Vào mùa hè, tôi thường dạy Kĩ nghệ phần mềm ở các nước khác. Từ năm ngoái, tôi bắt đầu thêm xê mi na Khởi nghiệp vào trong môn Phần mềm đều đặn của tôi. Tôi tin công ti khởi nghiệp là giải pháp tốt để giải quyết thất nghiệp ở các nước đang phát triển và tôi muốn sinh viên của tôi học nhiều hơn về nó. Tôi hi vọng rằng một số sinh viên sẽ bắt đầu công ti riêng của họ và đóng góp cho nền kinh tế của nước họ. Tuy nhiên sinh viên thường bảo tôi: “Khởi nghiệp có tác dụng ở Mĩ nhưng không ở nước em. Ở Mĩ thầy có thể đi tới một phát kiến, có được ai đó đầu tư vào công ti khởi nghiệp của thầy, và làm tăng trưởng công ti của thầy nhưng nó không có tác dụng ở đây. Đã có các diễn giả tới đây để nói về khởi nghiệp và công ti khởi nghiệp, nhưng chẳng cái gì xảy ra.”

Tôi bảo họ: “Vì nó đã không xảy ra không có nghĩa là nó sẽ không xảy ra. Chúng ta đang ở trong Thời đại thông tin và công nghệ làm thay đổi mọi thứ. Có cơ hội mà bạn có thể tận dụng ưu thế và bắt đầu công ti riêng của bạn. Bạn cần học cách những người khác đang làm ở nước họ rồi bạn có thể thích ứng nó cho nước bạn. Mặc dầu mọi nước đều khác nhau, mọi tình huống là khác nhau nhưng bạn vẫn có thể học được từ người khác. Ngày nay bạn là người tiêu thụ công nghệ chứ không phải là người phát minh ra công nghệ. Nhưng bạn có tri thức và kĩ năng, tại sao không phát kiến? Tại sao không phát triển sản phẩm và bắt đầu công ti riêng của bạn? Tại sao không kiểm soát định mệnh của riêng bạn? Tại sao bạn coi Bill Gates hay Steve Jobs là anh hùng nhưng bản thân bạn không là anh hùng? Ai dừng bạn lại? Nếu bạn nghĩ rằng điều đó không thể xảy ra được thì nó sẽ không bao giờ xảy ra. Bạn nên thay đổi thái độ tiêu cực đó.”

“Tôi biết rằng khởi nghiệp ở các nước đang phát triển quả có đối diện với những khó khăn, nhưng điều đó không có nghĩa là họ không thể vượt qua được. Chẳng hạn, làm cho mọi người đầu tư vào công ti khởi nghiệp là khó và ngân hàng không cho các công ti khởi nghiệp vay tiền nhưng công ti khởi nghiệp công nghệ dựa trên sức mạnh bộ não chứ không dựa trên tiền. Steve Jobs đã bắt đầu Apple chỉ với vài nghìn đô la; Mark Zuckerberg đã bắt đầu Facebook với vài trăm đô la. Bạn không cần nhiều tiền để bắt đầu công ti công nghệ. Chính phát kiến của bạn, chính tính sáng tạo của bạn, và chính tưởng tượng của bạn tạo ra sự khác biệt.”

