Có câu ngạn ngữ cổ: “Đằng sau mọi đàn ông vĩ đại bao giờ cũng có người đàn bà vĩ đại.” Tất nhiên, một số người không đồng ý với điều đó. Tuy nhiên nếu bạn biết cái gì đó về Bill Gates bạn có lẽ phải đồng ý với “câu ngạn ngữ cổ” đó.

Phần lớn mọi người biết tới Bill Gates là nhà  “đa tỉ phú” hay “người giầu nhất trái đất.” Những người chủ doanh nghiệp biết Bill Gates là một “người kinh doanh rất thông minh.” Những người làm việc cho Bill Gates nói rằng ông ấy là một “ông chủ đòi hỏi và khó làm việc cho ông ấy.” Những người chủ công ti phần mềm coi Bill Gates là “kẻ cạnh tranh dữ dội.” Với công chúng, ông ấy vừa là cả “anh hùng” và “thần tượng” nhưng cũng là một “kẻ rất kiêu ngạo.” Đây là hình ảnh của Bill khi ông ấy quản lí Microsoft mãi cho tới khi … ông ấy lấy vợ.

Ngày nay mọi người đều đồng ý rằng Bill Gates là “Nhà tỉ phú đã đem của cải của mình đi làm từ thiện.” Ông ấy được ngưỡng mộ vì công việc của ông ấy trong Quĩ Bill và Melinda Gates nơi ông ấy dành mọi thời gian và nỗ lực vào cải tiến giáo dục, và đấu tranh với bệnh tật trên khắp thế giới. Điều gì làm cho ông ấy thay đổi vẫn còn là điều bí ẩn. Vài năm trước, đã có câu chuyện rằng ông ấy tới Carnegie Mellon và thấy nấm mồ của Andrew Carnegie trong nghĩa địa với văn bia: “Người chết giầu, chết nhục” và ông ấy nhận ra về bản thân mình rồi bắt đầu tập trung vào từ thiện. Đó là câu chuyện hay vì có sự tương tự giữa cuộc đời của Andrew Carnegie (một trong những người giầu nhất của thời đại công nghiệp) và Bill Gates (một trong những người giầu nhất của thời đại thông tin) nhưng đó chỉ là câu chuyện mà không có xác nhận nào.

Điều mọi người thấy là ông ấy đã thay đổi nhiều sau khi ông ấy cưới Melinda. Ông ấy dễ chịu hơn khi nói chuyện, bớt nhiều kiêu căng và khiêm tốn hơn khi xuất hiện trước công chúng. Tại sao một “kẻ cạnh tranh dữ dội” như ông ấy rời bỏ Microsoft để tập trung vào từ thiện? Tại sao nhà đa tỉ phú, vẫn đang trong thời hoàng kim của mình, quyết định cho đi phần lớn của cải của mình vào tranh đấu chống bệnh tật và cải tiến giáo dục trên khắp thế giới?

Tuần trước tôi tìm ra câu trả lời của mình khi tôi dự buổi nói chuyện của vợ ông ấy, Melinda Gates, tại StanfordUniversity. Ít người biết về cô ấy vì cô ấy rất kín đáo và bao giờ cũng yên tĩnh. Khi họ ra công chúng, cô ấy bao giờ cũng đứng cạnh Bill nhưng để chồng làm hầu hết việc nói. Khi được hỏi, cô ấy bao giờ cũng trả lời một cách lễ phép rồi chuyển cho chồng mình. Tuy nhiên những người làm việc với cô ấy đều nói là cô ấy có “nhân cách động,” người làm việc táo tợn vì điều cô ấy tin vào, chính là sự nghiệp từ thiện.”

Đó là cơ hội hiếm hoi mà Melinda đích thân nói chuyện không có người chồng nổi tiếng nơi cô ấy thôi thúc mọi người áp dụng phát kiến để thay đổi thế giới và làm cho nó thành chỗ tốt hơn. Tôi được hứng khởi bởi bài nói đam mê của cô ấy khi cô ấy nhấn mạnh rằng mọi cuộc sống đều có giá trị tương đương và mọi người nên được cho cùng cơ hội. Cô ấy nói: “Hai triệu trẻ em bị chết vì ỉa chảy mỗi năm. Tại sao trẻ em chết bởi một bệnh đơn giản mà chúng ta có thể chữa dễ dàng bằng thuốc sẵn có trong hầu hết các hiệu thuốc?” Lí do, cô ấy nói là thuốc mà chúng ta coi là đương nhiên có ở các nước đã phát triển mất 10-15 năm mới tới các nước đang phát triển. Cô ấy thôi thúc: “Chúng ta cần cải tiến kết cấu nền để chắc những phát kiến ở các nước đã phát triển có thể vào tay của những người đang cần một cách nhanh chóng.” Khi được hỏi, cô ấy nghĩ về thời gian lí tưởng sẽ là gì, cô ấy nói: “Một năm, nó nên sẵn có ở mọi nơi trong quãng một năm.”

