quan tâm của họ. Phần lớn các chương trình sau đại học (thạc sĩ và tiến sĩ) đều được xây dựng trên mối quan hệ hàn lâm giữa sinh viên và giáo sư vì họ sẽ phải dành nhiều thời gian cùng nhau trong kèm cặp, học và làm nghiên cứu. Do đó, trước khi nộp đơn vào bất kì trường nào, bạn phải tiến hành nghiên cứu riêng của bạn bằng việc kiểm điểm cẩn thận tình hình khoa cũng như vài giáo trong khu vực chuyên môn mà bạn muốn học tập. Phần lớn các giáo sư đều có websites, Facebook hay trang Linkeln riêng của họ, điều cung cấp cho bạn một danh sách đầy đủ các mối quan tâm nghiên cứu và xuất bản của họ. Bạn cần biết về công trình của họ vì bạn sẽ cố thuyết phục họ rằng bạn là sinh viên đúng cho chương trình của họ. Bạn sẽ cần tìm ít nhất ba hay bốn giáo sư trong khoa có chuyên môn liên quan tới mối quan tâm của bạn. Bạn phải đọc một số công bố của họ để biết thêm về họ rồi sửa đổi phát biểu mục đích của bạn để khớp với mối quan tâm của họ. Nếu bạn dường như biết cái gì đó về nghiên cứu của họ và nói rằng bạn muốn hội tụ vào việc học cái gì đó trong khu vực đó thì họ sẽ xem xét bạn thuận lợi hơn trong phiên kiểm điểm nhận vào.

Thư giới thiệu từ các giáo sư dạy bạn cung cấp bằng chứng tốt về năng lực của bạn vì họ biết bạn rõ. ĐỪNG gửi thư giới thiệu từ họ hàng hay bố mẹ bạn, cho dù họ cũng biết bạn rõ. Bạn nghĩ uỷ ban khoa sẽ phản ứng thế nào khi họ đọc những bức thư nói “Con tôi là người thông minh nhất trên trái đất” hay “Con gái tôi là thiên tài trong khoa học máy tính.” Và bạn có nhận họ không?

Bên cạnh phát biểu mục đích và thư giới thiệu, yếu tố như Điểm trung bình – Grade Point Average (GPA) cũng quan trọng. Phần lớn các giáo sư sẽ chú ý tới các môn liên quan tới khu vực bạn đang xin học. Chẳng hạn, nếu bạn muốn học Khoa học máy tính thì điểm trong môn trí tuệ nhân tạo, môn thuật toán, môn thống kế, và môn toán phải là xuất sắc vì chúng là nền tảng của khoa học Dữ liệu. Điểm của bạn về thi tốt nghiệp Graduate Record Examination (GRE) là chỉ báo về tri thức tổng thể của bạn để phân biệt bạn với những người khác. Nếu bạn là sinh viên nước ngoài thì bạn phải có điểm tốt về TOEFL vì thành thạo ngôn ngữ là rất quan trọng vì bạn phải đọc, viết và nói tiếng Anh trôi chảy. Điểm tốt về TOEFL iBT là 100 hay điểm IELTS 7.5 là tối thiểu để được vào trường sau đại học tốt.

Câu hỏi thông thường mà sinh viên thường hỏi tôi là về khác biệt giữa trường tốt thường khó được vào và là trường tư vì lợi nhuận mà dễ xin vào hơn. Theo ý kiến của tôi, tốt hơn cả là dự trường tốt để có bằng cấp của bạn hơn là dự trường không tốt mấy cho dù bạn vẫn có được bằng. Bằng cấp chuyên sâu ngày nay (thạc sĩ và tiến sĩ) không có nghĩa nhiều nếu nó tới từ trường vô danh. Với bằng cấp chuyên sâu, danh tiếng của trường là cách quan trọng nhất để có được việc làm tốt. Điều quan trọng là được chuẩn bị để vào chương trình sau đại học mà đáng tham dự, nơi bạn sẽ học là chuyên viên, chuyên gia trong khu vực chuyên môn hơn chỉ là “mẩu giấy vô giá trị” từ một trường vô danh.

Tất nhiên, khi bạn xin vào trường sau đại học tốt, bạn sẽ cạnh tranh với những người vào trường tốt, có điểm tốt, và có thư giới thiệu tốt cho nên bạn phải được chuẩn bị. Điều quan trọng cần lưu ý là với bằng cấp chuyên sâu, bạn sẽ ở trong cộng đồng các nhà khoa học và chuyên gia hàng đầu trong khu vực đặc biệt, nếu bạn tham dự đại học tốt thì dễ dàng hơn để được chấp nhận bởi các thành viên khác nơi họ có thể giúp bạn xây dựng và thăng tiến nghề nghiệp của bạn.

