Từ khi đăng bài báo “Bắt đầu công ti riêng của bạn” tôi đã nhận được nhiều email hỏi về thông tin thêm và lời khuyên. Như tôi đã viết trước đây, bạn cần ba điều: Ý tưởng hay mà mọi người sẵn lòng trả tiền cho nó; người giỏi về kĩ năng kĩ thuật và doanh nghiệp; và đủ tiền để giữ cho công ti bạn kéo dài trong một năm.

Một người viết: “Dễ nói về có ý tưởng hay nhưng thực ra, điều đó là không thể được.” Phát triển ý tưởng hay là không khó như bạn nghĩ. Sau đây là cái gì đó mà bạn có thể làm: Bạn bắt đầu bằng việc xem xét các hoạt động thường ngày của bạn. Có cái gì bạn làm mà có thể được làm dễ dàng hơn không? Có cái gì có thể tự động hoá được không? Có cái gì bạn không thể làm nhưng ước ao rằng bạn có thể làm không? Có hoạt động nào bạn ước rằng ai đó khác có thể làm cho bạn không? Hỏi bạn bè bạn về những điều họ ước muốn nữa. Viết chúng ra rồi hỏi câu hỏi: Bạn có sẵn lòng trả tiền cho nó không? Bạn sẵn lòng trả bao nhiêu tiền? Nếu ai đó có thể làm điều đó cho bạn, bạn có sẵn lòng trả tiền cho họ không? Mọi vấn đề mà bạn đối diện là cơ hội tiềm năng đấy. Nếu bạn có thể phát triển giải pháp cho các vấn đề của họ thì bạn đã có ý tưởng tốt rồi.

Bắt đầu với khái niệm này, bạn có thể bắt đầu thám hiểm cơ hội thị trường mà mọi người cần. Bạn không phải đi xa. Nhìn vào trường bạn, môi trường nhà trường, chỗ gần nhà bạn, và chỗ bạn đi qua mọi ngày. Tự hỏi bản thân bạn những người này cần giải quyết vấn đề gì? Họ cần gì? Họ muốn gì? Họ có sẵn lòng trả tiền cho giải pháp không? Có nhiều cơ hội bao quanh bạn. Nếu bạn chú ý thì bạn có thể khám phá ra chúng.

Vài năm trước, một trong các sinh viên của tôi có ý tưởng về thuê sách giáo khoa cho sinh viên đại học. Sách giáo khoa ở Mĩ rất đắt; về trung bình phải tốn năm mươi đô la mỗi quyển sách cho nên hầu hết các sinh viên đại học phải tiêu quãng năm trăm tới bẩy trăm đô la mỗi học kì cho sách giáo khoa. Anh ấy mua nhiều sách giáo khoa rồi đem chúng đi cho các sinh viên thuê với giá một phần ba giá bán. Sinh viên trả anh ta toàn giá cho cuốn sách. Đến cuối học kì họ trả lại sách, nếu sách còn trong điều kiện tốt, anh ta trả lại cho họ hai phần ba số tiền theo giá. Anh ta lập một website quảng cáo ý tưởng cho thuê của anh ta và đã làm rất tốt. Sau vài năm, công ti của anh ta phát triển từ ba người lên hàng trăm người khi anh ta bành trướng kinh doanh ra toàn nước Mĩ.

Một người viết: “Làm sao tôi tìm được người có kĩ năng giỏi để làm việc cho công ti của tôi?” Ngày nay, 85% công ti mới khởi nghiệp ở Mĩ bắt đầu gần đại học. Lí do đơn giản là sinh viên thích chia sẻ ý tưởng mới và có kĩ năng kĩ thuật để làm nó. Là sinh viên, bạn có thể bắt đầu cùng bạn đại học của mình mà bạn biết. Chia sẻ ý tưởng với họ, thảo luận cơ hội kinh doanh với họ. Bạn có thể bắt đầu bằng phân tích kĩ năng và kinh nghiệm của bạn. Nếu bạn rất giỏi về kĩ thuật, bạn có thể tìm ai đó có kĩ năng doanh nghiệp và ngược lại. Phân tích những điểm mạnh tập thể của bạn. Bạn phải tự hỏi mình: loại sản phẩm nào chúng ta có thể xây dựng với tuyển tập những điểm mạnh của chúng ta? Loại doanh nghiệp nào chúng ta có thể bắt đầu? Ý tưởng của chúng ta có đủ tốt không? Ai sẵn lòng trả tiền và trả bao nhiêu? Có đủ khách hàng để biện minh cho nỗ lực của tôi để bắt đầu công ti không? Nhớ rằng bạn không cần ý tưởng sáng chói để làm cái gì đó lớn. Bạn có thể bắt đầu với ý tưởng đơn giản, phát triển khách hàng của bạn, làm tiền, thế rồi cải tiến sản phẩm của bạn và bành trướng ra. Nhiều người muốn làm cái gì đó lớn và nhanh. Nó không xảy ra dễ dàng thế đâu. Phải thận trọng vì bạn cần thời gian để phát triển công ti của bạn.

Nhìn vào mọi ý tưởng hay mà người khác đã bắt đầu và thành công. Nhìn vào sản phẩm và dịch vụ ở các nước khác và cân nhắc làm sao chúng có thể được “sao chép” trở lại cho nước bạn. Thế giới thực đầy những ý tưởng mà bạn có thể sao chép và điều chỉnh cho khớp với thị trường của bạn. Nhớ rằng bạn sao chép “ý tưởng” chứ không “sản phẩm” cho nên bạn không vi phạm luật bản quyền. Bạn đang nhìn vào ý tưởng và bổ sung thêm những điều mới và điều chỉnh cho nó.

