Một bà mẹ hỏi tôi về nghề nghiệp tương lai cho con trai mình vừa mới vào đại học năm nay. Bà ấy lo lắng rằng con mình có thể không kiếm được việc khi tốt nghiệp bởi vì cuộc khủng hoảng tài chính này có thể kéo dài vài năm. Bà ấy cũng bảo tôi rằng con bà ấy giỏi về toán và máy tính và nó đang xem xét đăng kí học kĩ nghệ phần mềm hay quản lí hệ thông tin.

Tôi bảo bà ấy rằng sự sụp đổ của thị trường tài chính và cuộc khủng hoảng toàn cầu này có thể giúp cho nghề phần mềm thêm hấp dẫn với sinh viên hơn trước đây. Vài năm trước, hầu hết sinh viên đều đi học ngân hàng, tài chính, kế toán và kinh doanh bởi vì đó là “nghề nóng” có thể làm ra nhiều tiền. Tôi ước là tôi có thể nói với các sinh viên rằng nếu họ chọn lựa dựa trên cái gì là “nóng” thay vì điều họ thích, khi họ sắp sửa tốt nghiệp trong bốn năm, lĩnh vực đó có thể không còn nóng chút nào thì họ sẽ định làm gì? Trong thời đại thay đổi nhanh chóng này, sinh viên phải xác định tương lai của mình bằng việc lựa cái gì đó họ thích để cho họ có thể xây dựng được nghề nghiệp cả đời thay vì điều chỉ là sự thăng giáng trong thị trường việc làm. Tôi đã thấy nhiều sinh viên chọn một lĩnh vực đặc thù ngay cả khi họ không có kĩ năng, không thích học trong đó bởi vì họ nghĩ họ có thể làm được nhiều tiền hơn. Tôi mạnh mẽ khuyên các sinh viên kiểm điểm lại thái độ của họ, hiểu vai trò, trách nhiệm của họ với chính họ, với gia đình, với xã hội, và với quốc gia. Là thế hệ tương lai, họ nên nỗ lực vì những lí tưởng cao cả và được chuẩn bị cho đóng  góp của mình hơn là chỉ làm tiền và kiếm các thứ vật chất.

Điều đáng buồn là trong năm năm qua, không chỉ ở Mĩ mà ở hầu mọi nước, số sinh viên đăng kí vào lĩnh vực phần mềm giảm đi trong khi số đăng kí vào lĩnh vực kinh doanh tăng lên đáng kể. Dường như là mọi người đều muốn làm việc trong ngân hàng, thị trường chứng khoán, tài chính, thương mại, xuất khẩu và làm ra nhiều tiền. Rất ít người dự đoán rằng tham lam, tham vọng và những thực hành vô luân của vài người đã dẫn tới sự sụp đổ của toàn thể nền kinh tế toàn cầu. Ngày nay cuộc khủng hoảng tài chính đã đặt dấu chấm hết cho tất cả những điều đó, làm tan tành nhiều giấc mơ, nhiều tham vọng, và nhiều gia đình. Khi các công ti kinh doanh và tài chính bắt đầu giảm chi phí và giảm nhân viên, nhiều sinh viên kinh doanh bây giờ hoảng sợ và không biết phải làm gì.

Bởi vì việc tuyển sinh thấp, hầu hết các nước bây giờ đang bị thiếu hụt những nhà chuyên môn công nghệ, đặc biệt là những người có kĩ năng tính toán và phần mềm. Theo nghiên cứu của chính phủ Mĩ năm 2007, “Số sinh viên hiện thời là không tương xứng với những nhà chuyên môn phần mềm, khi nhiều người về hưu và nhiều công ti đang dùng máy tính. Mĩ sẽ cần ít nhất 300.000 người làm phần mềm ngày nay và 1 triệu người làm phần mềm đến năm 2010.” Một nghiên cứu khác đã đưa con số này lên 5 triệu người được cần cho yêu cầu toàn cầu, mặc cho sự kiện là Ấn Độ và Trung Quốc đang cho tốt nghiệp trên một triệu người về kĩ nghệ mỗi năm.

Cho nên dựa trên sự kiện này, tôi nói với bà ấy rằng bằng việc chọn lĩnh vực phần mềm, con bà ấy đang làm điều đúng và khi nó tốt nghiệp trong bốn năm nữa, thị trường sẽ vẫn mở bởi vì không thể nào đáp ứng được mọi yêu cầu việc phần mềm trong thời gian ngắn đó. Bà ấy dường như sung sướng với câu trả lời của tôi nhưng dầu vậy vẫn không chắc về chọn lựa nghề nghiệp này: “Thầy nghĩ gì về kĩ sư phần mềm trong so sánh với việc quản lí hệ thông tin? Cái nào tốt hơn?”

