Một sinh viên viết cho tôi: “Em là một nhà doanh nghiệp có đam mê về tiền, thầy có cho rằng điều đó là đủ động cơ để bắt đầu công ti riêng của em không?”

Đáp: Không. Bạn cần đam mê về công nghệ, cơ hội thị trường, hay về xây dựng sản phẩm tốt hơn là về làm tiền. Nếu bạn có đam mê về tiền, bạn có thể làm việc cho ngân hàng, nơi bạn có thể đếm nhiều tiền. Nếu bạn có đam mê về tiền, bạn có thể đi làm việc ở thị trường chứng khoán, nơi bạn có thể thấy đủ mọi loại giao tác tiền. Nếu bạn có đam mê về tiền, bạn có thể đi làm việc cho các doanh nghiệp xuất/nhập khẩu lớn nơi có nhiều tiền trong kế toán và tài chính.

Là nhà doanh nghiệp là về việc có đam mê tạo ra ý tưởng mới, sản phẩm mới để làm cho mọi thứ tốt hơn. Chẳng hạn, Steve Jobs làm máy tính tốt hơn, làm điện thoại tốt hơn, làm  e-books tốt hơn. Ông ấy đã làm nhiều thứ tốt hơn và dễ dùng hơn. Tất nhiên, ông ấy cũng có nhiều tiền nhưng tiền tới sau ý tưởng và sản phẩm khi chúng trở thành những thứ mọi người muốn mua.

Nếu bạn nghĩ quá nhiều về tiền điều đó sẽ xác định bạn phải có bao nhiêu về nó. Thái độ của bạn hướng tới tiền ảnh hưởng tới tình cảm của bạn và động cơ của bạn. Tiền động viên mọi người khi họ cảm thấy rằng họ không có đủ. Trên mức nào đó, nó không còn là động cơ nữa. Steve Jobs, Bill Gates, Sergey Brin, Marc Zuckerberg tất cả đều lấy lương $1 đô la một năm. Họ làm mọi sự vì họ yêu nó, không vì họ làm ra bao nhiêu tiền. Nói cách khác, khi bạn có đủ tiền, bạn không nghĩ về nó nhưng khi bạn không có nó nhiều, bạn nghĩ về nó mọi lúc. Nó KHÔNG phải là đam mê mà là ám ảnh.”

Ảnh hưởng của tiền lên cuộc sống của bạn phụ thuộc vào thái độ của bạn hướng tới nó. Nếu bạn cảm thấy rằng bạn có quá ít, tiền có thể trở thành ám ảnh cho bạn. Nó có thể chi phối suy nghĩ, tình cảm và hành động của bạn. Thỉnh thoảng mọi người sẽ làm bất kì cái gì, kể cả tham gia vào những điều vô đạo đức hay tội phạm chỉ để kiếm tiền. Vấn đề với tiền là lí do chính cho nhiều thất bại doanh nghiệp, hôn nhân tan vỡ, tình bạn suy tàn, và ốm bệnh căng thẳng đủ mọi loại.

Là sinh viên, bạn phải học cách ứng xử với cuộc sống như nó vậy, không phải như bạn ước nó có thể vậy. Phần lớn mọi người sống trong thế giới của tự dối mình liên quan tới tiền. Họ ước ao, họ hi vọng, và họ cầu nguyện về việc có nhiều tiền và họ tin tưởng nó là đam mê của họ nhưng sâu trong trái tim họ, họ biết nó sẽ không bao giờ xảy ra. Bạn cần tiền để mua các thứ, laptop, điện thoại di động, xe máy, quần áo, thức ăn và phần lớn các thứ trong cuộc sống. Trong trường hợp đó bạn dùng tiền, bạn sở hữu tiền nhưng không để tiền sở hữu bạn. Tiền có năng lượng của riêng nó và nó được hấp dẫn chính tới những người đối xử tốt với nó. Tiền có xu hướng chảy tới những người có thể dùng nó theo cách năng suất nhất để tạo ra hàng hoá và dịch vụ có giá trị, và ai có thể đầu tư nó để tạo ra việc làm và cơ hội làm lợi cho người khác. Đồng thời, tiền bao giờ cũng chảy đi khỏi những người dùng kém nó, người ích kỉ, hay người tiêu nó theo cách không năng suất.

