Cuộc khủng hoảng tài chính đang tạo ra thời kì gay go cho mọi quốc gia và mọi công ti.

Thị trường việc làm trong nhiều khu vực đang phản ánh cuộc khủng hoảng này với một số khu vực bị ảnh hưởng nhiều hơn các khu vực khác – kinh doanh, tài chính, thương mại toàn cầu, đầu tư, và ngân hàng dứt khoát bị động chạm gay gắt hơn khi các công ti đang đóng cửa kinh doanh. Tuy nhiên, thiếu hụt toàn cầu về công nhân công nghệ thông tin nghĩa là tình huống cho sinh viên trong lĩnh vực này không tệ như nhiều người tưởng. Suy thoái kinh tế cuối cùng sẽ chấm dứt nhưng không ai biết khi nào, cho nên khó mà dự đoán được tương lai, có kiên nhẫn và tạo ra kế hoạch cho nghề của bạn sẽ giúp bạn vẫn còn đi đầu trong thời không chắc chắn này.

Đã làm việc trong ngành công nghiệp phần mềm trong nhiều năm, tôi khá lạc quan về thị trường nghề phần mềm. Bộ Lao động Mĩ ước lượng rằng sẽ có thiếu hụt vài triệu người CNTT đến năm 2010, cho dù ước lượng này đã được đưa ra từ năm 2007, trước cuộc khủng hoảng hiện thời, tôi nghĩ con số ước lượng này có thể còn ít nhưng việc thiếu hụt công nhân có kĩ năng vẫn hợp thức. Mặc cho cuộc khủng hoảng này, cả Trung Quốc và Ấn Độ vẫn đang lập kế hoạch phát triển thêm công nhân CNTT để đáp ứng nhu cầu toàn cầu bằng việc đầu từ số tiền khá lớn vào hệ thống giáo dục của họ. Nhiều sinh viên Mĩ và châu Âu đăng kí học trong các lĩnh vực khác đang chuyển vào lĩnh vực CNTT theo số lớn và nhiều đại học đã công bố rằng họ không có đủ lớp dành cho sinh viên và bắt đầu giới hạn việc đăng kí tuyển sinh. Dựa trên những thông tin này, sau đây là một số suy nghĩ của tôi về chủ đề tìm việc trong thời kinh tế xấu:

Nếu bạn đã làm việc trong công nghiệp CNTT và có việc tốt, không có lí do gì để hoảng hốt cả. Rất có thể là công ti của bạn có thể vượt qua được tình huống gay go hôm nay vì kinh doanh sẽ đi lên còn sớm hơn bạn nghĩ. Nếu bạn hài lòng với công việc của mình và muốn còn ở đó, điều có thể có ích cho bạn là bạn theo học các khoá đào tạo thêm để làm mạnh các kĩ năng của mình và đưa giá trị mới vào công ti của bạn. Nếu bạn không hài lòng, đây không phải là lúc để làm thay đổi, bạn có thể muốn ở lại cho tới khi sự không chắc chắn đã qua đi. Với người chuyên môn có kĩ năng và kinh nghiệm tốt, bao giờ cũng có nhiều cơ hội và không có lí do phải lo nghĩ.

Nếu bạn là sinh viên trong lĩnh vực CNTT, bạn đã làm việc chọn lựa đúng và nghề đúng rồi. Điều quan trọng bây giờ là kiểm điểm lại kĩ năng của bạn để xác định lỗ hổng khi bạn giám sát thị trường việc tương lai. Gần như mọi việc trong miền CNTT đều đòi hỏi kĩ năng lập trình, đặc biệt trong Java và C++ nhưng bạn cũng cần có tri thức về khái niệm hệ điều hành, hệ thống viễn thông cũng như chất lượng, qui trình và công cụ phần mềm. Cho dù bạn còn chưa tốt nghiệp, bạn có thể muốn kiếm việc đang được đăng tải để tìm xem các công ti đang kiếm loại kĩ năng nào và xác định môn học nào bạn sẽ cần học để cho bạn sẽ có những kĩ năng đó khi tốt nghiệp. Bên cạnh một số môn được yêu cầu, có các môn tuỳ chọn mà bạn có thể muốn xem xét nếu chúng có thể giúp cho việc tương lai của bạn. Quả vậy, một số kĩ năng được đánh giá cao và lúc tôi gián sát nhiều quảng cáo việc làm gửi tới văn phòng của tôi, tôi thấy dường như có vài cơ hội cho những người phát triển có kĩ năng trong .NET, Java, CRM, ERP dùng SAP và các ứng dụng PeopleSoft.  Có vài quảng cáo việc về an ninh hệ thống, kiến trúc công ti, quản trị cơ sở dữ liệu, và quản lí dự án phần mềm.