Tôi bảo bà ấy rằng cả hai môn này đều là những chọn lựa tuyệt hảo nhưng điều đó là tuỳ ở con bà ấy quyết định điều đó. Kĩ nghệ phần mềm hội tụ nhiều vào khía cạnh kĩ thuật trong khi quản lí hệ thông tin lại hội tụ vào khía cạnh kinh doanh. Môn này hướng tới chuyên môn kĩ thuật trong khi môn kia hướng tới quản lí. Cả hai nghề này đều có lương cao, là chọn lựa tốt để tiến tới các vị trí cao cấp và tương đối “an toàn” trong thế giới đang thay đổi nhanh chóng này. Dù thị trường thay đổi thế nào cũng không thành vấn đề, mọi công ti đều vẫn cần người làm phần mềm bởi vì ngày nay phần mềm là mọi thứ, từ công nghiệp chế tạo tới công nghiệp viễn thông, từ khu vực tư nhân tới khu vực chính phủ. Theo Cục Thống kê lao động Mĩ, công nghệ thông tin và kĩ nghệ phần mềm ở trong số những lĩnh vực có sự tăng trưởng nhanh nhất về số lượng nghề. Trên đỉnh của danh sách này là người làm hệ thống mạng và người phân tích nghiệp vụ. Dự phóng của chính phủ Mĩ về số lượng các nghề này tăng từ 300,000 năm 2006 lên 600,000 năm 2010. Số lượng việc trong kĩ sư phần mềm, nhà khoa học máy tính, những người xây dựng ứng dụng phần mềm được trông đợi tăng từ 800,000 tới 1.200,000 năm 2010. Số lượng người quản trị cơ sở dữ liệu sẽ tăng từ 150,000 tới 250,000 trong cùng thời kì.

“Thế về khoa học máy tính thì thế nào?” bà ấy hỏi.

Tôi bảo bà ấy rằng Khoa học máy tính cũng là chọn lựa rất tốt nhưng có sự khác biệt lớn giữa đào tạo kĩ nghệ phần mềm và khoa học máy tính. Nhiều người tin tri thức phần mềm là công nghệ như: Java, C++, Linux, Windows NT, .Net, v.v. tri thức cho phép người lập trình xây dựng phần mềm có thể chạy được trên máy tính. Chẳng hạn nếu công ti thuê họ viết chương trình trong Java, họ phải biết cái gì đó về Java và nếu công ti muốn .Net thì họ cần biết .Net. Mặc dầu các kĩ năng kĩ thuật là quan trọng, nhiều công ti cũng muốn thuê sinh viên tốt nghiệp có tri thức quản lí và công nghiệp, họ cũng muốn có các kĩ năng mạnh về trao đổi, lãnh đạo, và hoạt động tổ. Đây là những kĩ năng được dạy trong các chương trình Kĩ nghệ phần mềm và Quản lí hệ thông tin. Có khả năng kĩ thuật là KHÔNG đủ nhưng sinh viên phải linh hoạt hơn trong các miền phụ. Họ cần hiểu cách thức vòng kinh tế ảnh hưởng tới doanh nghiệp, tác động vào nền kinh tế và ảnh hưởng tới thế giới. Trong thế giới cạnh tranh cao này, sinh viên phải được chuẩn bị bởi vì họ sẽ cạnh tranh với các sinh viên, không chỉ ở nước của họ, mà còn từ các nước khác nữa. Trong quá khứ, đại học dạy sinh viên phải im lặng, tuân theo chỉ dẫn, làm việc cần mẫn nhưng toàn cầu hoá đã thay đổi điều đó, sinh viên phải chứng tỏ điều họ có khả năng làm nhiều thứ như đảm bảo chất lượng, phần mềm như dịch vụ, thiết kế mạng, an ninh hệ thống v.v. Họ phải tiếp tục học những công nghệ mới nhất mà có thể cung cấp cách thức mới, cơ hội mới để xây dựng phần mềm và giải quyết các vấn đề doanh nghiệp. Họ phải là người chuyên nghiệp có thực hành đạo đức bởi vì một số trong họ sẽ là người lãnh đạo tổ hay công ti. Họ sẽ phải chứng  tỏ rằng họ có tri thức và kĩ năng lãnh đạo tổ hay công ti đạt thành công. Họ sẽ phải duy trì trao đổi với thái độ tích cực nhưng chân thành với mọi người, giải quyết các vấn đề khi chúng tới.  Họ sẽ phải vẫn còn bình thản khi mọi sự không làm việc tốt, họ sẽ phải tạo ra chiến lược và mục đích để áp ứng nhu cầu toàn cầu và họ sẽ phải kèm cặp ai đó sẽ thay thế họ. Có nhiều điều phải học  cho nên tất cả mọi người làm phần mềm sẽ phải là người học cả đời bởi vì chẳng cái gì sẽ còn như cũ mãi  cả.

