Một độc giả viết cho tôi: “Yếu tố quan trọng nhất là gì để bắt đầu công ti riêng của mình một cách thành công – tiếp thị hay vận may? Xin thầy lời khuyên.”

Đáp: Như tôi đã viết trong bài báo trước, yếu tố quan trọng nhất trong bắt đầu công ti riêng của bạn là có khách hàng người sẵn lòng trả tiền cho bất kì cái gì bạn bán. Có khách hàng là mọi điều. Cho dù sản phẩm của bạn không tốt lắm, bạn có thể cải tiến nó về sau. Có sản phẩm tốt nhất nhưng không có khách hàng là phí hoài công sức và là cách thức để nộp đơn xin phá sản. Tất nhiên, tiếp thị và quảng cáo là quan trọng nhưng nếu bạn đã có nhiều khách hàng thì sao bận tâm? Steve Jobs nói: “Tôi chưa bao giờ nghe theo nhà tư vấn quảng cáo hay người nghiên cứu thị trường. Tôi hội tụ vào việc tạo ra sản phẩm tốt nhất mà mọi người sẵn lòng trả tiền.” Ông ấy là đúng bởi vì bạn chỉ cần tiếp thị và quảng cáo khi bạn cần khách hàng. Theo ý kiến tôi, có khách hàng là mọi điều và thoả mãn khách hàng là chìa khoá để vẫn còn trong kinh doanh.

Bắt đầu một công ti chẳng liên quan gì tới vận may cả. Một số người tin rằng vận may xác định mọi thứ. Nếu họ thất bại, họ nói rằng họ không may. Câu hỏi của tôi là nếu bạn có vận may, bạn có cần có ý tưởng tốt không? Bạn có cần có sản phẩm tốt không? Hay bạn có cần làm tiếp thị không? Bạn chỉ cần được may thì mọi thứ sẽ xảy ra như bạn ao ước. Nếu bạn biết rằng bạn may mắn thì tại sao bận tâm tới việc bắt đầu công ti? Mọi điều bạn phải làm là mua vé số hay đầu tư vào thị trường chứng khoán. Điều đó dễ hơn và với ít nỗ lực hơn việc bắt đầu công ti.

Một số người bắt đầu công ti riêng của họ với một mục đích làm tiền. Phần lớn trong họ thất bại bởi vì họ không có đam mê về điều họ làm. Khi họ đối diện với chướng ngại, họ bỏ. Khi họ phải làm việc vất vả, họ bỏ. Khi sự việc không xảy ra như họ muốn, họ bỏ. Những người này tin rằng việc bắt đầu một công ti là như mua vé xổ số. Nếu họ làm ra tiền, họ cũng bỏ để cho họ có thể đi và tận hưởng. Họ không yêu công việc của họ hay đam mê về ý tưởng của họ. Họ chỉ mơ về có tiền.

Để bắt đầu một công ti, bạn phải bắt đầu với điều bạn tin và có đam mê với việc bạn làm. Nếu bạn không có đam mê về công việc của bạn, mọi người sẽ không coi bạn là nghiêm chỉnh. Không có đam mê không thể nào thuyết phục được người khác tin vào ý tưởng của bạn. Đam mê động viên mọi người, đối tác, nhà đầu tư và khách hàng. Mọi người bao giờ cũng để ý tới những người đam mê – Những người thực sự chăm nom về sản phẩm của họ và ý tưởng của họ. Nếu bạn quan sát bài nói của Steve Jobs về sản phẩm của Apple, bạn sẽ để ý tới đam mê của ông ấy. Ông ấy không bao giờ nhắc tới tiền, tới giầu nhưng chỉ làm ra khác biệt – đó là đam mê. Nếu bạn quan sát bài nói của Bill Gates về Microsoft và cách đưa máy tính vào mọi gia đình ở Mĩ, bạn có thể cảm thấy đam mê của ông ấy. Nếu bạn quan sát bài nói của Mark Zuckerberg về kết nối mọi người với nhau, hàng trăm nghìn hay hàng triệu người tất cả được kết nối qua Facebook. Đó là đam mê.

Nếu bạn đồng ý rằng làm việc 80 giờ tới 120 giờ một tuần trong một năm không lương (Bạn làm việc cho bản thân mình) là cần để bắt đầu công ti riêng của bạn thế thì bạn nên làm điều đó. Nếu bạn được kích động trong làm điều bạn yêu thích thì xây dựng công ti riêng của bạn là điều đúng nên làm. Cho dù bạn có thể không thành công, bạn sẽ học nhiều từ điều đó. Nếu bạn thất bại, bạn sẽ bắt đầu công ti khác lần nữa. Với đam mê và quyết tâm, bạn có thái độ đúng để bắt đầu công ti riêng của bạn.

