Mười lăm năm trước, tôi thuê Nicole, một sinh viên phần mềm cho nhóm của tôi. Vào ngày thứ hai tại công việc, cô ấy tới nhóm kiểm thử và nói chuyện với họ. Trong thời gian đó, họ đã xây dựng mối quan hệ của họ trước khi cô ấy cần sự giúp đỡ của họ. Vài ngày sau đó, người quản lí kiểm thử bảo tôi rằng hiếm khi một người phát triển tới họ để biết về điều họ làm. Thông thường những người phát triển không nói chuyện với người kiểm thử cho tới khi họ có vấn đề. Trong một công ti phần mềm lớn, những người phát triển và kiểm thử là các nhóm tách bạch, ngồi ở các toà nhà khác nhau và trừ phi họ phải gặp nhau, còn thì họ không tương tác mấy. Bạn có thể đoán điều gì xảy ra khi Nicole cần sự giúp đỡ của họ?

Trong vòng môt tháng trong dự án, chúng tôi có cuộc họp với khách hàng nơi Nicole gặp vài người dùng. Họ nói về nhiều điều nhưng tôi nghe thấy rằng cô ấy hỏi họ liệu cô ấy có thể tới thăm chỗ làm việc của họ và biết về cách họ làm việc không. Năm ngày sau đó, cô ấy tới gặp tôi với một danh sách các yêu cầu mà người dùng thực sự muốn nhưng chưa bao giờ được làm tài liệu trong đặc tả yêu cầu phần mềm (SRS). Cô ấy bảo tôi rằng cô ấy có cuộc thảo luận với kĩ sư yêu cầu để kiểm điểm các yêu cầu mới này và anh ta đã đồng ý để cho chúng được bổ sung vào cho việc đưa ra phần mềm lần sau. Vài ngày sau, kĩ sư yêu cầu bảo tôi rằng anh ấy có ấn tượng với sự chuyên nghiệp của cô ấy, và trong những người mới tốt nghiệp mà chúng tôi thuê năm đó, cô ấy là người duy nhất có thể hiểu rõ yêu cầu khách hàng.

Trong pha kiến trúc, kiến trúc sư trưởng bảo tôi rằng anh ta cần một phụ tá vì anh ta bị quá tràn ngập với công việc. Tôi đồng ý và hỏi anh ta muốn ai là phụ tá của anh ta. Không ngần ngại, anh ta nhắc tới tên cô ấy. Tôi ngạc nhiên vì công việc kiến trúc yêu cầu nhiều năm kinh nghiệm và cô ấy chỉ mới tốt nghiệp gần đây. Anh ta giải thích: “Cô gái đó học nhanh, cô ấy tới tôi vài tuần trước với nhiều câu hỏi. Trong nhiều năm tôi làm việc ở đây, ít người hỏi tôi những loại câu hỏi như vậy. Cô gái đó phải đã nghĩ nhiều về kiến trúc của tôi và khi chúng tôi có vài cuộc đối thoại sau đó, mỗi lúc cô ấy đều đi tới với nhiều câu hỏi hơn. Tôi hiến khi thấy ai đó năng nổ học như cô ấy.” Bạn có thể đoán được ai trở thành phụ tá kiến trúc sư trưởng khi những sinh viên mới tốt nghiệp gần đây vẫn còn đang học về dự án.

Bằng việc kết nối với nhóm kiểm thử, nhóm người dùng và kiến trúc sư trưởng của dự án, Nicole đã xây dựng mối quan hệ tuyệt hảo với mọi thành viên then chốt của dự án. Không giống như những người phát triển phần mềm khác, người ưa thích làm việc một mình, cô ấy hiểu rằng các mối quan hệ là then chốt cho thành công của cô ấy. Trong khi làm như vậy, cô ấy học thêm về công việc của họ và ưu tiên của họ. Họ trở thành bạn và thầy kèm của cô ấy, hăng hái dạy cô ấy điều cô ấy muốn học. Mọi ngày, tôi không biết làm sao một người trẻ mới tốt nghiệp gần đây có thể hành động chuyên nghiệp vậy như thế.