—-English version—-

Computer Career

A mother asked me about future career for her son who is entering university this year. She is worried that her son may not be able to get a job when he graduates because this financial crisis may extend to several years. She also told me that her son is good with mathematics and computer and he is considering enrolling in software engineering or management of Information systems.

I told her that the collapse of the financial market and the global crisis may help make software careers more attractive to students than before. Few years ago, most students would study banking, finance, accounting, and business because these are “Hot careers” that could make a lot of money. I wish that I could tell all students that if they make choices that based on what is “Hot” rather than what they like, as they are going to be graduating in four years, that field may not be hot anymore then what are they going to do? In this fast changing time, students must determine their future by selecting something they like so that they could build a lifelong career rather than what is only a fluctuation in the job market. I have seen many students select a particular field even they have no skill, no aptitude in it because they thought they could make more money. I strongly advise students to review their aptitude, understand their roles, responsibilities to themselves, to their family, to their society, and to their country. As the future generation, they should strive for high ideas and be prepared for their contributions rather than just making money and acquire material things.

The sad thing is in the past five years, not just in the U.S but almost in every country, number of students enrolling in software fields decreased where number in business fields increased significantly. It seemed that everybody wanted to work in banks, stock markets, finance, trades, export, and making lot of money. Very few people would predict that greed, ambitions, and the unethical practices of a few have led to the collapsing of the entire global economy. Today the financial crisis has put a stop to all of it, shatter many dreams, many ambitions, and many families. As business and finance companies begin to reduce costs and employees, many business students are now panic and do not know what to do.

Because of lower enrollment, most countries are now suffering from a shortage of technology professionals, especially people with computing and software skills. According to the 2007 U.S government study, “The current student number is inadequate for software professionals, as more people retired and more companies are using computers. The U.S will need at least 300.000 software people today and 1 million people by 2010″. Another study have put the number much higher at the 5 million software people needed for global requirements, despite the fact that India and China are graduating over million of engineering a year.

So based on this fact, I told her that by selecting software fields, her son is doing the right thing and when he graduates in four years, the market will still be open because it is impossible to fill all software jobs requirement during that short time. She seemed happy with my answer but still not sure about the career choice: “What do you think about software engineer as contrast with management of Information System? Which one would be better?”

I told her that both of them are excellent choices but it is up to her son to make that decision. Software Engineering is focusing more on the technical aspects where management of information system is focusing on business aspects. One is leading to technical specialty when the other is leading into management. Both careers offer good salaries, good choices for advancing to senior positions and relatively “Safe” in the fast changing world. No matter what the market will change, every company still needs software people because today software is in everything, from manufacturing industry to telecommunication industry, from private sector to government sector. According to the U.S. Bureau of Labor Statistics, Information Technology and Software Engineering are among the fields that are the increase fastest in the number of jobs. On top of this list are Network Systems and Business Analyst. The U.S government’s projections call for the number of those jobs to grow from 300,000 in 2006 to 600,000 in 2010. The number of jobs in the Software Engineers, Computer Scientists who build software applications is expected to increase from 800,000 to 1.200,000 by 2010. The number of database administrators will rise from 150,000 to 250,000 in the same period.

“How’s about computer science?” she asked.

I told her that Computer science is also a very good choice but there is a big difference between software engineering and computer science’s training. Many people believe software knowledge is technologies such as: Java, C++, Linux, Windows NT, .Net, etc. Knowledge that allows programmer to build software that can be run in a computer. For example if company hires them to write program in Java, they have to know something about Java and if the company want .Net then they need to know .Net. Although technical skills are important, many companies also want to hire graduates with some management and industry knowledge, they also want strong communication, leadership, and teamwork skills. These are skills taught in Software Engineering and Management in Information systems programs. To be technical is NOT enough but students have to be more versatile in additional areas. They need to understand how economic cycles affects the business, impacts the economy and influence the world. In this highly competitive world, students have to be prepared because they will compete with students, not in their own country, but also from other countries as well. In the past, university taught students to be quiet, follow instructions, work hard but the globalization has changed that, students must demonstrate what they are capable of doing many things such as quality assurance, software as services, network design, system security etc. They must continue to learn the latest technologies that may offer news ways, new opportunities to build software and solve business problems. They must be software professional with ethical practices because some of them will be leaders for a team or for a company. They will have to demonstrate that they have the knowledge and skills to lead the team or the company to be successful. They will have to maintain a positive but honest attitude communication with everybody, solve problems as they come up.  They will have to stay calm when things do not work well, they will have to create strategy and goals to meet global demands and they will have to mentor someone who will replace them. There are so many things to learn so all software people will have to be lifelong learners because nothing will remain the same.