Nếu đây là năm cuối của các bạn trong trường khi bạn sẽ mau chóng tốt nghiệp và thị trường việc vẫn còn chưa được cải thiện, đừng hoảng hốt. Vẫn có các cơ hội ở đó, nhưng còn tuỳ thuộc vào kĩ năng đặc biệt của bạn mà bạn có thể kiếm được đề nghị việc hay bạn có thể phải đợi một chút vì nhiều công ti đang thận trọng về bất kì việc thuê người nào trong thời khủng khoảng tài chính này. Trong thời gian chuyển tiếp lúc ra trường và tìm việc, bạn có thể muốn cải tiến kĩ năng của mình bằng việc đăng kí học đào tạo thêm nào đó, đặc biệt trong việc học ngoại ngữ như tiếng Anh và các khoá đào tạo kĩ thuật ngắn hạn để giữ cho kĩ năng của mình được hiện hành với nhu cầu của công nghiệp. Điều quan trọng là vẫn còn lạc quan trong tìm kiếm của bạn về việc mới bởi vì một khi phục hồi xảy ra; nhiều công ti đã từng bảo thủ trong thuê người sẽ phải thuê nhiều người để đáp ứng nhu cầu việc làm dâng lên.

Một điều nữa mà tôi coi là quan trọng khi xin việc là viết sơ yếu lí lịch và điền đơn xin việc. Đây là kĩ năng mấu chốt mà đại học không dạy cho nên tôi muốn cho các bạn đôi lời khuyên bởi vì các sinh viên hỏi tôi mọi lúc. Bản sơ yếu lí lịch của bạn đại diện cho bạn trước công ti có cơ hội đáp ứng bạn. Bạn cần dành thời gian viết nó cẩn thận vì nó phải cho công ti biết bạn là ai và bạn có thể làm được gì cho họ. Bạn không nên dùng cùng bản sơ yếu cho mọi việc mà bạn xin làm mà bạn phải viết cẩn thận bản sơ yếu cho từng việc. Tôi biết nhiều sinh viên chỉ làm hàng trăm bản sao và gửi tới hàng trăm công ti với hi vọng rằng ai đó sẽ gọi họ tới phỏng vấn. Cách làm này chẳng bao giờ có tác dụng vì bản sơ yếu của bạn có thể không khớp với mô tả việc. Bạn cần hiểu rằng người phụ trách nhân sự của công ti không có thời gian đọc đơn và sơ yếu của bạn thật cẩn thận đâu. Nếu bạn không có điều họ đang tìm kiếm thì họ sẽ quăng nó vào thùng rác và bạn sẽ chẳng bao giờ có cơ hội thứ hai.

Khi viết sơ yếu, bạn phải nghĩ cẩn thận về việc chọn từ của mình. Nếu bạn đang xin việc được quảng cáo trên báo, trên các bảng việc trực tuyến thì hãy nhìn cẩn thận vào các từ được dùng trong quảng cáo và dùng cùng những từ đó trong bản sơ yếu của bạn. Tôi không gợi ý rằng bạn nhắc tới kĩ năng và kinh nghiệm mà bạn không có nhưng điều quả có nghĩa là dùng cùng những từ đó nếu có thể được. Khi liệt kê các kĩ năng CNTT của mình bạn cũng nên cố gắng dùng đúng từng từ mà bộ phận nhân sự của công ti quen thuộc. Chẳng hạn nếu việc yêu cầu “Java Micro Edition” và bạn liệt kê kĩ năng Java ME thì nó có thể không khớp đúng bởi vì người phụ trách nhân sự công ti, có thể là một thư kí, người xem đơn của bạn, lại không phải là người kĩ thuật và không thể phân biệt được yêu cầu về “Java Micro Edition” và Java ME. Đó là lí do tại sao tôi bao giờ cũng nhấn mạnh rằng khi tìm việc, bạn phải dành thời gian để điền các đơn xin bởi vì đây là lúc bạn đầu tư cho tương lai của mình. Nhớ rằng đơn xin việc và bản sơ yếu đều để trên bàn của người phụ trách nhân sự của công ti cùng với hàng nghìn đơn của người khác. Bất kì sai lầm nào cũng đều có thể làm mất cơ hội.