Trong toàn dự án, Nicole đứng ra như người lãnh đạo. Trong các buổi kiểm điểm thiết kế cùng khách hàng, cô ấy đã được chuẩn bị tốt và có khả năng trả lời nhiều câu hỏi khó. Cô ấy thậm chí còn tình nguyện sửa vài vấn đề thiết kế cho những người khác vì cô ấy biết rõ về kiến trúc. Là thành viên tổ, cô ấy báo cáo hoạt động hàng tuần của mình theo cách chuyên nghiệp, rõ ràng và và cô đọng bằng dữ liệu và ngày tháng. Người lãnh đạo tổ của cô ấy thích điều đó tới mức anh ta yêu cầu mọi thành viên tổ tuân theo báo cáo tình trạng có dạng thức như của cô ấy. Phần lớn những người phát triển phần mềm chưa bao giờ giỏi trong làm tài liệu nhưng tài liệu của cô ấy là rõ ràng và rất thấu đáo. Trong buổi kiểm điểm mã, tôi vui mừng rằng mã của cô ấy được viết tốt với chú thích trong mọi dòng mã. Nhiều người SQA bảo tôi rằng họ ấn tượng với cách cô ấy tiến hành trong dự án. Cô ấy bao giờ cũng thoải mái nói chuyện và sẵn sàng đưa ra sự hỗ trợ cho bất kì ai cần tới.

Sau lần đưa ra phần mềm đầu tiên, tôi đã cho tổ một tuần nghỉ trước khi bắt đầu pha sau. Tôi ngạc nhiên, cô ấy tới tôi và hỏi liệu cô ấy có thể tham dự một cuộc hội nghị kĩ thuật để cho cô ấy có thể học phương pháp phát triển phần mềm mới. Tất nhiên, tôi chấp thuận yêu cầu của cô ấy nhưng điều làm tôi ngạc nhiên hơn là khi quay về, cô ấy đưa cho tôi một báo cáo đầy đủ về cuộc hội nghị. Cô ấy cũng đưa ra chia sẻ điều cô ấy đã học với các thành viên tổ về phương pháp phần mềm mới. Đến cuối dự án, tôi đề bạt cô ấy làm lãnh đạo tổ, cho dù cô ấy mới chỉ làm việc cho công ti chưa đầy hai năm.

Vài tháng sau khi dự án được hoàn thành thành công, tôi được chuyển sang bộ phận khác của công ti ở thành phố khác. Công việc rất bận rộn cho nên tôi không biết điều đã xảy ra cho các thành viên của tổ dự án cũ của tôi. Một hôm tôi nhận được một cú điện thoại từ Nicole hỏi lời khuyên vì cô ấy muốn trở lại trường lấy bằng cấp chuyên sâu. Tất nhiên, tôi đặc biệt khuyên cô ấy tới đại học Carnegie Melon và thậm chí còn viết thư giới thiệu cho cô ấy.

Nhiều năm đã trôi qua, tôi bận rộn với nghề của mình và không nhớ mấy về các dự án quá khứ. Tuy nhiên, hôm qua tôi thấy hình cô ấy trên trang nhất một tạp chí kĩ thuật. Cô ấy làm việc cho công ti khác, công ti phần mềm lớn và phát triển nhanh như người phó chủ tịch. Tạp chí này đã bầu cô ấy là “Người kĩ thuật của năm”. Trong nhiều năm, tạp chí đó bao giờ cũng chọn ai đó làm “Người kĩ thuật của năm”, trong số họ có Bill Gates, Steve Jobs, Sergei Brin, Mark Zuckerberg v.v. Tuy nhiên, năm nay người đó là phụ nữ, và người phụ nữ đầu tiên được chọn. Tôi chắc chắn trong tương lai sẽ có nhiều người nữa vì ngày nay có nhiều phụ nữ học trong khu vực kĩ thuật. Đêm qua, tôi sung sướng thế nên tôi đã viết vài dòng trong blog này như một thuộc tính của cô ấy: Người kĩ thuật của năm.