Bắt đầu công ti riêng của bạn là không dễ. Sẽ có nhiều vấn đề và chướng ngại. Bạn phải có động cơ mạnh để làm nó. Nếu bạn đối diện với một vấn đề rồi từ bỏ thì bạn không có đam mê để đi tiếp, bạn không có “tinh thần nhà doanh nghiệp” để bắt đầu công ti riêng của bạn. Như tôi đã nhắc tới trước đây, có ý tưởng tốt chỉ mới là bắt đầu. Công ti thành công phải có khách hàng người sẵn lòng trả tiền cho sản phẩm hay dịch vụ. Nếu bạn không có đủ khách hàng, thế thì bạn phải hội tụ vào thoả mãn vài khách hàng mà bạn có. Làm tốt nhất bạn có thể làm để hỗ trợ cho họ. Khách hàng hài lòng sẽ giúp bạn cải tiến kinh doanh của bạn; họ sẽ giới thiệu bạn bè, họ hàng cho bạn. Trong kinh doanh, bạn phải học cách thoả mãn khách hàng của bạn vì bạn cần họ nhiều hơn họ cần bạn.

Nếu bạn không làm đủ tiền thì bạn phải vận hành thanh đạm và cực kì cẩn thận với chi tiêu của bạn. Nhiều người thất bại vì họ không biết cách dè dặt về tài chính. Bạn không nên chi tiền trước khi làm ra nhiều tiền. Bắt đầu một công ti yêu cầu đam mê, động cơ, quyết tâm. Điều đó là không dễ nhưng nếu bạn thành công, đó sẽ là kinh nghiệm đáng thưởng nhất mà bạn có thể có.

—-English version—-

Another advice on starting a company

Since posting the article “Starting your own company” I have received many emails asking for additional information and advices. As I have written previously, you need three things: Good idea that people are willing to pay for it; good people with technical and business skills; and enough money to keep your company last for a year.

A person wrote: “It is easy to say about having good idea but in fact, it is impossible.” Develop good idea is not difficult as you think. Following is something that you can do: You start by examine your daily activities. Is there anything that you do that could be made easier? Is there anything that can be automated? Is there anything you cannot do but wish that you could? Are there activities that you wish that somebody else may do for you? Ask your friends about things that they wish too. Write them down then ask questions: Are you willing to pay for it? How much are you willing to pay? If someone who could do that for you, would you willing to pay them? Every problem that you face is a potential opportunity. If you can develop solutions for their problems than you have a good idea already.

Begin with this concept, you can start explore the market opportunity that people need. You do not have to go far. Look at your school, the school environment, the place near you home, and the place that you pass through every day. Ask yourself what problems do these people need to solve? What do they need? What do they want? Are they willing to pay for a solution? There are many opportunities surrounding you. If you pay attention then you can discover them.

Few years ago, one of my students has the idea of renting textbooks to college students. Textbooks in the U.S are very expensive; on the average it costs fifty to hundred dollars per book so most college students have to spend about five hundreds to seven hundred dollars per semester on textbooks. He brought a lot of textbooks then rent them for students at a third of the selling price. Students gave him full price for the book. At the end of the semester they returned the book, if it is in good condition, he refunded them two-third of the price. He set up a website advertised his rental idea and did very well. After few years, his company grew from three persons to hundred persons as he expanded the business across the U.S.

A person wrote: “How do I find people with good skills to work for my company?” Today, 85% of starting companies in the U.S begin near university. The simple reason is students like to share new ideas and have the technical skills to do it. As student, you could start with your college friends that you know. Share ideas with them, discuss the business opportunity with them. You may start by analyze your skills and experiences. If you are very good in technical, you may want to find someone with business skills and vice versa. Analyze your collective strengths. You have to ask yourself: what kinds of products that we can build with our collection of strengths? What kinds of businesses can we start? Is our idea good enough? Who are willing to pay and how much? Are there enough customers to justify my efforts to start a company? Remember that you do not need a brilliant idea to do something big. You can start with a simple idea, grow your customers, make money, then improve on your product and expand. Many people want to do something big and fast. It does not happen that easily. Be conservative as you need time to grow your company.

Look at all the good ideas that others have started and succeed. Look at the products and services at other countries and consider how they could be “copied” back to your country. The virtual world is full of ideas that you can copy and adjust to fit your market. Remember that you copy an “idea” not the “product” so you do not violate copyright laws. You are looking at an idea and adding new things and adjustments to it.

Starting your own company is not easy. There will be a lot of problems and obstacles. You must be strongly motivated to do it. If you face a problem then give up then you do not have the passion to go on. You do not have the “entrepreneurship spirit” to start your own company. As I mentioned early, having good idea is only the beginning. Successful company must have customers who are willing to pay for the product or service. If you do not have enough customers, then you must focus on satisfying the few customers that you do have. Do the best you can to support them. Happy customers will help you to improve your business; they will recommend friends, relatives to you. In business, you must learn how to satisfy your customers as you need them more then they need you.

If you do not make enough money then you must operate frugally and be extremely careful with your expenses. Many people failed because they do not know how to be financially conservative. You should not spending money before making a lot of money. Starting a company requires passion, motivation, determination. It is not easy but if you are successful, it will be the most rewarding experience that you can have.