Nhiều năm trước đây, Bill Gates và Paul Allen, hai người sáng lập của Microsoft, thường bỏ lớp ở trường phổ thông để vào Đại học Washington học lập trình máy tính. Họ dùng thẻ sinh viên “giả” để ngồi trong lớp máy tính và truy nhập vào hệ thống máy tính của trường. Họ bị bắt nhưng giáo sư để cho họ đi vì họ mới chỉ 16 tuổi. Họ tiếp tục làm điều đó lần nữa cho tới khi họ thuyết phục được giáo sư rằng họ yêu thích lập trình và muốn học. Chung cuộc, giáo sư đã làm ra ngoại lệ để cho phép hai học sinh trung học được ở trong lớp của ông ấy và dùng máy tính của đại học. Ngày nay, nhiều sinh viên bỏ lớp; đi vào quán cà phê internet để dùng phòng chat, chơi trò chơi video, và rồi mơ là ngôi sao điện ảnh. Bỏ lớp để học công nghệ mới hay ngôn ngữ lập trình mới dứt khoát không có trong tâm trí họ.

Chính là đam mê về lập trình đã đưa Bill Gates và Paul Allen làm điều họ đã làm khi họ còn trẻ. Nếu họ nghĩ về làm tiền, có lẽ họ sẽ không bao giờ tạo ra được Microsoft. Bill có lẽ đã ở lại trong trường Luật của Harvard và Paul có lẽ đã trở thành nhạc sĩ nhạc rock (Bạn có lẽ không biết rằng Paul Allen là nhạc sĩ rock người chơi ghi ta ở ban nhạc rock địa phương.)

Nếu bạn không có đam mê về cái gì đó, bạn không thể làm nó tốt được. Vài năm trước đây, một nhà báo đã hỏi Steve Jobs: “Tại sao vẫn làm việc chăm chỉ khi ông có nhiều tiền thế?” Steve nói: “Tiền chưa bao giờ kích động tôi nhưng cuộc hành trình, sự kích động của việc tạo ra sản phẩm thanh nhã đã đưa tôi đi. Tôi sẽ làm việc vì tự do chỉ để tận hưởng nó.”

Bill Gate và Paul Allen đã bắt đầu Microsoft bằng một ý tưởng đơn giản về phát triển ngôn ngữ lập trình cho Altair Computer. Họ đã làm việc ngày và đêm trong nhiều tháng để xây dựng sản phẩm. Altair Computer không thích ý tưởng của họ và từ chối mua chương trình mà họ đã tạo ra. Không có khách hàng, công ti gồm sáu người đã gần như phá sản thì Bill Gates nghe nói rằng IBM cũng đang xây dựng máy tính khác để cạnh tranh với Apple. Anh ta tiếp cận IBM để bán sản phẩm của mình. IBM từ chối gặp anh ta bốn lần nhưng Bill vẫn khăng khăng đòi gặp cấp quản lí của IBM. Lần thứ năm, IBM nói rằng họ không cần trình biên dịch ngôn ngữ nhưng cần hệ điều hành. Bill không có hệ điều hành nhưng anh ta biết rằng một trong những người bạn của anh ta ở Seattle đã viết một hệ điều hành. Anh ta trở lại Seattle để mua hệ điều hành đó bằng vài nghìn đô la rồi bán nó cho IBM như PC-DOS với giá cao hơn nhiều.

Bill và Paul đã cải tiến hệ điều hành này và tạo ra MS-DOS để cạnh tranh với phiên bản PC-DOS trước mà họ đã bán cho IBM. Bởi vì MS- DOS tốt hơn PC-DOS, nhiều khách hàng ưa thích nó trên sản phẩm của IBM rồi qua thời gian, Microsoft chiếm thị trường. Khi họ xây dựng danh tiếng như một công ti vững chắc, tin cậy với sản phẩm phần mềm tốt, họ bắt đầu bành trướng sản phẩm của họ và cộng tác với các công ti khác. Họ cho phép các công ti khác tạo ra phần mềm với cấp phép từ Microsoft.

Microsoft đã không bắt đầu như một công ti lớn. Họ đã rất nhỏ nhưng họ hội tụ vào việc có nhiều khách hàng hơn, nhiều người dùng hơn, và nhiều cộng tác với người khác. Họ đã hình thành mạng các công ti phần mềm dùng MS-DOS. Họ vẫn còn yên tĩnh trong hai năm để xây dựng cơ sở khách hàng của họ trước khi lên sàn chứng khoán (IPO). Họ tuân theo một công thức cho thành công: “Có đam mê về điều họ làm và có khách hàng sẵn lòng trả cho điều họ bán.” Nếu bạn muốn bắt đầu công ti riêng của bạn, bạn có thể học từ những câu chuyện thành công này.

—-English version—-

Another advice on starting your own company

A reader wrote to me: “What is the most important factor to start your own company successfully – marketing or luck? Please advice.”

