Một sinh viên viết cho tôi : “Em tốt nghiệp đại học năm ngoái nhưng không thể tìm được việc làm. Phần lớn các bạn của em cũng không có việc làm nhưng chúng em hi vọng rằng thị trường việc làm sẽ khá hơn trong năm nay nhưng nó lại không thế và chúng em tuyệt vọng. Chúng em cần lời khuyên của thầy. Xin thầy giúp cho.”

Đáp: Nếu bạn không thể tìm được việc làm thì có thể còn khó tìm việc làm bây giờ hơn đấy. Thị trường việc làm sẽ KHÔNG khá hơn lên vì cạnh tranh về việc làm là gay gắt với nhiều người tốt nghiệp bị thất nghiệp đang đi tìm số ít việc làm hơn. Nếu bạn không biết bạn muốn làm loại việc gì, hay bạn cần loại kĩ năng nào thì bạn sẽ có nhiều khó khăn hơn. Vì bạn không xác định lĩnh vực học tập của bạn, tôi không thể cho bạn lời khuyên cụ thể được. Trong blog này, tôi đã viết nhiều bài về cách tìm việc làm bạn có thể xem lại chúng. Tuy nhiên có một số sự kiện mà bạn cần cân nhắc:

Thứ nhất, có thể không có việc làm “hoàn hảo” cho kĩ năng hiện thời của bạn hay “việc làm khớp với bằng cấp của bạn” cho nên bạn có thể phải tìm các việc KHÔNG liên quan tới giáo dục của bạn trước khi bạn có thể tìm ra việc làm tốt hơn. Bạn có thể phải làm việc trên nhiều việc làm trước khi tìm ra việc làm tốt nhất khớp với giáo dục đại học của bạn. Tuy nhiên, nếu lĩnh vực học tập của bạn không trong nhu cầu thì bạn có thể cần xem xét việc trở lại đại học và lấy bằng hai trong các lĩnh vực có nhu cầu cao (chẳng hạn, Khoa học máy tính, Kĩ nghệ phần mềm hay Quản lí hệ thông tin v.v.) Nhiều sinh viên đang làm điều đó bây giờ và điều đó là bình thường trong thế giới đang thay đổi nhanh này.

Thứ hai, vì tôi không quen thuộc với thị trường việc làm địa phương của bạn, bạn có thể cần tìm lời khuyên từ những người khác về kiểu việc làm nào được cần nhưng dù bất kì cái gì họ nói, cuối cùng đó vẫn phải là quyết định riêng của bạn vì nó là cuộc sống của bạn và tương lai của bạn. Bạn phải nghĩ một cách cẩn thận về những lời khuyên bạn nhận được vì không phải tất cả trong chúng đều có ích cho bạn. Bạn phải giám sát xu hướng công nghiệp và xu hướng thị trường để xác định loại kĩ năng và tri thức nào được cần cho bạn để có được việc làm tốt rồi đánh giá kĩ năng của bạn theo những điều đó để nhận diện bất kì lỗ hổng nào rồi tìm cách lấp lỗ hổng đó. Ngày nay bằng đại học không có nghĩa gì mấy nhưng kĩ năng của bạn là chìa khoá để có việc làm cho nên bạn phải hội tụ vào phát triển các kĩ năng đang có nhu cầu cao. Nhiều sinh viên bảo tôi rằng họ nhận được các lời khuyên về “Đi theo đam mê của bạn” và “Làm điều bạn yêu thích.” Nhưng nếu bạn KHÔNG biết đam mê của bạn là gì, hay bạn thực sự yêu thích cái gì thì ĐỪNG cố coi lời khuyên đó là quá nghiêm chỉnh. Bạn phải thực tế và sẵn lòng thay đổi khi cần.

Thứ ba, bạn phải dành nhiều thời gian hơn để nghiên cứu thị trường việc làm. Cần nhận biết rằng việc làm bạn biết chỉ là một phần trăm nhỏ của nhiều khả năng. Bạn có thể có nhiều cơ hội hơn là bạn nghĩ bạn có. Bạn phải hiểu rằng cho dù bạn giỏi về cái gì đó; điều đó KHÔNG có nghĩa là bạn phải làm điều đó để kiếm sống. Tôi chắc chắn bạn giỏi về nhiều thứ nhưng chúng có thể không phải là điều thị trường cần. Bạn phải linh hoạt và sẵn lòng chấp nhận một số thay đổi vì điều đó sẽ làm mạnh cho cá tính của bạn và bạn phải không từ bỏ vì bạn vẫn còn trẻ và có nhiều năng lượng hơn bạn nghĩ. Đừng sợ nhận rủi ro, điều bạn cần chỉ là một việc làm để giúp bạn xây dựng niềm tin rồi những điều tốt hơn sẽ theo sau.