Dùng tiêu đề việc đúng cũng là nhân tố quan trọng khác. Nhiều công ti dùng tiêu đề việc có liên quan tới hoàn cảnh doanh nghiệp của họ. Nếu bản sơ yếu của bạn nói rằng bạn đã là “Người quản lí phần mềm ” mà thực tế bạn đang tìm vị trí “Kiểm thử phần mềm” hay “Phát triển phần mềm” thì bạn có thể quá mức yêu cầu, cho nên hãy kiểm tra lại vị trí được quảng cáo trước khi nộp đơn để chắc chắn rằng nó khớp đúng với việc tìm việc của bạn. Phần lớn các công ti đều ưa thích người có kinh nghiệm, cho dù bạn có thể không có kinh nghiệm vì bạn để phần lớn thời gian trong trường, bạn vẫn có thể liệt kê một số kinh nghiệm như “Thiết kế website cho bạn bè”, “Giúp cha mẹ tôi vận hành doanh nghiệp nhỏ”, “Giúp thầy tôi làm nghiên cứu …” (Liệt kê cái gì đó có liên quan tới việc này). Người quản lí nhân sự của công ti hiểu rằng là sinh viên toàn thời, bạn có thể không có điều họ đang tìm kiếm về kinh nghiệm nhưng ít nhất bạn có cái gì đó còn hơn không có gì. Tôi thực sự khuyên rằng sinh viên nên dành thời gian mùa hè để làm việc cho công ti phần mềm địa phương, cho dù không lương, để thu được kinh nghiệm. Ở Mĩ trên 70% sinh viên làm việc trong mùa hè và nhiều người với lương tối thiểu, chỉ để thu được kinh nghiệm. Tôi coi đây là đầu tư tốt cho nghề của bạn.

Tôi tin một khi cuộc khủng hoảng này qua đi, những cơ hội lớn hơn sẽ nổi lên trong mọi doanh nghiệp và sẽ có những thay đổi có ý nghĩa khi các công ti sẽ tranh đấu để chi phối và chiếm thị phần. Những công ti có chiến lược được thiết kế tốt sẽ chiếm ưu thế hơn các công ti chỉ “chờ đợi cho tới khi thời tốt hơn tới” hay không chuẩn bị cho điều có thể xảy ra. Hôm nay, khó mà nói đích xác khi nào thời đó sẽ tới, nhưng vì niềm tin thị trường phát triển như vậy nên sẽ là tuỳ chọn cho các công ti có chiến lược đúng và người đúng để thực hiện chúng. Hơn bao giờ hết, tôi tin công nghệ thông tin sẽ nổi lên như lĩnh vực mong muốn nhất và được tìm kiếm nhất. Với toàn cầu hoá, mọi công ti sẽ cần người có kĩ năng phần mềm.

—-English version—-

Job finding in bad economy time

The financial crisis is creating tough time for every country and every company. The job market in many sectors is reflecting this crisis with some sectors are more affected than others – businesses, finance, global trades, investment, and banking will definitely be hit harder as companies are closing businesses. However, the global shortage of information technology workers means that the situation for students in this field is not as bad as many people think. Economic depression will eventually end but nobody knows when, so while it is difficult to predict the future, having patience and creating plans for your career will help you to stay ahead in this uncertain time.

Having worked in software industry for many years, I am pretty optimistic about the software job market. The U.S Labor department estimated that there will be shortage of several million IT people by 2010, even the estimate were made in 2007, before the current crisis, I think the estimate number may be less but the shortage of skill workers is still valid. Despite the crisis, both China and India are still planning to develop more IT workers to meet global demand by invest significant money into their education systems. Many U.S and European students who enrolled in other fields are transferring into the IT fields by large number and many universities announced that they do not have enough classes for IT students and begin to limit the enrollment. Based on these informations, following are some of my thoughts on the subject of finding works in the bad economy time:

If you already worked in the IT industry and have a good job, there is no real reason to be panic. It is very likely that your company could overcome the tough situation today as business will pick up sooner than you think. If you are happy with your job and want to remain there, it may be benefit to you if you take additional trainings to strengthen your skills and bring new value to your company. If you are not happy, this is not the time to make any changes, you may want to stay until any uncertainty has passed. For the skilled professional with good experience, there will be many opportunities and no reason to worry.