Với thính giả là hầu hết sinh viên đại học, cô ấy nói: “Các bạn có biết rằng 40% việc chết của trẻ nhỏ xuất hiện trong vòng 30 ngày sau khi sinh. Chúng ta có thể giúp để giảm đánh kể việc chết của trẻ nhỏ bằng vắc xin. Tuy nhiên, giảm chết của trẻ nhỏ trong vòng 30 ngày sau khi sinh cũng yêu cầu thay đổi hành vi. Giáo dục sức khoẻ là vấn đề quan trọng nhất và chúng ta phải chắc rằng mọi trẻ mới sinh ở các nước đang phát triển có thể vẫn sống mạnh khoẻ trước khi sự giúp đỡ khác tới.”

Cô ấy nhớ lại câu chuyện về đi sang châu Phi vài năm trước đây để xem động vật hoang dã. Nhưng chính những người cô ây đã gặp đã có tác động nhiều nhất lên cô ấy. Cô ấy nói: “Một lần mắt tôi mở ra, tôi không thể quay đi khỏi điều tôi thấy.” Cô ấy thôi thúc các sinh viên du hành và xem điều đang xảy ra trên thế giới, đặc biệt ở nước nghèo và đang phát triển. Cô ấy giải thích: “Tôi nghĩ du hành nhiều hơn tới các nước khác, để kinh nghiệm những nền văn hoá khác, để xem những cuộc sống khác, để tương tác với những ngôn ngữ khác, là món quà tốt nhất mà bạn có thể đem lại cho bản thân bạn.” Khi một sinh viên nhắc rằng điều đó là khó. Cô ấy nói: “Bạn không tới Stanford nếu bạn không thích khó khăn. Hình dung ra đam mê của bạn ở đâu và dốc sức theo đuổi nó đi. Thu lấy tính chuyên gia. Rót đầy vào sự không thoải mái của bạn. Làm cái gì đó bây giờ đi. Nếu bạn tin vào phát kiến, có những điều bạn có thể làm.”

Trong vài năm qua, quĩ Bill và Melinda đã chi trên 25 tỉ đô la cho việc xoá bỏ bệnh tật. Mười năm trước đã có quãng 2 triệu người mắc bệnh bại liệt nhưng do dự án  tiêm chủng được tài trợ bởi quĩ, con số này đã sụt xuống ít hơn 200,000 một thành tựu lớn từ một quĩ tư nhân nhưng cô ấy nói: “Điều đó là không đủ; chúng tôi phải xoá bỏ hoàn toàn bệnh này vĩnh viễn bằng việc tiêm chủng cho mọi đứa trẻ có thể.” Cô ấy nói mục đích là quét sạch hoàn toàn các bệnh tật trên thế giới bằng việc cung cấp nhiều vắc xin hơn cho mọi nước đang phát triển. Cô ấy nói: “Các bệnh chết người như sốt rét, lao và HIV mà thường làm khổ sở các nước nghèo nhất có thể được diệt trừ nếu tất cả chúng ta cùng làm việc với nhau hướng tới mục đích đó.”

Cùng nhau, Bill và Melinda đã du hành thế giới để kêu gọi nhiều hành động hơn để cải thiện sức khoẻ và xoá bỏ bệnh tật ở các nước nghèo. Ngay nay mọi người nói tới Bill như “nhà tỉ phú bác ái” nhưng bây giờ chúng ta biết rằng đằng sau ông ấy có một phụ nữ vĩ dại người thực sự làm cho sự việc xảy ra.

