Ở châu Á, phụ huynh bao giờ cũng có ảnh hưởng sâu sắc lên phát triển nghề nghiệp của con cái họ. Tuy nhiên, khi tôi dạy ở Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc, tôi đã gặp nhiều phụ huynh phàn nàn rằng con cái họ đã chọn cái gì đó khác với điều họ ao ước và họ không hài lòng.

Khi sinh viên muốn theo đuổi một lĩnh vực học tập đặc thù ở đại học, một số phụ huynh cảm thấy rằng họ nên can thiệp vào nếu lĩnh vực đó không phải là chọn lựa của họ. Hoạt động này có thể nảy sinh từ việc thiếu thông tin về lĩnh vực học tập nào đó hay ham muốn ảnh hưởng tới con cái họ để tuân theo kế hoạch mà họ đã thiết lập. Mặc dầu nhiều sinh viên có tìm kiếm lời khuyên nghề nghiệp và sự chấp thuận từ phụ huynh họ nhưng họ cũng tin rằng họ phải ra quyết định riêng của họ. Đó là lí do tại sao một số phụ huynh nổi giận nếu đứa con không bằng lòng với chọn lựa của họ và điều này tạo ra xung đột không cần thiết giữa phụ huynh và con cái.

Khi gặp các phụ huynh, tôi thấy rằng có những phụ huynh đã thành công trong nghề nào đó và muốn con cái họ đi theo con đường đó. (Người chủ doanh nghiệp muốn con họ đi theo kinh doanh của họ). Có những phụ huynh ngưỡng mộ nghề nào đó và muốn con họ theo nghề đó. (Họ ước ao con họ học về y khoa, nha khoa hay dược khoa v.v.) Họ là những phụ huynh cảm thấy chọn lựa nghề nghiệp của con họ phải dựa trên nhu cầu thị trường việc làm, bất kể tới mối quan tâm và khả năng của chúng.

Khi gặp gỡ sinh viên, tôi thấy rằng nhiều người đã không tìm hiểu mọi khả năng nghề nghiệp. Đã có những sinh viên đi theo chọn lựa của bạn bè họ. (Bạn họ học văn học, họ cũng chọn văn học). Đã có các sinh viên ngưỡng mộ “nhân vật nổi tiếng” và ước rằng họ có thể làm cùng điều đó. (Nhiều người chọn kịch hay âm nhạc để cho họ có thể trở thành “ngôi sao điện ảnh” hay “ngôi sao nhạc rock”). Có những sinh viên cảm thấy chọn lựa nghề nghiệp của họ nên dựa trên nhu cầu thị trường việc làm bất kể tới năng lực của họ. (Nhiều người chọn lĩnh vực máy tính để cho họ có thể là “Bill Gates”).

Đại học là nơi sinh viên phát triển các kế hoạch cho tương lai của họ và việc tìm hiểu nghề nghiệp là mấu chốt. Vấn đề là sinh viên tích cực thế nào trong tìm hiểu các tuỳ chọn nghề nghiệp và làm sao họ gióng thẳng mối quan tâm của họ, năng lực của họ vào cái gì đó có nghĩa. Để làm điều đó sinh viên phải được thông tin tốt về mọi tuỳ chọn trước khi ra quyết định. Sinh viên nhìn cẩn thận vào thị trường việc làm như một trong các yếu tố then chốt trong quyết định của họ. Tất nhiên, nhu cầu thị trường có thể thay đổi, và mối quan tâm của sinh viên cũng có thể thay đổi.

Lời khuyên của tôi cho cả phụ huynh và sinh viên là cần xem xét ba yếu tố: mối quan tâm, năng lực và nhu cầu thị trường trước khi ra quyết định. Nếu sinh viên KHÔNG quan tâm vào môn nào đó, họ sẽ không học nó tốt. Nếu sinh viên KHÔNG có năng lực, họ sẽ KHÔNG đi xa và có thể thất bại. Nếu bằng cấp họ thu được KHÔNG có nhu cầu, họ có thể KHÔNG có khả năng tìm được việc làm. Vì sinh viên phải ra quyết định về điều họ sẽ làm sau khi tốt nghiệp từ đại học, thảo luận về chọn lựa nghề nghiệp phải được tiến hành TRƯỚC khi sinh viên vào đại học, hay ít nhất cũng TRONG năm đại học đầu tiên.

