Các bạn học sinh thân mến,

Khi các bạn tốt nghiệp trung học, các bạn kết thúc một kiểu giáo dục nhưng một số trong các bạn sẽ bắt đầu một kiểu giáo dục khác: Giáo dục đại học. Các bạn có lẽ đều háo hức nhưng cũng lo lắng về điều gì sẽ xảy ra tiếp sau? Các bạn có thành công hay không? Các bạn có khả năng xây dựng nghề nghiệp tốt trong thời gian dài hay là một phần của những người tốt nghiệp bị thất nghiệp?

Trong nhiều năm, tôi đã nói chuyện với nhiều sinh viên như các bạn và cho họ những lời khuyên. Tôi đã thấy rằng không có đủ thông tin về nhu cầu công nghiệp hay xu hướng công nghệ được cung cấp cho sinh viên để họ làm quyết định về nghề nghiệp của họ. Tuy nhiên có nhiều thông tin sai về giáo dục đại học, bằng cấp và lĩnh vực học tập. Đó là lí do tại sao tôi đã viết nhiều bài báo trong blog này để chia sẻ với sinh viên về giáo dục đại học và nhu cầu được hiện hành cùng với xu hướng thị trường toàn cầu. Tất nhiên, có các lời khuyên khác từ các thầy giáo và bố mẹ và tôi chắc nhiều người trong các bạn đã nghe về nó.

Năm ngoái, một sinh viên trẻ nói với tôi rằng anh ta chán nghe các lời khuyên của bố mẹ mình vì họ không hiểu anh ta chút nào. Tôi bảo anh ta mặc dầu lời khuyên của bố mẹ anh ta có thể có vẻ chán nhưng nếu anh ta nghe một cách chăm chú anh ta sẽ thấy rằng bố mẹ anh ta đã giống như anh ta nhiều năm trước. Không lâu trước đây, họ cũng là thanh niên, đầy nhiệt tình với cuộc sống như anh ta và họ có lẽ có cùng cảm giác với bố mẹ họ như thế nữa. Bố mẹ anh ta có lẽ thấy lời khuyên của bố mẹ họ là chán vì người lớn không bao giờ hiểu tuổi trẻ của họ cho nên họ đã làm mọi thứ, cả tốt lẫn xấu nữa. Thế rồi họ có anh ta và cuộc sống của họ đột nhiên thay đổi vì họ phải có trách nhiệm với anh ta. Họ phải làm việc vất vả để nuôi nấng anh ta. Họ có thể vật lộn với mọi khó khăn trong thế giới của họ vì họ phải mua thức ăn, quần áo, trả tiền cho giáo dục của anh ta và các thức khác mà anh ta cần. Vì họ quan tâm tới tương lai của anh ta, họ đã cho anh ta những lời khuyên mà anh ta cảm thấy chán vì họ đã không hiểu anh ta. Tuy nhiên, nếu anh ta bình tĩnh, anh ta sẽ thấy rằng bố mẹ anh ta đã học vượt qua nhiều chướng ngại trong cả đời họ để nuôi nấng gia đình, và họ biết nhiều hơn là anh ta biết vì kinh nghiệm của họ. Vì họ yêu anh ta nhiều thế, họ muốn điều tốt nhất cho anh ta và đó là lí do tại sao họ đã cho những lời khuyên để anh ta không phạm sai lầm trong cuộc sống.  Tôi không biết liệu anh ta có hiểu tôi hay không vì điều đó không rõ ràng vào lúc đó. Tôi chắc một số người trong các bạn thà được bỏ một mình để làm điều bạn thích hơn là nghe theo bố mẹ bạn hoặc lời đọc khuyên của tôi. Cũng giống như bố mẹ bạn, tôi chăm nom cho bạn vì chúng tôi lo nghĩ rằng bạn có thể phạm “sai lầm nghiêm trọng” điều sẽ ảnh hưởng tới cả đời bạn. Chúng tôi biết rằng mọi người sẽ phạm phải sai lầm và học từ chúng nhưng chúng tôi hi vọng rằng bạn sẽ không phạm “sai lầm nghiêm trọng” mà bạn sẽ hối tiếc về sau.

