Trong mười năm qua, các trường doanh nghiệp và đặc biệt là Thạc sĩ về Quản trị doanh nghiệp (MBA) đã là lĩnh vực phổ biến nhất với số lớn sinh viên đăng kí học nhưng cuộc khủng hoảng tài chính đang toả chấn động tới tất cả các trường doanh nghiệp.

Bên cạnh một số lớn các công nhân mất việc và không có việc cho sinh viên doanh nghiệp là cuộc tranh cãi về liệu các trường doanh nghiệp có phải chịu trách nhiệm nào đó cho cuộc khủng hoảng này không. Tất cả các báo chí, phòng chat trực tuyến và thảo luận trên truyền hình trên khắp thế giới, các nhà phê bình đều công khai buộc tội các trường doanh nghiệp dạy sinh viên hội tụ phần lớn vào cái lợi ngắn hạn, thao túng tài chính, và thu hồi vốn đầu tư cho cổ đông. Tuần trước, một giáo sư nổi tiếng của trường doanh nghiệp, Ts. Joshua Parker thậm chí đã thừa nhận trên truyền hình rằng “Phần lớn các trường doanh nghiệp đang dạy những giáo trình tiện dụng, hạn hẹp, với động cơ lợi nhuận bởi vì đó là điều ngành công nghiệp tài chính và ngân hàng muốn.” Ông ấy kết luận rằng “Không có gì đáng ngạc nhiên là các trường doanh nghiệp động viên một thế hệ các nhà quản lí hành xử theo cách thức ngắn hạn, ích kỉ và vô đạo đức. Là các giáo sư, chúng tôi đã phá huỷ một  thế hệ sinh viên theo cách mà sẽ phải mất nhiều năm mới chữa lành vấn đề này bởi vì hư hỏng đã bị gây ra cho thanh niên của chúng ta.” Sau cuộc tranh luận này trên truyền hình, nhiều người phê bình yêu cầu rằng từ giờ trở đi, trường doanh nghiệp phải dạy đạo đức như một yêu cầu, không phải thu lợi tài chính với bất kì giá nào. Những người phê bình còn cứng rắn tới mức nhiều trường doanh nghiệp phải tới đài truyền hình để giải thích rằng họ không thể bị trách mắng bởi sai lầm của vài người xấu, những người đã làm việc trong miền ngân hàng và tài chính. Tuy nhiên, công chúng, người chịu thiệt hại nhất từ cuộc khủng hoảng tài chính này, cũng như họ rất giận quản lí cấp cao nhất, những người vẫn đang nhận hàng triệu đô la vào túi, bây giờ bắt đầu giận các trường doanh nghiệp và việc đào tạo của họ. Một kịch bản đã được thảo luận nhiều lần trên truyền hình là tình huống ba sinh viên tới xin việc  trong ngân hàng lớn ở Mĩ. Ngân hàng này cho họ một danh sách các con số thu nhập, chi phí và yêu cầu họ đưa ra câu trả lời lợi nhuận đúng. Sinh viên thứ nhất rất giỏi về toán học, tính toán rằng lợi nhuận bằng thu nhập trừ đi chi phí và đi tới một con số. Anh ta không được nhận làm việc. Sinh viên thứ hai, cẩn thận hơn sinh viên đầu, dùng máy tính tay và đi tới một con số và được bảo anh ta cũng không được nhận làm việc đó. Sinh viên thứ ba mỉm cười và nói với ngân hàng: “Thưa ngài, câu trả lời đúng là bất kì con số nào ngài muốn tôi điền vào trong cột lợi nhuận.” Anh ta lập tức được nhận làm việc. Đó là điều truyền hình chiếu về trạng thái thực tế tại trường doanh nghiệp hiện thời. Tất nhiên điều này là hư cấu thôi vì truyền hình và báo chí đã thổi phồng mọi sự để bán báo và hấp dẫn khán giả nhưng công chúng đã tin rằng trường doanh nghiệp đánh trách vì một số vấn đề hiện thời. Cuộc tranh luận vẫn còn tiếp diễn và nó đưa nhiều trường doanh nghiệp tới việc đánh giá lại đào tạo của họ và cách họ dạy sinh viên. Điều này có lẽ cần nhiều năm để đào tạo thay đổi nhưng đồng thời, số sinh viên đăng kí học giảm đi nhanh chóng khi thị trường chứng khoán tiếp tục chìm xuống thấp và nhiều giáo sư doanh nghiệp thậm chí còn lo lắng về nghề của họ.

