Mọi năm, tôi đều nhận được nhiều emails từ các sinh viên đã tốt nghiệp hỏi lời khuyên về nghề nghiệp của họ.

Thiếu thông tin nào đó về phát triển nghề nghiệp và điều này cần được xua tan đi, cho nên tôi tóm tắt lại đôi điều để chia sẻ với các bạn:

Hỏi: Tôi đã từng được bảo rằng cứ làm việc cho tốt đi, làm việc chăm chỉ vào và công ti sẽ “chăm lo cho tôi”, điều đó đúng hay không đúng?

Đáp: Điều này KHÔNG đúng. Thực tế không ai sẽ chăm lo cho bạn cả ngoại trừ khi bạn còn trẻ và cha mẹ bạn chăm lo cho bạn. Bây giờ là người lớn, bạn phải chăm lo cho bản thân mình. Hãy làm việc xuất sắc, tốt hơn bất kì ai khác. Học kĩ năng mới tốt hơn bất kì ai khác thì bạn KHÔNG phải lo nghĩ về bất kì cái gì. Bạn phải tự tin rằng bạn có thể đi tới bất kì chỗ nào; làm bất kì cái gì bởi vì bạn có tri thức và kĩ năng. Câu chuyện về các công ti cung cấp hỗ trợ cho nhân viên chỉ xảy ra trong “Sách kinh doanh” do những người hàn lâm viết ra, người chưa bao giờ làm việc trong công nghiệp.

Hỏi: Mọi người khuyên tôi hoà nhập xã hội nhiều hơn với những người quan trọng bởi vì “vấn đề không phải là điều bạn biết, mà vấn đề là bạn biết ai sẽ giúp cho bạn đạt tới thành công.”

Đáp: Điều này KHÔNG đúng. Điều bạn biết là mọi thứ bởi vì nó là điều bạn có và không ai có thể lấy được nó khỏi bạn. Tri thức của bạn và kĩ năng của bạn là tài sản của bạn và mọi người kính trọng bạn dựa trên điều bạn biết. Bạn biết ai và họ biết gì về bạn chỉ là sự giúp đỡ. Theo ý kiến tôi, điều bạn có thể làm và điều bạn có thể hoàn thành là chìa khoá cho thành công của bạn.

Hỏi: Người quản lí của tôi nói với tôi rằng ông ấy sẽ giúp tôi trong tương lai của tôi chừng nào tôi còn làm việc chăm chỉ và làm bất kì cái gì ông ấy nói. Thầy nghĩ gì về điều đó?

Đáp: Sao bạn cần ai đó chăm nom cho tương lai của bạn? Người quản lí của bạn KHÔNG phải là bố bạn và việc của ông ấy là lãnh đạo. Ông ấy không có thời gian, kĩ năng, khả năng hay động cơ để chăm nom cho nghề nghiệp của bạn và tương lai của bạn. Người quản lí của bạn có thể là thầy kèm hay người làm gương vai trò (tốt hay xấu) và có thể hỗ trợ cho bạn trong việc làm của bạn. Chỉ bạn mới biết điều bạn muốn trong cuộc sống và điều bạn sẵn lòng làm việc chăm chỉ để có được nó.

Hỏi: Thầy nghĩ gì về lời khuyên: “Người quản lí không chăm lo về hiệu năng việc làm nhưng chăm lo về lương của bạn và việc nâng lương tuỳ thuộc vào điều họ thích bạn hay không. Điều quan trọng là “làm hài lòng người quản lí” rồi mọi sự sẽ tốt.”

Đáp: Đó là lời khuyên XẤU. Phần lớn người quản lí đều chăm lo tới hiệu năng công việc rất nhiều bởi vì hiệu năng của bạn phản ánh vào trong hiệu năng của họ một cách chặt chẽ. Có thể đó là điều duy nhất họ chăm lo tới bạn dù họ thích bạn hay không. Hãy làm việc cho giỏi, giữ thái độ tốt và bao giờ cũng học những kĩ năng mới thì những điều tốt có thể xảy ra bởi vì người quản lí của bạn cần những người như bạn. Đó là nhu cầu cần và kính trọng lẫn nhau, KHÔNG phải là về thích hay không thích trong môi trường chuyên nghiệp.

Hỏi: Bạn tôi nói với tôi là tôi chỉ có thể tiến lên được nếu tôi làm việc trong khu vực “thấy được cao độ” để những người quan trọng biết tôi là ai. Xin thầy cho lời khuyên.

Đáp:  Thực tế, làm việc trong khu vực “thấy được cao độ” như thế có thể giúp hay không giúp được cho bạn. Nếu bạn làm việc giỏi và có kĩ năng lãnh đạo tốt thì điều đó có thể có tác dụng nhưng nếu vì bất kì lí do gì, bạn phạm sai lầm thì điều đó cũng là thấy được cao độ nữa. Nếu kĩ năng của bạn là tốt hơn khi sánh với khu vực khác, bạn có thể có cơ hội thành công tốt hơn ở đó.

Hỏi: Bạn tôi nói với tôi anh ấy thà được may mắn còn hơn là giỏi. Trong cuộc sống vận may là mọi thứ và chúng ta cần nhiều may mắn trong nghề này. Có đúng may mắn là quan trọng không?

Đáp: Giữ thái độ tích cực và hãy là tuyệt hảo trong mọi thứ bạn làm. Vận may đôi khi là quan trọng, nhưng hiệu năng của bạn là điều tốt nhất bạn có thể kiểm soát được. Kết quả là quan trọng trong nghề nghiệp của bạn và bạn có thể có được kết quả bằng việc làm việc giỏi.