—English version—

Apply to graduate school

A student wrote to me: “I graduated with a Bachelor’s degree in Computer Science and applied to study for a M.S degree in the U.S. But I got a rejection letter from the university. I did not know why but want to apply again. What should I do to get better the next time? Please advice.”

Answer: There is a difference between applying to an undergraduate program (Bachelor’s degree) and graduate programs (MS and PhD degree). Although all students must fill out application forms, write a purpose of statements, send school transcripts, examination scores (GRE, TOEFL etc.), and recommendation letters etc… BUT undergraduate admissions is done by the school admissions administrators who evaluate large numbers of applications covering every field of study based on the university’s admission standard; WHEN graduate admissions (MS and PhD degree) is done by each department faculty committee based on their specialty and research interests.

Therefore for graduate admission, the two most important factors are the Statement of Purpose where you indicate what specific area that you want to study, why you want study it, as well as what you plan to do after complete the study (Your education and career goals), and letter of recommendations from your school advisors or professors who know about your capability. Students must understand that a Master’s program is designed to give them knowledge and skills in a specialized area. A PhD program is designed to give students extensive expertise to do research in a specialized area. Most graduate programs expected that students already have general knowledge and strong foundation to focus in specific areas within a field of study, as no one go to graduate school to study basic knowledge.

Because the department faculties make decision on your application, you need to clearly identify what specific area that you want to study. For example there are several specialized areas in Computer Science such as embedded system, Computing Security, Robotics, Human Computer Interaction, Software Management, Machine Learning, Data Science etc. and you must identify which one that you want to focus on. A general statement without being specific is often getting rejected because in graduate programs students are trained to specialize in a particular area. If you know what you want to study, then you should put it in your statement of purpose. You cannot send one general statement of purpose to every graduate school and expect that they are the same. This is the most common mistake that I have seen and it is one of the main reasons why so many get rejected.

Because your application is reviewed by the faculty, it is logical that they select only students whose specialize in area that are relevant to their research and interests. Most graduate programs (MS and PhD) are built on the academic relationships between students and professors as they will have to spend a lot of time with each other in mentoring, learning and doing research. Therefore, before applying to any school, you must conduct your own research by carefully review the department as well as several professors in specific areas that you want to study. Most professors have their own websites, Facebook or Linkeln pages, which provide you with a complete list of their research interests and publications. You need to know about their works as you will try to convince them that you are the right student for their program. You will need to look for at least three or four professors in the department whose specialties are relevant to your interests. You must read some of their publications to know more about them then modify your statement of purpose to fit their interests. If you seems to know something about their research and state that you want to focus on learning something in that area then they would consider you more favorably during the admission review.

Recommendation letter from professors who taught you provides some good evidence about your capabilities as they know you well. Do NOT send letter of recommendation from your relatives or parents, even though they also know you well. What do you think the faculty committee would react when they read some letters that say “My son is the smartest people on earth” or “My daughter is a genius in computer science.” And you should accept them?

Beside the statement of purpose and letter of recommendations, factor such as Grade Point Average (GPA) is also important. Most professor would pay attention to courses relate to the area that you are applying. For example, if you want to study Data Science then the grade in Artificial Intelligence course, the Algorithm course, the Statistics course, and Math course must be excellent as they are the foundation of Data science. Also your score on the Graduate Record Examination (GRE) is an indicator about your overall knowledge to distinguish you from others. If you are foreign students then you must have good score on the TOEFL as language proficiency is very important since you must read, write and speak English fluently. A good TOEFL iBT score of 100 or IELTS score of 7.5 are the minimum to get into good graduate schools.

A common question that student often ask me is about the difference between good schools which are difficult to get in and private for profit schools which are easier to get in. In my opinion, it is better to attend a good school for your graduate degree than to attend a not-so-good school even you still get a degree. Today advanced degrees (MS and PhD) does not mean much if it come from an unknown school. For advanced degrees, school reputation is the most important way to get good jobs. It is important to be prepared to get into a graduate program that is worth attending, where you will learn to be specialists, an expert in the specialized area than just have a “worthless piece of paper” from an unknown school.

Of course, when you apply for a good graduate school, you will be competing against people who go to good schools, get good grades, and have good letters of recommendation so you must be prepared. It is important to note that with advanced degrees, you will be among a community of top scientists and specialists in a special area, if you are attending a good university then it is easier to get accepted by other members where they may help you to build and advance your career.