Giống như bố mẹ bạn, tôi cũng cho lời khuyên nhưng từ vị trí của ai đó đã từng làm việc trong công nghiệp trong nhiều năm và cũng là một giáo sư hiểu rõ hệ thống giáo dục. Tôi muốn MỌI sinh viên đều thành công trong cuộc sống, có trách nhiệm với nghề nghiệp riêng của họ, với gia đình họ, và với xã hội của họ. Đó là lí do tại sao tôi viết blog này như cách chia sẻ suy nghĩ của tôi với các bạn. Tôi không mong đợi các bạn sẽ đồng ý với tôi nhưng nếu nó cung cấp cho bạn thông tin hữu dụng nào đó mà giúp cho bạn đặt ra chiều hướng rõ ràng trong cuộc sống hay trong nghề nghiệp của bạn thì tôi rất hài lòng.

Giáo dục truyền thống hội tụ vào việc thu lấy bằng cấp. Bằng cấp là một đảm bảo về tri thức nào đó mà những người có bằng cấp có thể làm cái gì đó, phần lớn trở thành quan lại cho nhà vua. Điều đó đã có tác dụng tốt trong quá khứ nhưng không còn có tác dụng ngày nay. Bằng cấp không đảm bảo được cái gì vì có những người có bằng cấp nhưng không có tri thức hay kĩ năng và họ không thể làm được gì mấy. Do đó ngày nay chính tri thức và kĩ năng thực tại sẽ giúp bạn có được điều bạn muốn. Hiện thời phần lớn các công ti sẽ đánh giá kĩ năng của bạn trước khi thuê bạn cho nên ĐỪNG dựa vào bằng cấp mà bạn phải dựa vào kĩ năng riêng của bạn. Điều đó có nghĩa là bạn phải học hành chăm chỉ, phải chắc bạn học mọi thứ tốt và hội tụ vào phát triển các kĩ năng được cần. Khi bạn có tri thức và kĩ năng, bằng cấp chỉ là “sản phẩm phụ” tới cùng nó. ĐỪNG hội tụ quá nhiều vào mảnh bằng, mà tập trung vào thu nhận kĩ năng được cần. Thách thức ngày nay là ở chỗ công nghệ thay đổi nhanh, và cứ thay đổi ngày cành nhanh hơn. Kĩ năng bạn học ở trường hôm nay có thể không phải là kĩ năng bạn sẽ cần trong tương lai. Bạn phải liên tục học những điều mới mọi lúc để thu được kĩ năng sánh đúng với nhu cầu của thị trường việc làm.

Trong đại học, bạn sẽ học nhiều điều, kể cả thất bại. ĐỪNG sợ thất bại vì “Thất bại là mẹ thành công” vì bạn sẽ học từ sai lầm của bạn. Nếu bạn không sẵn lòng học từ sai lầm riêng của bạn, bạn sẽ không bao giờ đạt tới tiềm năng đầy đủ của bạn. Khi tôi còn là sinh viên, tôi đã phạm phải nhiều sai lầm, tôi bỏ lớp để đi chơi với bạn bè, tôi học để ghi nhớ “các trang gian lận” để qua được kì thi và tôi đã trượt vài lớp nhưng tôi đã học được từ những sai lầm này và điều đó đã làm cho tôi thành sinh viên khá hơn. Tôi đã không học được tốt trong lớp “Phương trình vi phân” khi bị điểm “D”. Tôi đã hoàn toàn bị phá đổ vì tôi đã không chuẩn bị cho nó. Tôi học lại lớp này và làm việc rất chăm chỉ và thậm chí ngày nay, tôi vẫn nhớ điều tôi đã học trong lớp đó. Thầy giáo bảo tôi: “Phạm sai lầm là tốt chừng nào em chỉ phạm nó một lần. Thầy thà để em phạm sai lầm ở trường và trong lớp thầy còn hơn là phạm sai lầm về sau trong cuộc sống.” Tôi thích lời khuyên đó và thường dùng cùng câu nói cho các sinh viên hiện thời của tôi.