Năm học còn chưa hết nhưng sinh viên tới gặp tôi xin lời khuyên về việc làm còn nhiều hơn các năm trước. Cuộc khủng hoảng tài chính hiện thời đang tác động tới nhiều công ti với nhiều người bị buộc trở nên thất nghiệp cho nên rất khó cho sinh viên tốt nghiệp tìm được việc trong năm nay và có lẽ cả trong vài năm tới. Câu hỏi đầu tiên nhiều sinh viên thường hỏi là khi nào cuộc khủng hoảng này sẽ hết. Tất nhiên chẳng ai biết nhưng tôi tin rằng tình huống này là tạm thời cho sinh viên công nghệ thông tin nhưng sẽ khó khăn hơn cho các sinh viên trong các miền khác trong vài năm tới. Theo cuộc điều tra của ba tờ báo lớn nhất ở Mĩ, các miền ngân hàng, tài chính và doanh nghiệp đã sa thải gần bẩy trăm nghìn người trong sáu tháng qua. Giả sử rằng một nửa trong những người này sẽ tiếp tục tìm việc trong bốn năm tới, điều đó nghĩa là họ sẽ chiếm ba trăm năm mươi nghìn việc làm từ các sinh viên tốt nghiệp trong những lĩnh vực này. Đó là lí do tại sao theo những tờ báo đó, quá nửa sinh viên trong doanh nghiệp và ngân hàng đang đổi lĩnh vực của họ nhanh chóng và chuyển vào lĩnh vực công nghệ thông tin. Sinh viên Mĩ thực tế và nhạy cảm nhất với thị trường việc làm hơn bất kì nước nào trên thế giới và họ giám sát tin tức thị trường này rất thường xuyên để đảm bảo rằng họ sẽ kiếm được việc tốt khi tốt nghiệp. Các đại học Mĩ cũng là những trường linh hoạt nhất cho phép sinh viên đổi lĩnh vực nghiên cứu của họ trong hai năm đầu tương đối dễ dàng mà không có vấn đề gì nhưng các nạn nhân của cuộc khủng hoảng này phần lớn là sinh viên năm thứ ba và năm thứ tư.

Trong vài tuần qua, tôi đã thấy nhiều sinh viên từ các trường doanh nghiệp tới hỏi lời khuyên liên quan tới đổi lĩnh vực nghiên cứu, bao nhiêu tín chỉ họ có thể chuyển vào công nghệ thông tin và bao nhiêu môn họ sẽ cần học trong miền này.  Tôi đã khuyên một số sinh viên doanh nghiệp năm thứ ba chuyển sang lĩnh vực quản lí công nghệ thông tin vì họ đã hiểu nhiều khái niệm nền tảng của doanh nghiệp và nhu cầu dùng công nghệ thông tin để tạo khả năng cho doanh nghiệp cạnh tranh toàn cầu. Trong trường hợp này, họ có thể phải học thêm môn phụ mà có thể mất thêm một năm nữa trước khi họ có thể tốt nghiệp. Tôi cũng khuyên các sinh viên doanh nghiệp năm thứ tư hoàn thành bằng cấp của họ rồi xin bằng tốt nghiệp về Quản lí Hệ thông tin (MS).