Phần lớn các đại học đều có văn phòng nghề nghiệp với những người tư vấn nghề nghiệp. Văn phòng nghề nghiệp là chỗ tới để học về kĩ năng việc làm, thu được thông tin nghề nghiệp và tư vấn việc làm v.v. Tôi khuyên rằng các phụ huynh tới liên hệ với văn phòng nghề nghiệp để biết thông tin về lĩnh vực học tập nào đó và tham dự các buổi tư vấn nghề nghiệp trong tuần định hướng để biết thêm về những cơ hội nghề nghiệp cho con cái họ. Với toàn cầu hoá, có nhiều thay đổi trong thị trường việc làm, nhiều khu vực mới, và nhiều cơ hội mà trước đây không tồn tại. Bên cạnh đó, các tư vấn nghề nghiệp có thể phục vụ như mối nối quan trọng giữa phụ huynh và sinh viên trong các năm đại học của họ.

Khi các tư vấn nghề nghiệp động viên và hỗ trợ cho việc tìm hiểu nghề nghiệp của sinh viên, phụ huynh nên được coi như một đối tác trong quá trình này. Những người tư vấn có thể hỗ trợ cho phụ huynh để tham gia tích cực vào việc lập kế hoạch nghề nghiệp của con cái họ theo cách tích cực. Các phụ huynh nên biết tách bạch mục đích của họ với mục đích của con cái họ và tránh xung đột không cần thiết bằng việc để các tư vấn nghề nghiệp hành động như mối nối ở giữa. Các tư vấn nghề nghiệp có thể cung cấp giải pháp, giải thích cho các phụ huynh về các vấn đề có liên quan tới nghề nghiệp, và giúp cho các phụ huynh thảo luận hiệu quả về chọn lựa nghề nghiệp với con cái họ.

Bằng việc trình bày tích cực thông tin thị trường hiện thời cho các phụ huynh, các tư vấn nghề nghiệp có thể trợ giúp cho các phụ huynh hiểu ảnh hưởng mà họ có, trong khi đồng thời giáo dục họ về các tuỳ chọn nghề nghiệp đa dạng. Chẳng hạn, họ có thể được thông tin về xu hướng nghề nghiệp trong thị trường toàn cầu, dự báo về điều gì có thể xảy ra trong tương lai. Các trung tâm nghề nghiệp có thể cung cấp cho phụ huynh để thu được thông tin nào đó nơi họ có thể biết cách dùng những tài nguyên để giúp cho con cái họ. Chẳng hạn, sách hay website có chứa thông tin nghề nghiệp.

Hơn bao giờ hết, khi sinh viên bắt đầu thám hiểu nghề nghiệp trong đại học, mối nối giữa sinh viên, phụ huynh và trung tâm nghề nghiệp là rất quan trọng. Mặc dầu có thể theo đuổi một nghề gióng thẳng với mối quan tâm và năng lực của sinh viên, thị trường việc làm đóng vai trò then chốt trong tương lai của sinh viên. Bằng việc lựa chọn tổ hợp nhu cầu thị trường việc làm và mối quan tâm cùng năng lực của sinh viên, cả phụ huynh và con cái có thể đi tới bản kế hoạch nghề nghiệp theo cách tích cực. Điều quan trọng là lắng nghe mối quan tâm của nhau hơn là chỉ đạo một hướng, nơi phụ huynh cảm thấy rằng con họ ra ngoài tầm kiểm soát, và sinh viên cảm thấy rằng phụ huynh họ hành động như kẻ độc đoán.

Mặc cho một số tình cảm tiêu cực, tôi thấy rằng phần lớn sinh viên tìm kiếm lời khuyên và sự chấp thuận của phụ huynh. Nhiều sinh viên nói với tôi rằng việc làm cho phụ huynh họ hạnh phúc và tự hào là mục đích chính của họ ở đại học. Tôi tin rằng có văn phòng nghề nghiêp thông báo cho các phụ huynh về thông tin nghề nghiệp, nhu cầu thị trường toàn cầu hiện thời, và lĩnh vực tuỳ chọn học tập đại học sẽ giúp cho các phụ huynh thực tế ảnh hưởng tới nghề nghiệp của con họ theo cách tích cực hơn.

