Một người bố hỏi tôi: “Tại sao con trai tôi phải vào đại học khi có nhiều người tốt nghiệp đại học bị thất nghiệp ở nước tôi. Thầy có cho rằng trường hướng nghề là chọn lựa tốt hơn không? Ít nhất nó được đào tạo về một việc làm thay vì có bằng cấp mà không có việc làm. Xin thầy giúp cho.”..

Một người bố hỏi tôi: “Tại sao con trai tôi phải vào đại học khi có nhiều người tốt nghiệp đại học bị thất nghiệp ở nước tôi. Thầy có cho rằng trường hướng nghề là chọn lựa tốt hơn không? Ít nhất nó được đào tạo về một việc làm thay vì có bằng cấp mà không có việc làm. Xin thầy giúp cho.”

Đáp: Đây là một quyết định mà bạn và con trai bạn nên thảo luận để xác định cái nào sẽ là chọn lựa tốt hơn. Bạn nên hỏi con trai bạn liệu cháu thích vào đại học hay vào trường hướng nghề. Đó là tương lai của cháu và cháu nên có cái gì đó để thảo luận với bạn. Bạn nên hỏi về ham muốn của cháu để xem liệu điều đó có thể đạt được bằng giáo dục đại học hay giáo dục hướng nghề. Bạn cần để cho con trai bạn giải thích ao ước của cháu rồi thảo luận với cháu về những điều cháu thích làm và những điều cháu giỏi. Tổ hợp hai điều này sẽ giúp cho cháu chọn lựa điều sẽ là tốt nhất cho cháu và tương lai của cháu.

Theo ý kiến riêng của tôi, giáo dục đại học sẽ cung cấp cho con trai bạn sự đa dạng rộng hơn các chọn lựa về điều cháu có thể làm trong cuộc sống của cháu. Chúng ta đang sống trong một thế giới thay đổi nơi phần lớn việc làm tốt nhất yêu cầu giáo dục đại học, và người tốt nghiệp đại học sẽ kiếm được nhiều hơn người tốt nghiệp trường hướng nghề. Lí do cho người tốt nghiệp đại học bị thất nghiệp vì họ không chọn đúng lĩnh vực học tập, hay dự trường sai mà không cung cấp giáo dục đúng, và thường theo đuổi bằng cấp thay vì phát triển kĩ năng mà thị trường việc làm đòi hỏi. Nhiều sinh viên không có đủ thông tin để lập kế hoạch nghề nghiệp của họ nhưng vẫn vào đại học vì bạn bè họ cũng vào đại học. Nhiều phụ huynh quá bận rộn và không có thời gian nghiên cứu trường và lĩnh vực học tập mà con cái họ chọn lựa. Họ có thể không chú ý tới cung và cầu của thị trường việc làm. Họ để cho con cái họ vào bất kì đại học nào mà không nghiên cứu thêm, không có đủ thông tin, và không giám sát việc học của con cái họ.

Tôi tin giáo dục đại học sẽ cung cấp cho con trai bạn cơ hội tốt nhất trong cuộc đời nhưng có những điều bạn phải làm để giúp cháu chuẩn bị. Bạn phải làm việc với cháu để lập kế hoạch cho nghề nghiệp của cháu bằng việc thăm dò nhiều tuỳ chọn để chọn lĩnh vực học tập đúng. Trên khắp thế giới hệ thống giáo dục đang thay đổi từ lí thuyết và triết lí dựa theo hàn lâm sang dựa trên STEM (khoa học, công nghệ, kĩ nghệ và toán học) nơi việc áp dụng công nghệ là quan trọng. Có hàng trăm lĩnh vực học tập mà con trai bạn có thể lựa chọn nhưng cháu phải đặt các mục đích giáo dục một cách rõ ràng về điều cháu muốn làm với nghề nghiệp của cháu. Có hiểu lầm về từ “nghề nghiệp” và “việc làm” vì nhiều người không phân biệt chúng, nhưng có hai điều khác nhau. Việc làm là cái gì đó mọi người làm trong thời hạn ngắn để kiếm tiền. Nó có thể là bất kì cái gì để được trả tiền và một người có thể làm nhiều việc làm trong đời họ. Nghề nghiệp là việc theo đuổi dài hạn tham vọng cả đời mà thường yêu cầu giáo dục và đào tạo tập trung. Một số nghề nghiệp có thể kéo dài cả đời. Thanh niên thường có ước mơ, nhiều ước mơ không hiện thực vì họ không đủ trưởng thành để hiểu các tác động. Chẳng hạn, nhiều người muốn là ca sĩ, diễn viên, nhà văn, hay ngôi sao thể thao. Thực tại là ở chỗ rất ít người thành công trong những nghề đó. Bạn cần giải thích khác biệt giữ nghề nghiệp và sở thích riêng. Sở thích riêng là hoạt động được thực hiện vì thích thú, điển hình trong thời gian giải trí. Bất kì ai cũng có thể hát nếu họ thích âm nhạc nhưng làm ra tiền bởi ca sĩ chuyên nghiệp là khác.