Nhiều sinh viên đại học có động cơ qua điểm số. Nếu họ được điểm “A” điều đó có nghĩa là họ giỏi hơn các sinh viên được điểm “B” nhưng đó là sai lầm vì điểm cao hơn KHÔNG ngụ ý cái gì cả nếu bạn không nhớ bạn đã học cái gì. Tôi hiểu rằng nhiều người trong các bạn thích khoe với bố mẹ về điểm tốt của bạn để cho họ hài lòng và tự hào. Nhưng chúng ta hãy thực tế vào, bạn KHÔNG vào đại học vì điểm số, bạn vào đại học để học, để nghĩ, để phát triển năng lực suy luận, để phát triển các kĩ năng, để tổ chức các sự kiện và ý tưởng thành cái gì đó có ích mà bạn có thể áp dụng theo cách riêng của bạn. Bạn phải phát triển năng lực nghĩ bên ngoài điều có trong sách giáo khoa, hay trong các lí thuyết hàn lâm. Bạn phải có khả năng “kết nối các chấm” như Steve Jobs thường nói và đi tới với cách nhìn riêng của bạn về thế giới quanh bạn. Có ý tưởng riêng của bạn và biết cách áp dụng tri thức của bạn là mục đích tối thượng của giáo dục. Trong năm đại học của tôi, bạn tôi và tôi học cùng bốn môn học và anh ấy được điểm “A” trong cả bốn môn nhưng tôi thì không và tôi phải mất thời gian lâu để vượt qua cảm giác xấu đó. Tôi đã ghen tị và bực tức vì không được điểm tốt và tôi đã cố gắng và cố gắng trong ba năm nhưng anh ta bao giờ cũng ở trước. Anh ta hoàn thành ba năm đầu của đại học với điểm hàng đầu toàn “A” trong mọi môn trong khi tôi không được thế mãi cho tới năm cuối đại học. Khi cuối cùng tôi được “A” trong mọi môn, tôi đã không cảm thấy gì như bản tính cạnh tranh và ham muốn về điểm mất đi. Tôi không quan tâm quá nhiều về điểm số nữa vì tôi đã học về tri thức và kĩ năng tôi thu được và chúng là quan trọng hơn điểm “A hoàn hảo” nhiều.  Thế giới đầy những người sáng dạ với điểm tốt nhưng thất bại vì điều duy nhất họ giỏi là ở trong trường, và sau khi họ tốt nghiệp với điểm hoàn hảo, họ thất bại trong cuộc sống thực.

Thanh niên bao giờ cũng đam mê về cái gì đó. Dù nó là âm nhạc, văn học, thể thao, và các thứ khác vì đây là “vị cuộc đời”, nó làm giầu có cho bạn và làm cho bạn hài lòng cho nên bên cạnh học tập, bạn cần tìm ra cái gì đó để tận hưởng nữa. Khi tôi còn trẻ, gia đình tôi nghèo và điều duy nhất tôi có thể có được là sách từ thư viện cho nên sách là điều tốt nhất. Tôi đọc mọi loại sách, bất kì cái gì tôi có thể có được nhưng khi tôi lớn lên tôi bắt đầu lựa chọn một số kiểu sách nào đó vì mối quan tâm của tôi thay đổi. Khi tôi đi học ở Mĩ thư viện có nhiều sách và tôi có nhiều cơ hội để học nhiều hơn từ sách vì tôi dành hầu hết thời gian của tôi trong thư viện. Thậm chí ngày nay tôi thường đọc nhiều sách mỗi tháng. Nếu bạn không có cái gì đó để làm giầu cho cuộc sống của bạn, như âm nhạc, sách vở, nghệ thuật v.v bạn có thể bỏ lỡ nhiều điều trong cuộc sống. Tìm ra cái gì đó mà bạn thực sự đam mê và làm thói quen tận hưởng nó.

