Khi bạn còn trẻ, bao nhiêu người trong các bạn đã nghe bố mẹ bạn hỏi: “Con muốn là gì khi con trưởng thành?” Tất nhiên, bạn có thể nói: “Con muốn là bác sĩ, nhà khoa học, hay anh hùng.” Bây giờ khi người tốt nghiệp trung học sẵn sàng vào đại học, câu hỏi đó trở nên nghiêm chỉnh hơn trước đây. Có nhiều lời khuyên kiểu như “Làm bất kì cái gì bạn muốn làm.” Hay “Đi theo đam mê của bạn.” Hay “Học cái gì đó vui đùa.” Hay thậm chí “Học cái gì đó chừng nào bạn tốt nghiệp khỏi đại học” v.v. Nhưng trong thị trường việc làm cạnh tranh này với số lớn người tốt nghiệp đại học bị thất nghiệp, những lời khuyên đó có thể không hợp thức vì bạn phải thực tế hơn cho tương lai của bạn.

Là người tốt nghiệp trung học, điều quan trọng với bạn là điều tra nhiều lĩnh vực học tập và lập kế hoạch nghề nghiệp của bạn sớm nhất có thể được. Vài năm trước, một sinh viên bảo tôi rằng anh ta muốn “đi theo đam mê của mình.” Tôi hỏi anh ta: “Đam mê của em là gì?” Anh ta ngần ngại và liệt kê ra nhiều thứ từ âm nhạc, nghệ thuật, nhiếp ảnh tới văn học cho nên tôi hỏi: “Vì em có nhiều mối quan tâm, mối quan tâm nào em muốn làm cho phần còn lại đời em? Và mối quan tâm nào em nghĩ em sẽ kiếm sống được từ đó?” Anh ta không thể đi tới được câu trả lời. Về căn bản nhiều thanh niên lẫn lộn giữa điều họ thích và điều nghề nghiệp của họ sẽ là. Nghề nghiệp là một nghề yêu cầu nỗ lực và đào tạo, điều giúp bạn kiếm sống. Điều bạn thích là các hoạt động mà bạn theo đuổi để tận hưởng và những điều này không được coi là nghề nghiệp. Bạn có thể là bác sĩ như một nghề nhưng chơi nhạc cụ vì bạn thích âm nhạc; hay bạn có thể kiếm sống như người phát triển phần mềm nhưng bạn thích nhiếp ảnh như mối quan tâm đặc biệt v.v. Nhiều sinh viên cũng không phân biệt được khác biệt giữa việc làm và nghề nghiệp. Việc làm là cái gì đó bạn làm để được trả tiền, trong khi nghề nghiệp là về chuyên nghiệp đáp ứng cho cả đời, điều cho phép bạn chu cấp cho bản thân bạn và gia đình bạn. Bất kì ai cũng có thể kiếm được việc làm vì nó thường không yêu cầu giáo dục nhiều nhưng nghề nghiệp thường yêu cầu nhiều đào tạo và nỗ lực.

Quyết định về lĩnh vực học tập trong đại học và nghề nghiệp tương lai là khó, đặc biệt với các học sinh vừa mới kết thúc trung học. Có thể dường như là “không thể được” để vào lứa tuổi mười tám mà xác định được điều bạn muốn làm cho phần còn lại của đời bạn, nhưng chọn lĩnh vực học tập sớm sẽ giúp cho bạn đặt phương hướng đúng cho tương lai của bạn. Là người tốt nghiệp trung học, bạn có thể làm việc với các cố vấn nhà trường để chọn lĩnh vực học tập. Bạn phải kiểm với văn phòng nghề nghiệp của trường để có được thông tin về người tốt nghiệp của nó và cách họ kiếm đề nghị việc làm liên quan tới giáo dục của họ. Cách tốt nhất là hỏi các sinh viên trong trường mà bạn quan tâm ghi danh để biết thêm về những chương trình nào đó trước khi làm quyết định. Năm ngoái một học sinh đã viết cho tôi rằng mặc dầu anh ta nghĩ Khoa học máy tính, Kĩ nghệ phần mềm là lĩnh vực học tập tốt nhưng anh ta sợ rằng chúng là khó và yêu cầu nhiều công việc. Tôi trả lời anh ta rằng tìm được việc làm còn khó hơn và yêu cầu nhiều nỗ lực hơn nếu anh ta chọn cái gì đó “dễ và vui” trong đại học. Tôi cũng bảo anh ta rằng anh ta có thể dành bốn năm làm việc cần cù rồi tận hưởng nghỉ ngơi cả đời hay tận hưởng cuộc sống “dễ và vui” trong bốn năm rồi dành cả đời đi tìm công việc.