Khi các sinh viên hỏi tôi về tìm việc, tôi thấy rằng một điều hầu hết các sinh viên đều có chung là ở chỗ họ tất cả đều dùng Web để tìm việc. Nhưng vì quá nhiều người đang tìm việc và cạnh tranh lại cao, điều quan trọng là họ biết cách tách mình ra khỏi mọi người khác.  Tôi bảo họ rằng họ phải học cách phân biệt bản thân mình với mọi người khác trong cạnh tranh.  Đầu tiên họ phải làm việc thực sự cần mẫn và phải sẵn lòng nỗ lực trên cơ sở hàng ngày bởi vì tìm việc bản thân nó thực sự là một việc. Thứ hai, họ phải vươn tới mọi người họ biết và được tham dự nhiều nhất có thể được. Nếu họ cho phép cơ hội trôi qua, khi thời gian tiếp tục qua đi, họ sẽ phải cạnh tranh với ngày một nhiều người hơn bởi vì trong vài tháng tới, nhiều công ti sẽ thải thêm nhiều người. Những lời khuyên quan trọng khác là khi họ thấy một mô tả việc, họ phải chắc rằng họ ít nhất khớp đúng tới 75-phần trăm chất lượng được liệt kê bằng không họ chỉ phí thời gian của mình. Trong thị trường cạnh tranh cao độ này, các công ti rất lựa chọn và họ thường bỏ đi những người họ cảm thấy không đủ chất lượng hay không sánh đúng với điều họ đang cố lấp vào chỗ trống. Ngày nay, nhiều sinh viên có thể phải chấp nhận lương ít hơn điều họ đã đoán trước và một số người có thể phải đi tới các chỗ khác để kiếm việc chứ không phải chỗ họ sống.

Sau đây là một số lời khuyên:

Chắc chắn bạn cần chuyên biệt hoá bản lí lịch của mình để khớp với mô tả việc.

Làm nhiều cuộc phỏng vấn cá nhân nhất có thể được. Phỏng vấn là thực hành tốt để cho bạn tự tin hơn trong cuộc phỏng vấn tiếp.

Gặp gỡ các sinh viên khác đang tìm việc để chia sẻ thông tin và lời khuyên.

Đáp ứng rất nhanh chóng với bất kì việc nào mở ra từ những nhà tuyển dụng tiền năng, đừng chờ đợi.

Tình nguyện làm việc ở các công ti để thu được kinh nghiệm, cho dù với lương tối thiểu. Chút ít lương vẫn còn tốt hơn là không có gì.

Học cách cải tiến năng lực của bạn để sánh đúng với cơ hội việc làm mong muốn.

Thám hiểm công việc hợp đồng và tình nguyện làm việc chỉ để thu được kinh nghiệm.

Vẫn còn cởi mở với các chiến lược tìm việc mới và khác.

—-English version—-

Looking for jobs

In the past ten years, business schools and especially the Master in Business Administration (MBA) was the most popular field with significant numbers of student enrollment but the financial crisis are sending tremors through all business schools. Adding to the large number of laid-off workers and unemployment of business students is a debate about whether business schools bear some responsibility for the crisis. All over the newspapers, online chat-rooms, and TV discussions around the world are critics that point the finger at Business schools who teach students to focus mostly on short term gain, financial manipulation, and shareholders’ return on investments. Last week, a well known professor of business school, Dr. Joshua Parker even admitted on TV that “Most business school are teaching a narrow, utilitarian, profit-motivated curriculum because that is what the financial and banking industry wanted”. He concluded that “it is not surprising that business schools encourage a generation of managers to behave in such a short term, selfish and unethical ways. As professors, we have destroyed a generation of student in such a way that it will take many years to heal this issue because the damage is already done to our young people”. After the debate on TV, several critics demand that from now on, business school must teach ethics as a requirement, not quick financial gain at any costs. The critics are so hard that many business schools have to come on to TV to explain that they can not be blamed for the mistake of few bad people who worked in banks and financial areas. However, the public who suffered most from the financial crisis are angry, just as they are very angry at the top level management who still receive million dollars paid out, are now begin to angry at business schools and their trainings.