Là sinh viên đại học, bạn sẽ gặp gỡ nhiều người, một số tốt và một số thì không, một số trưởng thành hơn và một số chưa trưởng thành. Tuy nhiên, bạn phải cẩn thận trong chọn bạn bằng việc tìm ai đó chia sẻ cùng mối quan tâm với bạn. Bạn bè có nhiều ảnh hưởng lên bạn tới mức bạn thậm chí không biết cho nên phải cẩn thận về người bạn muốn liên kết với. Tình bạn nên là cái gì đó kéo dài trong nhiều năm chứ KHÔNG là cái gì đó bạn chỉ biết cho một thời kì thời gian ngắn. Người bạn tốt là ai đó bạn có thể tuỳ thuộc vào khi bạn cần sự khuyến khích hay ai đó có thể giúp bạn vượt qua chướng ngại. Bạn cần ai đó có thể lắng nghe vấn đề của bạn và cung cấp lời khuyên tốt. Người bạn tốt là ai đó sẽ đặt việc chăm nom bạn lên trên chăm nom của họ vì họ chăm lo cho bạn và sẵn lòng giúp bạn.

Là sinh viên, bạn có lẽ đọc sách, tiểu thuyết, xem phim lãng mạn về thời gian tốt lành ở đại học nơi sinh viên tận hưởng “những năm tốt nhất trong đời họ” và bạn muốn làm điều đó nữa. ĐỪNG phạm sai lầm đó vì chúng không là gì ngoài hư cấu. Bạn vào đại học là để được giáo dục, để học, và để trưởng thành là người có trách nhiệm. Bạn vào đại học để nghiên cứu, để làm bài tập về nhà, để làm bài thi KHÔNG để tận hưởng cuộc sống vô trách nhiệm như vài phim đã gợi ý. Đại học KHÔNG phải là trung học vì bạn lớn lên thành người lớn có trách nhiệm. ĐỪNG rơi vào trong quan niệm rằng “Cuộc sống là ngắn ngủi và bạn phải tận hưởng nó khi bạn còn trẻ” đây là những ý tưởng cho phim hay tiểu thuyết nhưng chúng KHÔNG thực. Bạn sẽ có nhiều thời gian và toàn thể cuộc sống để tận hưởng sau khi hoàn thành trường. Bạn có thể cảm thấy không thoải mái, chán nản và bằng cách nào đó bị đơn độc bây giờ, nhưng vào tuổi này, điều đó là thông thường vì mọi người khác cũng cảm thấy theo cách đó và bạn không phải là một người duy nhất. Mọi sinh viên thỉnh thoảng sẽ có loại cảm giác đó nhưng bạn học vượt qua nó cũng như bất kì cám dỗ nào làm sao lãng bạn khỏi mục đích giáo dục. Đừng vội vàng trong mọi thứ mà bạn có thể hối tiếc về sau bởi vì mọi thứ đều phải đợi cho tới khi bạn sẵn sàng. Là người lớn có nghĩa là có trách nhiệm với mọi hành động của bạn và điều đó cần thời gian để phát triển như một phần của trưởng thành. Đặc biệt bạn sẽ thấy ai đó có chung cùng giá trị với bạn, người chăm nom bạn và yêu bạn.

Là sinh viên, bạn có nhiều thứ để học cho nên xin để thời gian học chúng cho tốt. Bạn có tri thức, kĩ năng và động cơ để thành công nhưng bạn cũng cần hiểu rằng giáo dục của bạn là KHÔNG chỉ về có việc làm, hay làm ra tiền mà nhiều hơn nữa. Bạn phải học về lòng biết ơn bằng việc đền đáp lại điều bạn đã nợ bố mẹ bạn, thầy giáo của bạn, bạn bè bạn, xã hội của bạn, và đất nước bạn. Bạn phải dùng kĩ năng của bạn để đóng góp cho xã hội của bạn bằng việc là người tốt và có trách nhiệm và là công dân tốt của đất nước bạn. Bạn phải học làm cái gì đó hữu ích với  cuộc đời của bạn và làm ra khác biệt trong cuộc sống của những người khác. Bạn vào đại học để được giáo dục và cũng để phát triển tính cách và nhân cách của bạn để trở thành người tốt, công dân tốt bằng việc lãnh đạo cuộc sống hoàn thành.