Ngày nay các lĩnh vực học tập tốt nhất là tronh Khoa học, Công nghệ, Kĩ nghệ và Toán học (STEM) vì không có đủ người tốt nghiệp trong các khu vực này và thế giới cần nhiều người hơn trong các lĩnh vực này. Tại sao có ít sinh viên học STEM? Vì nhiều người trong số họ sợ cái gì đó khó và họ không muốn làm việc cật lực. Nhiều sinh viên đại học tin rằng thời gian ở đại học là thời gian tốt nhất để tận hưởng, vui đùa, tiệc tùng và đi vào các mối quan hệ đặc biệt v.v. Đây là những khái niệm họ có được từ các tiểu thuyết lãng mạn, các phim ảnh, âm nhạc và các hư cấu khác. Năm ngoái một sinh viên từ Trung Quốc nói với tôi: “Khi em còn ở trung Quốc, xem phim Mĩ em thấy mọi người đều tận hưởng cuộc sống và dường như là không ai làm việc mãi cho tới khi em tới đây. Thật choáng khi thấy rằng mọi người đều làm việc cật lực thế, nhiều hơn ở nước em nhiều.” Tôi bảo anh ta: “Tưởng tượng rằng họ đang làm các bộ phim mà mọi người đều làm việc vất vả thì ai sẽ đi xem loại phim đó? Phim ảnh, âm nhạc, tiểu thuyết lãng mạn là dành cho giải trí, cho tận hưởng nhưng chúng xa với sự thật.”

Là sinh viên, bạn phải dự ứng để điều tra các lĩnh vực học tập đúng để theo đuổi. Lên internet, kiểm một số các website giáo dục, và tham dự các sự kiện công nghệ như hội thảo và seminar để học thêm. Nói với các sinh viên khác, những người đã ghi danh vào các trường mà bạn đang xem xét. Có tính dự ứng trong việc tìm tòi của bạn về lĩnh vực học tập mà có thể giúp bạn xây dựng nghề nghiệp mạnh trong tương lai. Sau rốt, đó là cuộc sống của bạn; đó là tương lai của bạn và nghề nghiệp của bạn.

—English version—

Another advice to high school graduates

When you were young, how many of you have heard your parents asked: “What do you want to be when you grow up?” Of course, you may say: “I want to be a doctor, a scientist, or a hero.” Now as high school graduates ready to go to college, that question is getting more serious than ever before.There are many advices such as “Do whatever you want to do.” Or “Follow your passion.” Or “Learn something fun.” Or even “Study anything as long as you graduate from college” etc. But in this competitive job market with high numbers of unemployed college graduates, those advices may not be valid as you must be more practical to prepare for your future.

As high school graduates, it is important for you to investigate several fields of study and plan your career as soon as possible. Few years ago, a student told me that he wanted to “follow his passion.” I asked him: “What is your passion?” He hesitated and listed many things from music, arts, photography to literature so I asked: “Since you have many interests, which one do you want to do for the rest of your life? And which one do you think you will earn a living from?” He could not come up with an answer. Basically many young people confuse between what they like and what their career would be. A career is a profession that requires efforts and training which helps you to make a living. What you like are activities that you pursue for enjoyment and these are not considered a career. You can be a doctor as a profession but play music instruments because you like music; or you can make a living as a software developer but you like photography as a special interest etc. Many students also do not distinguish the difference between a job and a career. A job is something you do to get paid, while a career is about a lifetime fulfillment profession that allows you to provide for yourself and your family. Anyone can get job as it usually does not require an extensive education but a career often requires a lot of trainings and efforts.

Deciding on a field to study in college and future career are difficult, especially for students who are just finishing high school. It can seem “impossible” to determine at the age of eighteen on what you want to do for the rest of your life, but choosing a field of study early will help you to set the right direction for your future. As high school graduates, you may want to work with your school’s advisors to select the field of study. You must check with the college‘s career office to get information about its graduates and how they are getting job offers relating to their education. The best way is to ask students in the school that you are interested in enrolling to learn more about certain programs before making a decision. Last year a student wrote to me that although he thought Computer science, Software engineering was good fields of study but he was afraid that they were difficult and required a lot of works. I answered him that it would be much more difficult and require much more efforts to find a job if he chose something “easy and fun” in college. I also told him that he could spend four years working hard then enjoyed the rest of his life or enjoyed an “easy and fun” life for four years then spent the rest of his life looking for work.

Today the best fields of study are in Science, Technology, Engineering and Math (STEM) because there are not enough graduates in these areas and the world needs more people in these fields. Why there are fewer students studying STEM? Because many of them are afraid of something difficult and they do not want to work hard. Many college students believe that the time in college is the best time to enjoy, having fun, to party and to get into special relationships etc. These are notions that they get from romantic novels, movies, music and other fictions. Last year a student from China told me: “When I was in China, watching American movies I saw that everybody was enjoying life and it seemed that nobody was working until I came here. It was shocking to see that everybody is working so hard, much more than in my country.” I told him: “Imagine that they are making movies where everybody is working hard then who are going to see that kind of movies? Movies, music, romantic novels are for pleasure, for enjoyment but they are far from the truth.”    

As students, you must be proactive to investigate the right fields of study to pursue. Go to the internet, check out some educational websites, and attend technology events such as workshops and seminars to learn more. Speak with other students who are enrolled in the schools that you are considering. Being proactive in your search for a field of study that can help you to build a strong career in the future. After all, it is your life; it is your future and your career.