One scenario that has been discussed several times on TV was a situation where three students came to apply for a job in a large banking in the U.S. The Bank gave them a list of numbers of revenue, cost and asked them to come up with the right profit answer. The first student who was very good in mathematic, calculated that profit is equal to revenue minus cost and came up with a number. He was not hired. The second student, more careful than the first, used a calculator and came up with a number and was told he is not selected for the job. The third student smiled and told the bank: “Sir, the right answer is whatever number that you want me to put in the profit column”. He was immediately hired. That what TV showed the state of the practice of the current business schools. Of course this was a fiction as the TV and newspapers exaggerated things to sell newspapers and attract audiences but the public already believe that the business school is to be blamed for some of the current problems. The debate is still going on and it drives many business schools to reevaluate their training and how they teach students. This will probably take several years for the training to change but in the mean time, the number of student enrolling is dropping quickly as the stock market continue to sink low and many business professors even worry about their jobs.

The school year is not over yet but students come to see me for job advises more than any previous year. The current financial crisis is impacting many companies with many people are being forced into unemployment so it is very difficult for graduating students to find jobs this year and probably in the next few years. The first question many students often asked is when the crisis will be over. Of course no one knows but I believe that this situation is temporary for information technology students but it will be more difficult for students in other areas in the next few years. According to the survey of the three largest newspapers in the U.S, the banking, financing and business areas have laid-off nearly seven hundred thousands people in the past six months. Assume that half of these people will continue to looking for jobs in the next four years, that means they will take over three hundred and fifty thousands jobs away from graduating students in these fields. That is why according to those newspapers, over half of students in business and banking are changing their fields quickly and moved onto information technology fields. U.S students are the most practical and sensitive to the job market more than any countries in the world and they monitor the market news very often to ensure that they will get good jobs when graduate. U.S universities are also the most flexible school systems that allow students to change their field of study in the first two years relatively easy without any problems but the victims of this crisis are mostly students in the third and fourth years.

In the past few weeks, I have seen so many students from business schools come to ask for advices regarding changing study fields, how many credits that they could transfer into Information technology and how many courses that they will need to study in this area.  I advised some third year business students to transfer into Information technology management field since they already understand many fundamental concepts of business and the need to use Information technology to enable the business to compete globally. In this case, they may have to take additional courses which may take them additional year before they can graduate. I also advised fourth year business students to complete their degree then apply for a graduate degree in Managing Information System Management (MS).

As students ask me about job findings, I find that one thing most students have in common is that they all use the Web to search for jobs. But since so many people are looking and the competition is high, it is important that they know how to set themselves apart from others.  I told them that they have to learn how to distinguish themselves from all the competition.  First they have to work really hard and have to be willing to put in an effort on a daily basis because finding work is really a job itself. Second, they must reaching out to everyone they know and get involved as much as they possibly can. If they allow the opportunity to pass, as time continue to goes by, they will have to compete with more and more people because in the next few months, more companies will lay off more people. Another important advises is when they see a job description, they must make sure that they have at least a truly match of 75-percent of the qualifications listed or else they just wasting their time. In this highly competitive market, companies are very selective and they often eliminating out people that they don’t feel are qualified or are a good match for what they’re trying to fill. Today, many students may have to accept less salary than they have anticipated and some may have to travel to different places to get jobs rather than where they live.

Following are some advises:

Make sure you customize your resume to match the job description.

Do as many in-person interviews as possible. Interviews are good practice to give you more confident in the next interview.

Meet with other student who are looking for jobs to share information and advises.

Respond very quickly to any job opening from potential employers, do not wait.

Volunteer at work at some companies to gain experiences, even with minimum pay. Some salaries is better than none.

Learn how to improve your capabilities to match those of the desired job opportunity.

Explore contract-work and volunteer work just to gain experiences.

Remain open to new and different job-search strategies.