—-English version—-

The technical person of the year

Fifteen years ago, I hired Nicole, a software graduate to my group. On the second day at work, she came to the test group and talked to them. During that time, they built their relationship before she needed their help. Few days later, the test manager told me that it was rare for a developer to come to see them to learn about what they do. Usually developers do not talk to testers until they have problems. In a large software company, developers and testers are separate groups, locate in different buildings and unless they have to, they do not interact much. You can guess what happen when Nicole needs their help?

Within a month in the project, we had a customer meeting where Nicole met several users. They talked about many things but I heard that she asked them whether she could visit their workplace and learned about how they work. Five days after that, she came to see me with a list of requirements that users really wanted but never documented in the software requirements specification (SRS). She told me that she had a discussion with the requirements engineer to review these new requirements and he agreed to have them added to the next software release. Few days later, the requirements engineer told me that he was impressed with her professional, and among graduates that we hired that year, she was the only one who could understand customer requirements well.

During architecture phase, the chief architect told me that he needed an assistant since he was overwhelmed with works. I agreed and asked him who did he want to be his assistant. Without hesitation, he mentioned her name. I was surprised since architect works required many years of experiences and she was only a recent graduates. He explained: “That girl learned fast, she came to me several weeks ago with a lot of questions. For many years that I worked here, few people would ask me that kind of questions. That girl must have thought a lot about my architecture design and as we had several conversations afterward, each time she came up with more questions. I rarely seen someone who were so eager to learn like her.” You can guess who became the chief architect assistant when other recent graduates were still learning about the project.

By connecting with the test group, user group and the project chief architect, Nicole had built an excellent relationship with all key project members. Unlike other software developers who preferred to work alone, she understood that relationships was a key for her success. In doing so, she learned more about their works and their priorities. They become her friends and mentors, eager to teach her what she wanted to learn. Even today, I do not know how a recent young graduate can act so professional like that.

Throughout the project, Nicole stood out as a leader. During design reviews with customers, she was well prepared and was able to answer many tough questions. She even volunteered to fix some design issues for others since she knew the architecture well. As a team member, she reported her weekly activities in a professional manner, clear and concise with data and date. Her team leader liked it so much that he asked all team members to follow her formatted status report. Most software developers are never good in documentation but her document was neat and very thorough. During code review, I was so glad that her code was well written with comments in every line of code. Several SQA people told me that they were impressed with the way she conducted in the project. She was always pleasant to talk to and ready to provide support to anyone who were in need.

After the first software release, I gave the team a week to rest before starting the next phase. To my surprise, she came to me and asked whether she could attend a technical conference so she can learn a new software development method. Of course, I approved her request but what surprised me more was when returned, she gave me a full report about the conference. She also offered to share what she had learned with team members about the new software method. By the end of the project, I promoted her to team leader, even she was only worked for the company in less than two years.

Few months after the project completed successfully, I was transferred to another division of the company in another city. The work was very busy so I did not know what happened to members of my old project team. One day I received a phone call from Nicole asking for advice because she wanted to go back to school for an advanced degree. Of course, I highly recommended her to go to CarnegieMelonUniversity and even wrote a letter of recommendation for her.

Many years have passed, I was busy with my career and did not remember much about past projects. However, yesterday I found her picture on the front page of a technical magazine. She was working for another company, a large and fast growing software company as their vice president. The magazine had voted her as “Technical person of the year”. For many years, that magazine always selected some  people as the “Technical person of the year”, among them were Bill Gates, Steve Jobs, Sergei Brin, Mark Zuckerberg etc. However, this year that person is a woman, and the first woman ever selected. I am sure in the future there will be more because today there are more woman studying in technical areas. Last night, I was so happy so I wrote a few paragraphs in this blog as an attribute to her: The technical person of the year.