Hôm qua tôi nhận được một email người gửi viết: “Em là sinh viên máy tính năm thứ ba đang làm việc bán thời cho một công ti phần mềm. Công ti này không trả lương nhiều nhưng em cần làm việc để trả tiền cho đại học và giúp đỡ bố mẹ em. Gần đây một người quản lí của một công ti đối thủ cạnh tranh liên hệ với em một cách cá nhân và muốn thuê em làm việc. Ông ấy hỏi em liệu em có sẵn lòng cho ông ấy thông tin tài chính của công ti của em, danh sách tên các khách hàng, và một số chi tiết về dự án của chúng em. Ông ấy cũng nhờ em tuyển một số công nhân khác về làm việc cho ông ấy. Tiền lương tốt hơn nhiều và em có việc làm toàn thời sau khi tốt nghiệp. Em quả thực cần tiền nhưng cảm thấy không thoải mái, và không biết phải làm gì? Thầy có lời khuyên nào không ạ.”

Đáp: Điều công ti kia đang yêu cầu bạn làm rõ ràng là vô đạo đức. Ông ấy đề nghị bạn giúp cho công ti của ông ấy đánh cắp thông tin kinh doanh từ công ti của bạn (danh sách khách hàng, thông tin tài chính, chi tiết dự án). Đây là cạnh tranh không ngay thẳng và hoàn toàn không thể chấp nhận được. Nó có thể là nguyên nhân cho sa thải nếu công ti của bạn phát hiện ra. Điều đó dường như là công ti kia không kinh doanh tốt cho nên họ phải cạnh tranh bằng việc đánh cắp các thứ từ người khác. Trong khi tôi hiểu bạn cần tiền để trang trải cho chi phí đại học và giúp đỡ bố mẹ bạn, tôi nghĩ bạn không nên làm điều đó. Điều đó hoàn toàn sai trái, nhưng người làm chọn lựa vô đạo đức thường không thoát được luật pháp. Cho dù bạn có thể thành công nếu không ai biết nhưng bạn không thể tránh được lương tâm riêng của bạn. Là sinh viên, bạn có tương lai sáng lạn phía trước và lương tâm của bạn là thuần khiết. Đừng để cái gì làm nhơ nhuốc nó.

Là nhà chuyên môn phần mềm tương lai, bạn phải quyết tâm tuân thep “Luật ứng xử”, nếu bạn làm điều công ti kia đề nghị, bạn sẽ vi phạm bao nhiêu nguyên tắc?

  1. Kĩ sư phần mềm sẽ hành động nhất quán với quyền lợi công chúng.
  2. Kĩ sư phần mềm sẽ hành động theo cách có quan tâm tốt nhất tới khách hàng và người sử dụng lao động nhất quán với quyền lợi công chúng.
  3. Kĩ sư phần mềm sẽ đảm bảo rằng sản phẩm của họ và những sửa đổi  có liên quan đáp ứng cho chuẩn chuyên nghiệp cao nhất có thể được.
  4. Kĩ sư phần mềm sẽ duy trì tính toàn vẹn và tính độc lập trong phán xét chuyên nghiệp của họ.
  5. Người quản lí và người lãnh đạo kĩ nghệ phần mềm sẽ đồng ý và thúc đẩy cách tiếp cận đạo đức đối với quản lí phát triển và bảo trì phần mềm.
  6. Kĩ sư phần mềm sẽ nâng cao tính chính trực và danh tiếng của nghề nghiệp nhất quán với quyền lợi của công chúng.
  7. Kĩ sư phần mềm sẽ công bằng và ủng hộ cho đồng nghiệp của mình.
  8. Kĩ sư phần mềm sẽ tham gia vào việc học cả đời liên quan tới việc hành nghề của họ và sẽ thúc đẩy cách tiếp cận đạo đức trong hành nghề.

Xin cân nhắc điều này: Bạn nghĩ bố mẹ bạn sẽ làm gì nếu họ thấy rằng bạn giúp ai đó đánh cắp thông tin kinh doanh từ công ti của bạn? Giá trị danh dự của gia đình bạn có kém hơn số tiền bạn thu được không? Bạn có để cho bố mẹ bạn xấu hổ về đứa con vô đạo đức không? Cho dù bạn là nhân viên bán thời nhưng bạn vẫn có nghĩa vụ và quan hệ với người chủ lao động hiện thời của bạn. Bạn không thể làm hại về mặt đạo đức và mong đợi giữ được việc làm lâu. Nếu bạn vi phạm vào tín nhiệm mà công ti đã có với bạn, mọi người có thể phát hiện ra và lời nói ra rằng bạn là con người không đáng tin cậy thì tương lai của bạn sẽ thế nào?