Về mặt truyền thống, phần lớn các bố mẹ tin rằng giáo dục là trách nhiệm của nhà trường và thầy giáo cho nên họ hiếm khi tham gia vào. Tuy nhiên, cách nhìn này đang thay đổi vì ngày nay giáo dục được coi là đầu tư mà bố mẹ phải được tham gia tích cực để hỗ trợ cho con cái họ. Điều đó nghĩa là bố mẹ phải lựa chọn chỗ đầu tư (Giúp con cái chọn trường đúng) và cách đầu tư (Giúp con cái lựa chọn lĩnh vực học tập đúng) để chắc rằng con cái họ đạt được kết quả chúng muốn. Là người bố, bạn nên nói chuyện thường xuyên với con trai bạn về tầm quan trọng của giáo dục để động viên cháu phát triển tri thức và kĩ năng thay vì săn đuổi “bằng cấp giấy”. Nếu cần, bạn nên gặp gỡ với các cố vấn nhà trường và thầy giáo để có được thông tin cần thiết để chắc rằng con trai bạn sẽ vào trường đúng và nhận được giáo dục đúng.

Giáo dục đại học đúng nên dạy cho sinh viên tư duy phê phán, diễn đạt ý nghĩ và ý kiến của họ một cách độc lập, và kiểm điểm mọi tuỳ chọn để làm quyết định đúng dựa trên sự kiện và dữ liệu. Giáo dục đại học đúng nên cung cấp cho sinh viên mọi thông tin được cần để cho họ có thể thám hiểm chúng dựa trên mối quan tâm riêng của họ. Giáo dục đại học đúng nên cung cấp cho sinh viên các khái niệm và vấn đề được kết nối với cộng đồng, xã hội và toàn thế giới để cho sinh viên có thể mở rộng tri thức của họ về mọi khả năng. Giáo dục đại học đúng nên dạy cho sinh viên cách mọi thứ làm việc để cho họ có thể phát triển hiểu biết và có khả năng áp dụng chúng thay vì chỉ ghi nhớ sự kiện để qua được kì thi. Ngày nay tư duy phê phán và tri thức về địa lí, lịch sử và kinh tế và việc dùng công nghệ là bản chất cho sinh viên hiểu điều gì đang xảy ra trên thế giới và chỗ của họ trong nó để cho họ có thể tiến lên trong xã hội bất kể họ đang ở trong lĩnh vực học tập nào.

Ngày nay chúng ta đang sống trong thế giới toàn cầu nơi trao đổi là mấu chốt. Bên cạnh kĩ năng nền tảng như đọc và viết, học sinh cũng cần có các kĩ năng phụ thêm trong ngoại ngữ để thành công. Họ nên nghĩ về cơ hội nghề nghiệp trong thị trường thế giới chứ không chỉ trong thị trường địa phương vì theo một khảo cứu mới, đến năm 2025 hơn 45% công nhân sẽ làm việc cho các công ti toàn cầu mà có văn phòng trên khắp thế giới. Với người tốt nghiệp đại học, việc biết ngoại ngữ không còn là thứ xa xỉ mà là sự cần thiết để thành công. Con bạn nên lựa chọn ít nhất một ngoại ngữ và phát triển các kĩ năng đọc, viết và nói nhiều nhất có thể được.

Tôi chắc con bạn có lẽ sẽ đổi ý kiến về theo đuổi nghề gì khi cháu trưởng thành là người lớn. Điều đó là thông thường nhưng điều quan trọng cho bạn như người bố là chia sẻ với con trai bạn điều bạn thích và không thích về nghề nghiệp của bạn và tại sao bạn đã chọn nó. Trong quá khứ, bạn có thể không có nhiều chọn lựa nhưng con trai bạn nên có vài tuỳ chọn để chọn lựa, và đó là đặc quyền mà cháu phải hiểu rõ. Bạn cần nghiên cứu bằng việc đọc nhiều hơn về các cơ hội việc làm để cho bạn có thể giải thích cho con trai bạn về nghề nghiệp mà cháu có thể đã không xem xét. Vào đại học là một đầu tư cho tương lai, phải mất thời gian để nghiên cứu và lựa chọn trường đúng, lĩnh vực học tập đúng và điều đó yêu cầu thảo luận nghiêm chỉnh giữa bố mẹ và con cái.

- Nguyên Phong
Từ blog science-technology.vn