—-English version—-

Parents and career choices

In Asia, parents always have a profound influence on their children’s career development. However, when I taught in China, Japan and S. Korea, I met many parents who complained that their children have selected something completely different from what they wished and they were not happy.

When students want to pursue a particular field of study in college, some parents feel that they should interfere if that field is not their choice. This activity may result from a lack of knowledge about certain fields of study or a desire to influence their children to follow plans that they have set up. Although many students do seek career advice and approval from their parents but they also believe that they have to make their own decisions. That is why some parents are upset if a child is not content with their choice and this create unnecessary parent and child conflict.

When meeting with parents, I found that there were parents who have succeed in certain careers and wanted their children to follow that path. (Business owners want their children to follow their business). There were parents who admired certain careers and wanted their children to follow those. (They wish their children study Medicine, Dental, or Pharmacy etc.) There were parents who felt their children’s career choice should be based on job market’s demands, regardless of their interests and abilities.

When meeting with students, I found that many had not explore all career possibilities. There were students who followed their friends’ choices. (Their friends study literature, they also select literature). There were students who admired certain “Public personalities” and wish that they could do the same. (Many select drama or music so they could become “Movies stars” or “Rock stars”). There were students who felt their career choice should be based on job market’s demand regardless of their abilities. (Many select computer field so they could be “Bill Gates”).

College is where students develop plans for their future and career exploration is critical. The issue is how active are students in exploring career options and how do they align their interests, their abilities into something meaningful. To do that students must be well informed of all options before making the decision. Students look careful into the job market as one of the key factor in their decision. Of course, market demands may change, and students’ interests may also change.

My advice is both parents and students need to consider three factors: interests, abilities and market demands before making decision. If the student is NOT interest in certain subject, they will not do it well. If student do NOT have the ability, they will NOT go far and may fail. If the degree they obtain is NOT in demand, they may NOT be able to find jobs. Since students must make a decision about what they will do after graduating from college, the discussion about career choice must be made BEFORE students enter college, or at least DURING the first college year.

Most universities have career offices with career counselors. Career office is a place to go to learn about job skills, obtain career information and job counseling etc. I recommend that parents to contact the career office for information about certain field of study and attend career advising during orientation week to learn more about career opportunities for their children. With globalization, there are many changes in the job market, many new areas, and many opportunities that do not exist previously. In addition, career counselors could serve as an important link between parents and student in their college years.

As career counselors encourage and support students’ exploration of careers, parents should be considered as a partner in this process. Counselors can support parents to actively engage with their child’s career planning in a positive manner. Parents should learn to separate their goals from their children’s goals and avoid any unnecessary conflict by having career counselors act as a link between. Career counselors can offer solutions, explain to parents about career-related issues, and help parents to effectively discuss career choices with their children.

By actively presenting current market information to parents, career counselors can assist parents in understanding the influence that they have, while at the same time educating them about various career options. For example, they can be informed of job trends in the global market, a forecast about what may happen in the future. Career centers could offer parent to obtain certain information where they can learn how to use some resources to help their child. For example, books or websites that contain career information.

More than ever, when students begin exploring careers in college, the link between students, parents, and career centers is very important. Although it is possible to pursue a career that aligns with student’s own interests and abilities, the job market plays a key role in the future of students. By selecting a combination of job market demands and student’s interests and abilities, both parents and children can come up with a career plan in a positive manner. It is important to listen to each other ‘s interests rather than a one way direction, where parents feel that their children is out of control, and students feel that their parents is acting like dictators.

Despite some negative sentiments, I found that most students still seek parental advices and approval. Many students told me that making their parents happy and proud are their main goal in college. I believe that having career offices that inform parents about career information, current global market demands, and college‘s field of study options will help parents actually influence their children’s career in a more positive manner.