—English version—

Letter to high school graduates

Dear students,

As you are graduating from High school, you are finishing one type of education but some of you will start another one: Your college education. You probably are excited but also worry about what will happen next? Would you be successful or not? Would you be able to build a good career that last a long time or be part of the unemployed graduates?

For many years, I have talked to many students like you and gave them advices. I have found that there is not enough information about industry needs or technology trends provided to students for them to make decision about their career. However there are many misinformations about college education, degrees and fields of study. That is why I have written many articles in this blog to share with students about college education and the need to stay current with the global market trends. Of course, there are other advices from teachers and parents and I am sure many of you have heard about it.

Last year, a young student told me that he was bored listening to his parents’ advices as they do not understand him at all. I told him although his parents’ advices may sound boring but if he listened carefully he will find that his parents were like him many years ago. Not long ago, they were also young, full of enthusiastic about life like him and they probably had the same feeling about their parents too. His parents probably found their parents’ advices were boring as adults never understood their young so they did all kinds of things, both good and bad too. Then they had him and their lives suddenly changed as they had to be responsible for him. They had to work hard to raise him. They may struggle with all the difficulties in their world as they had to buy foods, clothes, paying for his education and other things that he needed. As they were concerned about his future, they gave him advices that he felt boring as they did not understand him. However, if he was calm, he will find that his parents had learned to overcome many obstacles throughout their lives to raise a family, and they knew more things than he knew because of their experiences. As they love him so much, they wanted the best for him and that was why they gave advices so he did not make mistakes in life.  I did not know whether he understood me or not as it was not apparent at that time. I am sure some of you would rather be left alone to do whatever you like rather than listen to your parents or reading my advices. Just like your parents, I do care about you as we worry that you may make “serious mistakes” that will affect your entire lives. We know that everybody will make mistakes and learn from them but we hope that you will not make “serious mistakes” that you will regret later.

Like your parents, I also give advice but from the position of someone who have been working in the industry for many years and also a professor who understand the education system well. I want ALL students to succeed in life, to be responsible for their own career, for their family, and for their society. That is why I write this blog as a way to share my thought with you. I do not expect you to will agree with me but if it provides you some useful information that help you to set a clear direction in life or in your career than I would be happy.

Traditional education focuses on getting a degree. A degree is a guarantee of certain knowledge that people who have degree could do something, mostly being officers for the emperor. That worked well in the past but no longer today. A degree does not guarantee anything because there are people who had degree but no knowledge or skills and they cannot do much. Therefore today it is the actual knowledge and skills that will help you to get what you want. Currently most companies will assess your skills before hiring you so DO NOT rely on a degree but you must rely on your own skills. That means you must study hard, make sure you learn everything well and focus on develop the skills needed. When you have knowledge and skills, a degree is only a “by-product” that comes with it. Do NOT focus too much on a piece of paper, but concentrate on getting the needed skills. The challenge today is that technology changes fast, and keeps changing faster. The skills you learned in school today may not be the ones you will need in the future. You must continue to learn new things all the time to get the skills that match the needs of the job market.

In college, you will learn many things, including failure. DO NOT be afraid to fail as “Failure is the mother of succeed” as you will learn from your mistake. If you are not willing to learn from your own mistakes, you will never reach your full potential. When I was a student, I made many mistakes, I skipped classes to went out with friends, I learned to memorized “Cheat sheets” to pass exams and I did failed some classes but I learned from these mistakes and it made me a better student. I did not do well in the “Differential Equations” class where I got a “D” grade. I was completely devastated because I did not have prepared for it. I retook the class and worked very hard and even today, I still remember what I have learned in that class. My teacher told me: “Making mistake is fine as long as you only make it once. I rather have you make mistake in school and in my class rather than making mistake later in life.” I love that advice and often use the same phrase to my current students.