Nếu bạn muốn là nhà doanh nghiệp, bạn phải có đam mê để tạo ra ý tưởng tốt, xây dựng sản phẩm lớn, và phát triển công ti lớn sẽ kéo dài thời gian lâu. Nếu bạn chỉ nghĩ về làm tiền cho bản thân bạn thì bạn nên là người làm tài chính, người cho vay tiền, hay người môi giới chứng khoán. Đất nước cần nhiều công ti tốt, không phải là nhiều chủ ngân hàng hay người môi giới chứng khoán. Tôi không biết bao nhiêu người học được về cuộc khủng hoảng tài chính? Bao nhiêu người học được gì về cuộc khủng hoảng nhà cửa? Tiền chỉ là kết quả của một công ti tốt, nhưng nó không phải là mục đích duy nhất cho công ti. Xây dựng ra sản phẩm tốt, công ti tốt và xem điều gì xảy ra hơn thì tốt hơn là làm cái gì đó chỉ vì tiền.

—-English version—-

Money

A student wrote to me: “I am an entrepreneur who has a passion for money, do you think that will be enough of motivation to start my own company?”

Answer: No. You need passion about technology, market opportunity, or about building a good product than about making money. If you have passion for money, you can go work for a Bank, where you can count a lot of money. If you have passion for money, you can go work in the stock market, where you can see all types of money transaction. If you have passion for money, you can go work for large import/export business where there are a lot of money in accounting and finance.

Being an entrepreneur is about having passion to create new ideas, new products to make thing better. For example, Steve Jobs makes computers better, makes phones better, makes e-books better. He has made many things better and easier to use. Of course, he also has a lot of money but money come after the ideas and products when they become things that people want to buy.

If you think too much about money it will determine how much of it you should have. Your attitude toward money affects your emotions and your motivations. Money motivates people when they feel that they do not have enough. Above a certain level, it is no longer a motivator. Steve Jobs, Bill Gates, Sergey Brin, Marc Zuckerberg all make $1 dollar a year on salary. They do thing because they love it, not because of how much they made. In other words, when you have enough money, you do not think about it but when you do not have much, you think about it all the time. It is NOT passion but obsession.”

The effect money has on your life depends on your attitude toward it. If you feel that you have too little, money can become an obsession for you. It can dominate your thinking, feelings and actions. Sometime people would do anything, including involving in unethical things or crimes just to get money. Problems with money are the main reason for many business failures, marriage broke up, friendships ruining, and stressful illnesses of all kinds.

As student, you must learn to deal with life as it is, not as you wish it could be. Most people live in a world of self-delusion with regard to money. They wish, they hope, and they pray about having a lot of money and they believe it is their passion but deep in their hearts, they know it will never happen. You need money to buy things, laptop, mobile phone, motorcycle, clothes, food and most of the things in life. In that case you use money, you own money but do not let money own you. Money has energy of its own and it is largely attracted to people who treat it well. Money tends to flow toward those people who can use it in the most productive ways to produce valuable goods and services, and who can invest it to create employment and opportunities that benefit others. At the same time, money flows away from those who use it poorly, who are selfish, or who spend it in non-productive ways.

If you want to be an entrepreneur, you should have passion to create good ideas, build great products, and develop great company that will last a long time. If you only think about make money for yourself than you should be a financial, a money lender, or a stockbroker. The country needs more good companies, not more bankers or stockbroker. I do not know how many people learn about the financial crisis? How many people learn anything about the housing crisis? Money is only an outcome of a good company, but it is not the sole purpose of a company. It is much better to build a good product, good company and see what happens than to do something just for the money.