If you are students in the IT field, you already made the right choice and the right career. The important thing now is to review your skills to determine any gap as you monitor the future job market. Almost every job in the IT area requires programming skills, especially in Java and C++ but you also need to have knowledge in the concept of operating systems, telecommunication system as well as software quality, process and tools. Even you have not graduate yet, you may want to look at the job postings to find out what kind of skills companies are looking for and determine what courses that you will need to take so you will have those skills when graduated. Besides some required courses, there are optional courses that you may want to consider if they could help you in your future jobs. Indeed, certain skills are highly prized at the moment as I monitor many job postings that come across my office, I found there seems to be several opportunity for skilled developers in .NET, Java, CRM, ERP using SAP and PeopleSoft applications.  There are several jobs posting on system security, enterprise architect, Data base administration, Data mining, and software project management.

If this is your last year in school as you will be graduating soon and the job market has not improved, do not panic. There are still opportunities out there, but depending on your specific skills you may get an offer or you may have to wait for awhile since many companies are careful on any hiring during this financial crisis. In the interim between leaving school and finding work, you may want to improve your skills by enrolling in some additional training, especially in learning a foreign language such as English and short term technical trainings to keep your skills current with the demand of the industry. It is important to remain optimistic in your search for a new job because once the recovery happens; many companies that have been conservative in hiring will have to hire a lot of people to meet the surge in demand.

One thing that I consider important when applying for job is writing resume and filling job application. This is a critical skill that university does not teach so I would like to give you some advises because students asked me all the time. Your resume represents you before the company has a chance to meet you. You need to spend time carefully writing it because it must tell the company who you are and what you can do for them. You should not use the same resume for every job that you apply but you must carefully write the resume for each job. I know many students just make hundred copies and send to hundred companies with the hope that somebody will call them for interview. This approach never works because your resume may not match the job description. You need to understand that company personnel do not have time to read your application and resume carefully. If you do not have what they are looking for then they will toss it into the garbage and you will never have a second chance.

When writing resume, you must think carefully about your choice of words. If you are applying for a job advertised in newspapers, online job boards then look carefully at the words being used in the advertisement and utilize these same words in your resume. I am not suggesting that you mention skills and experience that you do not have but it does make sense to use the same word if possible. When listing your IT technical skills you should also try to use exactly word by word for all the terms that company personnel are familiar with. For example if the job requires “Java Micro Edition” and you listed Java ME skills then it may not be a match because company personnel, maybe a secretary, who review your application, is not a technical person and can not distinguish a requirement for “Java Micro Edition” and Java ME. That is why I always emphasize that when looking for work, you must spend time to fill the application because this is the time that you invest in your future. Remember that your application and resume are sitting on one of the desk of company personnel along with thousands of others. Any mistake could be opportunity lost.

Using the right job title is also another important factor. Many company use job titles that are relevant within the context of their business. If your resume stated that you have been a “Software Manager” when in fact you are looking for a position as a “Software tester” or “Software developer” then you maybe overqualified, so check the advertised position before apply to be sure that it match your job search. Most companies prefer experienced people, even you may not have experience as you spend most of the time in school, you could still list some experiences such as “Design a web site” for a friend, “Support my parents operate a small business”, “Helping my professor do research on …” (List something relevant to the job). Company personnel understand that as a full time student, you may not have what they are looking for in experience but at least you have something rather than nothing. I really recommend that students to spend summer time to work for local software company, even without pay, to gain experiences. In the U.S over 70% of students work during the summer and many with minimum pay, just to gain the experiences. I consider this a good investment in your career.

I believe once this crisis is over, greater opportunities will emerge across all businesses and there will be some significant changes as companies will battle for domination and market share. Companies that have well design strategies will have advantage over companies that just “Wait until better time come” or not prepare for what could happen. Today, it is hard to say when exactly that time will be, but as market confidence grows so too will the options for those companies that have the right strategies and the right people to execute them. More than ever, I believe information technology will emerge as the most desirable and sought after field. With globalization, every company will need people with software skills.