Trong suốt các năm ở đại học, sinh viên có nhiều thầy giáo nhưng họ chỉ nhớ vài người gây hứng khởi cho họ học. Cái gì là phẩm chất của những người thầy đáng nhớ này...

Trong suốt các năm ở đại học, sinh viên có nhiều thầy giáo nhưng họ chỉ nhớ vài người gây hứng khởi cho họ học. Cái gì là phẩm chất của những người thầy đáng nhớ này? Tại sao sinh viên học nhiều từ họ hơn những người khác? Theo một cuộc điều tra quãng 5,000 sinh viên đại học, có bốn phẩm chất làm phân biệt những người thầy đáng nhớ này với những người khác: tri thức, trao đổi, sự liên quan, và chăm nom.

Trong cuộc điều tra này phần lớn sinh viên báo cáo rằng chất lượng số một của người thầy đáng nhớ là tri thức về môn học của thầy. Sự kiện là tri thức không chỉ có nghĩa là “bí quyết” mà còn là “biết tại sao.” Khi thầy được hỏi tại sao thầy dạy môn học, nhiều người trả lời: “Vì nó được nhà trường yêu cầu.” Biết rõ môn học là không đủ để khuyến khích sinh viên học, thầy cần biết lí do tại sao họ dạy nó và tại sao sinh viên cần biết nó. Điều đó sẽ đem tới nhiều kích động cho lớp và động viên sinh viên học. Socrates, triết gia Hi Lạp đã nói: “Giáo dục không rót đầy con tàu mà nhen nhóm ngọn lửa.” Thầy giáo không chỉ truyền tri thức của họ mà còn cho sinh viên lí do để học bằng nhiệt tình của họ hay “ngọn lửa” của họ để dạy môn học. Khi sinh viên hỏi tôi tại sao tôi dạy ngôn ngữ lập trình? Tôi bảo họ: “Thầy muốn dạy cho tất cả các em viết những bài thơ hay bằng việc dùng ngôn ngữ khoa học.” Phần lớn sinh viên cười vì họ nghĩ tôi đùa. Nhưng sau môn học, nhiều người bảo tôi rằng họ thích so sánh viết chương trình máy tính với thơ ca vì nó động viên họ học cú pháp, hình thức, cấu trúc và lời dẫn.

Phẩm chất thứ hai của người thầy đáng nhớ là khả năng trao đổi tri thức của họ cho sinh viên. Thầy giáo có thể giỏi nhất trong lĩnh vực, nhưng điều gì xảy ra nếu thầy không thể giải thích được nó? Sinh viên có thể học được bao nhiêu? Thầy có kĩ năng có thể nhận các môn khó và giải thích nó theo cách đơn giản nhất cho sinh viên để cho họ có thể hiểu được. Thầy không có kinh nghiệm có thể nhận cùng môn học nhưng làm cho nó phức tạp hơn và làm cho sinh viên lẫn lộn. Ngược với niềm tin thông thường rằng trao đổi là về trao đổi thông tin, nó thực sự là về hiểu ý định đằng sau thông tin. Trao đổi hiệu quả là cách truyền đạt một thông điệp để cho nó được nhận và được hiểu bởi sinh viên đích xác theo cách thầy dự định. Trao đổi hiệu quả không chỉ dùng từ mà cả một tập kĩ năng bao gồm chăm chú lắng nghe, duy trì bình thản trong khoảnh khắc và năng lực nhận diện các xúc động của sinh viên trong cuộc nói chuyện. Chẳng hạn, khi đối diện với một câu hỏi khó, một số thầy sẽ cho sinh viên câu trả lời thay vì giúp bản thân họ đi tới câu trả lời. Người thầy đáng nhớ sẽ giải thích rõ ràng các khái niệm, chỉ cho sinh viên các kĩ thuật được cần để tìm ra câu trả lời để cho sinh viên có thể tự họ đi tới câu trả lời. Người thầy có kĩ năng trao đổi thường suy nghĩ về mọi thứ mà họ nói và tìm cách để cải tiến kĩ thuật dạy của họ. Họ bao giờ cũng yêu cầu bản thân họ về cái gì có tác dụng và cái gì không có tác dụng và xem lại phong cách trao đổi của họ.