Hỏi: Xin cho tôi biết con đường nghề nghiệp mà tôi cần để đạt tới mục đíc của tôi.

Đáp: Rất tiếc, không có con đường nghề nghiệp tường minh hay công thức thần cho mọi người. Nghề nghiệp là chuyện cá nhân tuỳ thuộc vào từng cá nhân. Có nghề nghiệp chung cho người lập trình đi từ người phát triển rồi qua nhiều con đường như người quản lí dự án, kiến trúc sư hệ thống và vân vân nhưng đó là chọn lựa của bạn và bạn phải chọn con đường nào tốt nhất cho bạn đạt tới mục đích CỦA BẠN.

Hỏi: Tôi thích công việc kĩ thuật và muốn tạo ra một nghề để ở trong lĩnh vực này thời gian lâu, đấy có phải là chọn lựa đúng không?

Đáp: Nhiều kĩ sư mới tốt nghiệp được thuê vào công ti, được đưa vào nhóm kĩ thuật, trưởng thành trong nhóm này và muốn tạo ra nghề cả đời trong khu vực hẹp này. Điều này tương tự với việc người có bằng tiến sĩ muốn tạo ra nghề nghiệp theo chủ đề luận án hẹp của mình mà không học cái gì mới. Thực tế là ở chỗ các vấn đề kĩ nghệ ngày nay đang mở rộng và rất đa dạng. Trong khi giỏi về kĩ thuật trong một chuyên ngành hẹp có thể là rất tốt  và có thể đúng cho bạn, điều thường khôn ngoan hơn là trước hết nhìn quanh và kiếm các phân công việc đa dạng. Bạn vẫn còn rất trẻ, bạn cần mở rộng kinh nghiệm của mình và trở nên có giá trị hơn. Kéo căng bản thân bạn ra rộng và trưởng thành lên, nếu bạn chọn chuyên sâu vào một lĩnh vực, bạn sẽ giỏi hơn nhiều. Đừng khoá bản thân mình vào trong bất kì cái gì sớm quá. Điều tốt là bạn đang tận hưởng các công việc kĩ thuật nhưng bạn có thể có nhiều vui hơn qua sự đa dạng. Bạn sẽ thấy bức tranh lớn hơn.

—-English version—-

Career development

Every year, I have received many emails from graduated students asking advices on their careers. There are some misinformations about career development that need to be dispelled so I summarized a few to share with you:

Question: “I have been told that do a good job, work hard and the company will “take care of you”, is it true or not?

Answer: This is NOT true. In reality no one will take care of you except when you are young and your parents care for you. Now as an adult, you must take care of yourself. Do an outstanding job, better than anyone else. Learn new skills better than anyone else then you do NOT have to worry about anything. You must have confident that you can go anywhere; do anything because you have the knowledge and the skills. The story of companies providing support to employees is only happened in “Business books” written by Academic people who never work in industry.

Question: “People advice me to socialize more with important people because it’s not what you know, but whom you know will help you achieve success”.

Answer: This is NOT true. What you know is everything because it is what you have and nobody can take it from you. You knowledge and your skills are your assets and people respect you based on what you know. Whom you know and what they know about you only help. In my opinion, what you can do and what you can accomplish are the key to your success.

Question: “My manager told me that he will help me with my future as long as I work hard and do whatever he say. What do you think?”

Answer: “Why do you need someone take care of your future for you? Your manager is NOT your father and his job is to lead. He doesn’t have time, skill, ability or motivation to take care of your career or your future. Your manager could be a mentor and role model (good or bad) and could support you in your job. Only you know what you want in life and what you are willing to work hard to get it.

Question: What do you think about the advice: “Managers do not care about job performance but your salary and raise depend on what they like you or not. It is important to “please the manager” then everything will be fine”

Answer: That is BAD advice. Most managers do care about job performance very much because your performance reflects in their performance closely. It may be the only thing they care about you whether they like you or not. Do a good job, keep a good attitude and always learn new skills then good things could happen because your manager needs people like you. It is the mutual need and respect, it is NOT about like or dislike in professional environment.

Question: My friend told me that I can only get ahead if I work in the “high visibility” area so important people know who I am. Please advice.

Answer:  Actually, it might or might not help you to work in such “High visibility” area. If you do a good job and have strong leadership skill then it may help but if for whatever reason, you make a mistake then it is also highly visible too. If your skills are better matched to another area, you could have better chance of success there.

Question: My friend told me he would rather be lucky than good. In life luck is everything and we need a lot of luck in this career. Is luck that important?

Answer: “Keep a positive attitude and be excellent in everything you do. Luck is important sometime, but your performance is the best thing you can control. Result is important in your career and you can get results by doing a good job.

Question: Please let me know the career path that I need to be on to reach my goal.

Answer: Sorry, there is no explicit career path or magic formula for everybody. Career is a personal thing depends on each individual. There is a general career for programmer moving to developer then to several paths such as project manager, system architect and so on but it is your choice and you must select which path is best for you to reach YOUR goal.

Question: “I like technical works and want to make a career to stay in this field for a long time, is it the right choice?

Answer: “Many graduating engineers are hired into a company, placed into a technology group, grow in the group and want to make a life-long career of this narrow area. This is similar to a Ph.D. graduate who wants to make a career out of his or her narrow thesis topic without learning anything new. The reality is that today’s engineering problems are wide open and very diverse. While being a strong in technical in a narrow specialty can be very good and may be right for you, it is usually wiser first to look around and seek diverse assignments. You are still very young, you need to broaden your experience and become more valuable. Stretch yourself wide and grow then, if you choose to specialize in a field, you will be much better. Do not lock yourself into anything early. It is good that you are enjoying technical works but you may have more fun through diversity. You’ll see the bigger picture.