Answer: As I have written in previous article, the most important factor in starting your own company is to have customers who are willing to pay for whatever you sell. Having customer is everything. Even if your product is not very good, you can improve it later. Having the best product but no customer is a waste of efforts and the way to file for bankruptcy. Of course, marketing and advertising are important but if you already have a lot of customers then why bother? Steve Jobs said: “I never listen to advertising consultants or market research people. I focus on create the best products that people are willing to pay.” He was right because you only need marketing and advertising when you need customers. In my opinion, having customer is everything and satisfies customers is the key to stay in business.

Starting a company has nothing to do with luck. Some people believe that luck determines everything. If they fail, they say that they are not lucky. My question is if you have luck, do you need to have a good idea? Do you need to have good product? or do you need marketing? You only need to be lucky then everything will happen as you wish. If you know that you are lucky then why bother to start a company? All you have to do is to buy lottery ticket or invest in the stock market. It is easier and with less effort than starting a company.

Some people start their own company with a single goal of making money. Most of them failed because they do not have the passion for what they do. When they face obstacles, they quit. When they have to work hard, they quit. When thing does not happen as they want, they quit. These people believe that starting a company is like buying a lottery ticket. If they make money, they also quit so they can go and enjoy. They do not love their work or passionate about their idea. They only dream of having money.

To start a company, you must begin with what you believe in and have passion for the work you do. If you do not have passion for your work, people will notice and will not take you seriously. Without passion it is impossible to convince other people to believe in your idea. Passion motivates people, partners, investors and customers. People always notice passionate people – People who really care about their product and their ideas. If you watch Steve Jobs’ talk about Apple products, you will notice his passion. He never mentioned money, being rich but only in making a difference – that is passion. If you watch Bill Gates’ talk about Microsoft and how to put a computer in very home in the U.S, you can feel his passion. If you watch Mark Zuckerberg talk about connecting people together, hundred thousand or million people all connected through Facebook. That is passion.

If you agree that working 80 hours to 120 hours a weeks for a year with no salary (You work for yourself) is needed to start your own company then you should do it. If you are excited in doing what you love then building your own company is the right thing to do. Even you may not succeed, you will learn more from it. If you fail, you will start another company again. With passion and determination, you have the right attitude to start your own company.

Several years ago, Bill Gates and Paul Allen, the two founders of Microsoft, often skipped classes in high school to go to University of Washington to learn computer programming. They used “Fake” student cards to sit in computer classes and accessed to school’s computer systems. They got caught but the professor let them go because they were only 16 years old. They continued to do it again until they convinced the professor that they love programming and wanted to learn. Finally, the professor made exception to allow two high school students to stay in his class and used university’s computer. Today, many students skip class; go to internet cafe to use chat room, play video games, and then dream of being movie stars. Skip class to learn new technology or new programming language is definitely not on their mind.

It was the passion for programming that drove Bill Gates and Paul Allen to do what they did when they were young. If they think about making money, they probably would never create Microsoft. Bill probably stays in Harvard’s Laws school and Paul probably became a rock musician (You probably do not know that Paul Allen was a rock musician who played guitar in a local rock band).

If you do not have a passion for something, you cannot do it well. Few years ago, a journalist asked Steve Jobs: “Why working hard when you have so much money?” Steve said: “Money never excites me but the journey, the excitement of creating an elegant product drive me. I would work for free just to enjoy it.”

Bill Gate and Paul Allen started Microsoft with a single idea of develop programming language to Altair Computer. They worked nights and days for months to build the product. Altair Computer did not like their idea and refused to buy the program that they created. Without customer, the company of six people was almost bankrupt when Bill Gates heard that IBM was also building another computer to compete with Apple. He approached IBM to sell his product. IBM refused to see him four times but Bill still insisted to meet with IBM management. The fifth time, IBM said that they did not need a language compiler but an operating system. Bill did not have an operating system but he knew that one of his friends in Seattle had written one. He went back to Seattle to purchase that operating system for few thousand dollars then sold it to IBM as PC-DOS for much higher price.

Bill and Paul improved the operating system and created MS-DOS to compete with the previous version PC-DOS that they sold to IBM. Because MS- DOS was better than PC-DOS, many customers preferred it over the IBM’s product then overtime, Microsoft captured the market. As they built their reputation as a solid, reliable company with good software products, they began to expand their products and collaborated with other companies. They allowed them to create software products with licenses from Microsoft.

Microsoft did not start as a big company. They were very small but they focused on having more customers, more users, and more collaborations with others. They formed a network of software companies using MS-DOS. They remained quiet for two years to build their customer’s base before issued their initial public offering (IPO) of stocks. They followed a formula for success: “Having passion for what they do and have customers who are willing to pay for what they sell”.If you want to start your own company, you can learn from these successful stories.