Phẩm chất thứ ba của người thầy đáng nhớ là về sự liên quan trong môn học họ dạy. Bên cạnh tri thức chuyên gia của họ, những người thầy này bao giờ cũng cập nhật tài liệu dạy và làm cho nó thành liên quan tới sinh viên. Trong thời đại thay đổi nhanh này, một số tri thức có thể lỗi thời, thầy giáo giỏi bao giờ cũng làm việc chăm chỉ để làm cho tài liệu của họ được cập nhật. Mối quan tâm của họ trong chủ đề này dẫn họ tới tiếp tục học những điều mới để chỉ cho sinh viên cách tài liệu có thể được áp dụng cho cuộc sống của họ và nghề nghiệp của họ. Bằng việc biết những tài liệu này là quan trọng thế nào, sinh viên sẽ được động viên học nhiều hơn. Ngược lại, mặc cho sự kiện là tri thức đang thay đổi, một số thầy giáo vẫn tiếp tục dạy điều họ đã được dạy từ nhiều năm trước. Một số người không bao giờ chú ý tới sự liên quan hay bao nhiêu tài liệu đã thay đổi và nếu được hỏi, họ có thể đe doạ sinh viên bằng việc cho sinh viên điểm xấu. Nếu thầy giáo không chăm nom về điều được dạy hay nó được hiện thời thế nào thì tại sao sinh viên muốn học về cái gì đó mà lỗi thời rồi?

Yếu tố cuối cùng làm phân biệt các thầy đáng nhớ với người khác là sự chăm nom cho sinh viên. Là người thầy đáng nhớ là nhiều hơn việc biết về môn học, trao đổi tốt, và giữ cho tài liệu có liên quan nhưng cũng có mối quan tâm sâu sắc về tương lai của sinh viên. Thầy giáo giỏi sẵn lòng dành nhiều thời gian để giúp sinh viên học và cung cấp cho họ hướng dẫn đúng. Với họ, giáo dục là nhiều hơn chỉ là lí thuyết và sự kiện; giáo dục là nhiều hơn tri thức hay áp dụng khái niệm; nhưng cũng là việc phát triển tính cách đạo đức và luân lí. Thầy giáo có kĩ năng sẽ đảm bảo rằng sinh viên của họ rời đại học mà có tri thức và kĩ năng được cần cho nghề nghiệp của họ VÀ có tính cách tốt là công dân tích cực người sẽ làm ra khác biệt trong công ti nơi họ làm việc, ở chỗ họ sống, và trong xã hội nơi họ đóng góp.

Khi sinh viên biết rằng thầy giáo thực sự chăm nom tới họ, họ sẽ tin cậy thầy giáo nhiều hơn. Tin cậy là bước đầu tiên để xây dựng mối quan hệ tốt giữa sinh viên và thầy giáo và họ sẽ làm việc chăm chỉ hơn để duy trì nó. Khi cả thầy và sinh viên làm việc cùng nhau, điều đó sẽ tạo ra kinh nghiệm lớp học tích cực nơi mọi người học từ người khác. Trong trường hợp đó, thầy giáo có thể giúp sinh viên xây dựng tự tin và trách nhiệm cho việc học riêng của họ. Sự kiện là thầy cực kì có ảnh hưởng tới việc trưởng thành của sinh viên của họ trong các năm ở trường. Ảnh hưởng này đi ra ngoài cách thầy đọc bài giảng, gây hứng khởi, khuyến khích hay thách thức sinh viên nhưng cũng tới hành vi của họ, đạo đức và luân lí của họ, và cuối cùng tính cách của họ, và đây là lí do tại sao sinh viên bao giờ cũng sẽ nhớ các thầy đặc biệt trong phần còn lại của đời họ.

- Nguyên Phong
Từ blog science-technology.vn