Thứ tư, những người tốt nghiệp đã hội tụ vào giáo dục của họ hay bằng cấp thường tin họ chỉ có một kĩ năng. Phần lớn chúng ta có các mối quan tâm khác và trong khi chúng ta có thể không có tin cậy và những kĩ năng đặc thù cho một việc làm nhưng điều đó không dừng bạn khỏi việc mở rộng nghiên cứu việc làm của bạn. Chẳng hạn, bạn đã tốt nghiệp với bằng trong kinh tế và bạn có mối quan tâm khác như trò chơi video và chụp ảnh. Trong khi bạn không thể kiếm được việc làm với bằng kinh tế, bạn có thể dùng kĩ năng của bạn trong trò chơi video để xin việc trong kiểm thử videogame nơi bạn chơi với các trò chơi video còn chưa đưa ra để tìm lỗi. Bạn có thể học một hay hai môn học trong kiểm thử hay lập trình videogame rồi bạn có thể làm việc cho công ti videogame. Nếu bạn yêu thích chụp ảnh, bạn có thể bắt đầu chụp hình đám cưới, liên hoan hay bất kì dịp nào v.v. Trong khi đây chỉ là vài thí dụ, phần lớn các nghề nghiệp đều có những chỗ khác nhau mà mối quan tâm của bạn có thể giúp bạn có được việc làm nếu bạn tăng trưởng chúng thành kĩ năng bạn có thể đưa ra trong cuộc phỏng vấn việc làm và trong bản lí lịch của bạn. Thỉnh thoảng, những kĩ năng này thậm chí có thể giúp bạn có công việc khi bạn không có kinh nghiệm liên quan.

—English version—

Looking for job

A student wrote to me : “I graduated from university last year but could not find job. Most of my friends also have no job but we hope that the job market will get better this year but it does not and we are desperate. We need your advices. Please help.”

Answer: If you cannot find job then, it may be more difficult to find jobs now. The job market is NOT getting better because competition for job is fierce with more unemployed graduates looking for a few numbers of jobs. If you do not know what kind of job you want to do, or what kind of skills you need then you will have more difficulty. Since you do not specify your field of study, I cannot give you specific advice. In this blog, I have written several articles on how to find jobs you may want to review them. However there are some facts that you need to consider:

First, there may be no “Perfect” job for your current skills or “Jobs that fit your degree” so you may have to look for jobs that are NOT relating to your education before you can find a better job. You may have to work on several jobs before finding the best one that fits your college education. However, if your field of study is not in demand then you may need to consider returning to university and get a second degree in fields that are in high demand (For example, Computer science, Software engineering or Information System Management etc.) Many students are doing that now and it is normal in this fast changing world.

Second, since I am not familiar with your local job market, you may need to seek advices from others as to what types of work are needed but whatever they say, in the end; it must be your own decision as it is your life and your future. You must think carefully about advices that you receive as not all of them are helpful to you. You must monitor the industry trends and market trends to determine what kind of knowledge and skills are needed for you to get a good job then evaluate your skills against those to identify any gap then find way to fill that gap. Today a college degree does not mean much but your skills are the key to get jobs so you must focus on develop skills that are in high demand. Many students told me that they receive advices about “Follow your passion” and “Do what you love.” But if you do NOT know what your passion is, or what you really love then do NOT try to take that advice too seriously. You must be practical and willing to change when needed.

Third, you must spend more time to research the job market. Be aware that the jobs that you know are only a small percentage of many possibilities. You may have more chances than you think you have. You must understand that even you are good at something; it does NOT mean you have to do it for a living. I am sure you are good at many things but they may not be what the market needs. You must be flexible and willing to accept some changes as it will strengthen your character and you must not give up as you are still young and have more energy than you think. Do not be afraid to take risks, what you need is just one job to help you build the confident then better things will follow.

Fourth, graduates who have focused on their education or degree often believe they have only one skill. Most of us have other interests and while we may not have the credential on particular skills for a job but it does not stop you from broaden your search for job. For example, you graduated with a degree in economics and you have other interests such as video games and photography. While you cannot get a job with the economic degree, you can use your skill in videogame to apply for a job in videogame testing where you play for an unreleased videogame to find errors. You may take one or two courses in videogame testing or programming then you can work for a videogame companies. If you love photography, you may start to take pictures for wedding, parties or any occasions etc. While these are just a few examples, most careers have various places where your interests can help you get a job if you grow them into skills you can promote in a job interview and on your resume. Sometimes, these skills can even help you get work when you have no relevant experience.