Many college students are motivated by grades. If they have an “A” that means they are better than students who had a “B” but it is a mistake because higher grades DOES NOT means anything if you do not remember what you have learned. I understand that many of you like to show parents your good grades in order for them to be happy and proud. But let us be realistic, you do NOT go to college for grades, you go to college to learn, to think, to develop the ability to reason, to develop the skills, to organize facts and ideas into something useful that you can apply on your own. You must develop the ability to think beyond what is in textbooks, or in academic theories. You must be able to “connect all the dots” as Steve Jobs often said and come up with your own view about the world around you. Having your own ideas and know how to apply your knowledge is the ultimate goal of education. In my college year, my friend and I took the same four courses and he had “A” in all four but I did not and it took me a long time to overcome that bad feeling. I was jealous and upset for not getting that good grades and I have tried and tried for three years but he was always ahead. He completed the first three years of college with the top grades of “A” in all courses when I did not until the last year in college. When I finally got “A” in all the courses, I did not feel anything as the competitive nature and desires about grades were gone. I did not care too much for the grades anymore as I have learned about the knowledge and skills that I have acquired and they are much more important than a “Perfect A”.  The world is full of bright people with good grades but failed because the only thing they were good at was at school, and after they graduated with perfect grades, they failed in real life.

Young people always are passionate about something. Be it music, arts, literatures, sports, and other things as these are the “spices of life”, it enriches you and make you happy so besides studying, you need to find something to enjoy too. When I was young, my family was poor and the only thing I can get is books from the library so books are the best thing. I read all kinds of book, anything that I can get but when I grew up I began to select certain types of book to read as my interest changed. When I went to study in the U.S. the library had many books and I had so many opportunities to learn more from books as I spend most of my time in the library. Even today I often read several books each month. If you do not have something to enrich your life, such as music, books, arts etc. you may miss a lot in life. Find something that you really passionate about and make a habit to enjoy it.

As college students, you will meet many people, some are good and some are not, some are more mature and some are not. However, you must be careful in choosing friends by finding someone who share the same interests with you. Friends have much influence over you that you do not even know so be carefully about whom you want to associate with. Friendship should be something that last for many years NOT something you only know for a short period of time. A good friend is someone that you can depend on when you need encouragement or someone who can help you to overcome obstacles. You need someone who can listen to your problems and provide good advices. A good friend is someone who will put your welfare above their own as they care for you and willing to help you.

As students, you probably read books, novels, see romanced movies about the good time in college where students enjoy “the best years of their life” and you like to do that too. DO NOT make that mistake as they are nothing but fictions. You go to college to get educated, to learn, and to mature to be a responsible person. You go to college to study, to do homework, to take exams NOT to enjoy life irresponsible as some movies had suggested. College is NOT high school as you are growing to be an adult with responsibilities. DO NOT fell into the notion that “Life is short and you must enjoy it when you are young” those are ideas for movies or romances but they are NOT true. You will have plenty of time and the whole life to enjoy after complete school. You may feel uncomfortable, desperate and somehow lonely now but at this age, it is normal as everyone also feel that way and you are not the only one. Every student will have that kind of feeling sometime but you learn to overcome it as well as any temptation that distract you from your education goals. Do not hurry into things that you may regret later because everything should wait until you are ready. Being an adult means being responsible for all your actions and it takes time to develop as part of growing up. Particularly you will find someone who share the same value with you, who care for you and love you.

As students, you have many things to learn so please take time to learn them well. You have the knowledge, the skills and the motivation to succeed but you also need to understand that your education is NOT about just getting a job, or making money but much more. You have to learn about gratitude by giving back of what you owned to your parents, to your teachers, to your friends, to your society, and to your country. You must use your skills to contribute to your society by being a good and responsible person and good citizen to your country. You must learn to do something useful with your lives and make a difference in other peoples’ lives. You go to college to get educated and also to develop your character and personality to become good person, good citizen by leading a fulfilling life.