Bạn có thể xem toàn bộ bài nói của cô ấy tại Stanford:

http://www.youtube.com/watch?v=Umy7UpwcRpc&feature=player_embedded

—-English version—-

The woman behind Bill Gates

There is an old saying: “Behind every great man is always a great woman.” Of course, some people do not agree with that. However if you know something about Bill Gates you probably have to agree with that “old saying”. Most people know Bill Gates as a “Multi-Billionaire” or “The richest man on earth”; Business owners know Bill Gates as a “Very smart business man”; People who work for Bill Gates said that he is a “Demanding boss and difficult to work for.” Software company owners consider Bill Gates as “A fierce competitors”. To the public, he is both a “Hero”, an “Idol” but also a “Very arrogant person.” These were images of Bill when he managed Microsoft until … he got married.

Today everybody agree that Bill Gates is “The Billionaire who gives away his wealth to charity.” He is admired for his work in the Bill and Melinda Gates Foundation where he spends all his time and efforts to improve education, and fight diseases all over the world. What makes him change is still a mystery. Few years ago, there was a story that he came to Carnegie Mellon and saw the tomb of Andrew Carnegie in the cemetery with the epitaph: “The man who dies rich, dies disgraced” and he realized about himself then began to focus on charity. It was a good story as there was similarity between the life of Andrew Carnegie (One of the richest people of the Industrial age) and Bill Gates (One of the richest people of the Information age) but it was only a story without any confirmation.

What people saw was that he changed a lot after he married Melinda. He was more pleasant to talk to, much less arrogant and more humble when appeared in public. Why a “fierce competitor” like him quit Microsoft to focus on charity? Why a multi-billionaire, still in his prime, decides to give away most of his wealth to fight diseases and improve education all over the world?

Last week I found my answer when I attended a talk of his wife, Melinda Gates, at StanfordUniversity. Few people know about her since she was very private and always quiet. When they went out in public, she always stood next to Bill but let her husband did most of the talking. When asked, she always answered politely then referred to her husband. However people who work with her mentioned that she has a “Dynamic personality”, who is fiercely working for what she believes in which is the charity cause.”

It was a rare opportunity that Melinda gave a talk by herself without her famous husband where she urged them to apply innovations to change the world and make it a better place. I was inspired by her passionate talk as she emphasized that all lives have equal value and everyone should be given the same chance. She said: “Two million children were dying from diarrhea each year. Why were kids dying from a simple illness that we could easily cure with medicine available in most stores?” The reason, she said is drugs that we take for granted in developed countries take 10-15 years to reach developing countries. She urged: “We need to improve the infrastructure to make sure innovations in developed countries can get into the hands of those people in need quickly.” When she was asked what she thought the ideal time would be, she said: “One year, it should be available everywhere in about one year.”

To the audience of mostly college students, she said: “Do you know that 40% of childhood deaths occurred within 30 days after birth. We can help to significantly reduce childhood deaths with vaccines. However, to reduce babies deaths within 30 days of birth also require behavior change. Health education is the most important issue and we have to make sure that all newborns in developing countries can stay alive healthily before other help can come in.”

She recalled her story of going to Africa few years ago to see the wild animals. But it was the people she met that had the most impact on her. She said: “Once my eyes were opened, I cannot turn away from what I saw.” She urged students to travel and see what are happening in the world, especially in poor and developing countries. She explained: “I think traveling more to different countries, to experience different cultures, to see different lives, to interact with different languages, is the best gift you can ever give yourself.” When a student mentioned that it is difficult. She said: “You didn’t come to Stanford if you don’t like difficult. Figure out where your passion is and pursue it with vengeance. Gather experts. Fill in your uncomfortable. Do something now. If you believe in innovation, there are things you can do.”

In the past few years, the Bill and Melinda Gates foundation has spent over 25 billion dollars to eradicate diseases. Ten years ago there were about 2 million people contracted polio disease but due to the vaccinate project sponsored by the foundation, the number has dropped to less than 200,000 a significant achievement from a private foundation but she said: “That is not enough; we must completely eradicate this disease permanently by having vaccinate every child possible.” She said the goal is to completely wipe out diseases in the world by providing more vaccines to every developing country. She said: “Deadly diseases like malaria, tuberculosis and HIV that often afflict the world’s poorest countries can be eradicated if we all working together toward that goal.”

Together, Bill and Melinda have been travelling the world to call for more actions to improve the health and eradicate diseases in poor countries. Today people refer to Bill as the “Philanthropy Billionaire” but now we know that behind him there is a great woman who really makes thing happens.

You can watch her entire talk at Stanford:

http://www.youtube.com/watch?v=Umy7UpwcRpc&feature=player_embedded