Nhân tiện, bạn có cho rằng công ti kia sẽ thuê bạn không khi họ biết rằng bạn không phải là người đáng tin? Điều bạn có thể làm cho công ti hiện thời của bạn, bạn cũng có thể làm với họ nữa chứ. Đừng bị lẫn lộn bởi lời hứa hẹn nào đó hay tiền thưởng nào đó sẽ lôi bạn xuống bùn cùng họ. Nếu bạn giúp họ, bạn cũng chấp nhận rủi ro rằng công ti của bạn có thể phát hiện ra và đưa ra vấn đề pháp lí với bạn. Rủi ro này cũng được khuếch đại lên bởi việc tuyển mộ những người khác cùng với bạn làm việc cho công ti khác. Lời khuyên của tôi: ĐỪNG làm điều đó! Đừng bao giờ làm bất kì cái gì có hại cho tính chính trực của bạn. Đừng bao giờ làm bất kì cái gì làm cho bố mẹ bạn cảm thấy tồi tệ. Nếu cần, cứ để cho công ti hiện thời của bạn biết về tình huống này và để cho họ giải quyết với công ti vô đạo đức kia.

—-English version—-

Ehical issue

Yesterday I received an email where the sender wrote: “I am a third year computer student working part time for a software company. The company does not pay much but I need the work to pay for college and help my parents. Recently a manager of a competitor company contacted me personally and wanted to hire me. He asked me if I would be willing to give him financial information of my company, list of names of customers, and some details of our projects. He also asked me to recruit few other workers to work for him. The pay would be much better and I will have a full time job after graduate. I do need money but feel uncomfortable, and do not know what to do? What you would recommend.”

Answer: What other company asked you to do is clearly unethical. He asked you to help his company to steal business away from your company (list of customers, financial information, project details). This is unfair competition and completely unacceptable. It could be a cause for dismissal if your company finds out. It seems the other company does not do well so they have to compete by stealing things from others. While I understand you need money to pay for college and helping your parents, I do not think you should do it. It is completely wrong, people who make unethical choices usually do not escape the laws. Even you may succeed if nobody know but you cannot avoid your own conscience. As student, you have a bright future ahead and your conscience is pure. Do not let anything tarnish it.

As future software professional , you must commit to follow the “Code of conduct”, if you do what the other company asked, how many principle that you will violate?

  1. Software engineers shall act consistently with the public interest.
  2. Software engineers shall act in a manner that is in the best interests of their customer and employer consistent with the public interest.
  3. Software engineers shall ensure that their products and related modifications meet the highest professional standards possible.
  4. Software engineers shall maintain integrity and independence in their professional judgment.
  5. Software engineering managers and leaders shall subscribe to and promote an ethical approach to the management of software development and maintenance.
  6. Software engineers shall advance the integrity and reputation of the profession consistent with the public interest.
  7. Software engineers shall be fair to and supportive of their colleagues.
  8. Software engineers shall participate in lifelong learning regarding the practice of their profession and shall promote an ethical approach to the practice of the profession.

Please consider this: What do you think your parents will do if they find out that you help someone to steal business from your company? Is your family’s honor less valuable than a sum of money that you gain? Would you let your parents feel shame about an unethical son? Even you are not a full time employee but you do have a duty and relationship with your current employer. You cannot compromise ethically and expect to keep a job for long. If you violate a trust that your company has with you, people may find out and word gets out that you are not a trustworthy person then what will be your future?

By the way, do you think the other company will hire you knowing that you are not a trustworthy person? What you can do to your current company, you could do to them too. Do not be confused by certain promise or monetary reward that bring you down to the mud with them. If you help them, you are also accepting the risk that your company may find out an take legal issue toward you. This risk is also magnified by recruiting others to join you to work for others. My advice: Do NOT do it! Never do anything that compromise your own integrity. Never do anything that make your parents feel bad. If needed, let your current company know about the situation and let them deal with the other unethical company.