“Là sinh viên công nghệ, bạn biết rằng phát kiến là quá trình khám phá những ý tưởng mới, làm cho chúng xảy ra và thay đổi cách mọi người sống và làm việc. Phát kiến đã biến đổi thế giới thành nền kinh tế toàn cầu qua phát triển Công nghệ thông tin (CNTT) như điện thoại di động và internet. Những phát kiến này đã làm cho các công ti dễ dàng xây dựng, bán và tiếp thị sản phẩm của họ trên khắp thế giới. Chúng cũng dẫn lái tăng trưởng kinh tế bằng việc giúp cho các công ti tăng tính hiệu quả và tăng năng suất. Khi các công ti trở nên năng suất hơn, họ có thể bán các sản phẩm với giá thấp hơn và cạnh tranh năng nổ hơn trong thị trường toàn cầu. Ngày nay công nghệ như máy tính cá nhân và thiết bị di động cho phép mọi người kết nối với nhau trên khắp thế giới; với điều đó, e-business đang bùng nổ nơi mọi người có thể mua, bán sản phẩm bất kể vị trí của họ. Công nghệ có thể giúp cải tiến lớn về thị trường. Vài năm trước khi tôi dạy ở Ấn Độ, tôi thấy rằng nông dân đem sản phẩm của họ ra chợ, nơi đôi khi có ít khách hàng và họ phải vứt đi một số sản phẩm (Sản phẩm nông trại như rau, quả không thể giữ lâu được trong thời tiết nóng.) Một giáo sư bảo tôi rằng trung bình, quãng 15% tới 30% sản phẩm bị phí hoài. Với điện thoại thông minh, sinh viên của ông ấy đã tạo ra một app di động liệt kê nhu cầu sản phẩm và giá, được cập nhật mọi ngày. Dùng app di động đó, các nông dân có thể tìm ra giá ở chợ là gì và chỉ thu hoạch cái có nhu cầu cao; kết quả là họ loại bỏ được sản phẩm phí hoài.”

“Phát kiến cải tiến cuộc sống của chúng ta không phải là những phát minh mới. Chúng có thể là bất kì ý tưởng nào để cải tiến doanh nghiệp hay cách thức khác để làm kinh doanh làm cho chúng năng suất và hiệu quả hơn. Ngày nay 45% mọi người đang mua các thứ từ Internet và các công ti đang nhanh chóng chuyển sang kinh doanh mới nơi họ vận hành các website bán mọi thứ trên khắp thế giới. Hai mươi năm trước, Jeff Bezos bắt đầu Amazon với vài nghìn đô la như một website bán sách và đĩa CD. Ngày nay Amazon là e-business lớn nhất bán mọi thứ cho khách hàng trên khắp thế giới với hàng triệu giao tác cứ vài phút. Hiểu ưu thế của công nghệ và sẵn lòng phát kiến, Jeff Bezos bây giờ là một trong những người giầu nhất trên trái đất. Toàn thế giới bây giờ được kết nối và e-business đang bùng bổ với hàng triệu websites bán mọi thứ và cơ hội là vô tận. Tháng trước, tôi ăn tối tại nhà một người bạn Hàn Quốc. Tôi bảo anh ấy rằng món “Kimchi” của anh ấy ngon thế. Anh ấy cười: “Kimchi làm ở Mĩ không ngon nên tôi đặt món đó từ Hàn Quốc. Chỉ mất một ngày để có ở đây.” Ông ấy bảo tôi rằng có những website bán thức ăn Hàn Quốc đích thực, họ gửi hàng qua máy bay cho nên mọi người thích ăn như ông ấy có thể có được gần như mọi thứ ở nhà trong vài ngày.”

“Là nhà doanh nghiệp, bạn cần viễn kiến và chiến lược. Mặc dầu bạn có thể thay đổi kế hoạch thực thi của bạn khi bạn nhận ra rằng bạn chỉ có thể làm được ngần đó nhưng bạn cần giữ viễn kiến của bạn vì nó là đèn hiệu hướng dẫn bạn trong cuộc hành trình khởi nghiệp. Bạn cần hiểu cái gì làm cho mọi người mua sản phẩm của bạn. Hội tụ vào ‘tại sao’ có thể động viên bạn hoàn thành những điều bạn chưa bao giờ làm trước đây và giúp bạn theo đuổi mục đích của bạn. Tất nhiên, bạn cũng cần nhận diện đối thủ cạnh tranh. Có đối thủ cạnh tranh là một dấu hiệu về thị trường tốt vì nhiều người đang làm nó. Việc biết cạnh tranh sẽ giúp bạn đánh giá được công ti bạn đang đứng ở đâu và bạn cần làm gì. Nếu cần, bạn nên học cách hỏi sự giúp đỡ từ các cá nhân thành công khác. Phần lớn mọi người đều cảm thấy rằng hỏi xin giúp đỡ là dấu hiệu của yếu đuối. Điều đó là sai lầm! Người thành công bao giờ cũng muốn giúp người trẻ, đặc biệt khi bạn vẫn còn là sinh viên đại học. Là sinh viên, bạn không biết điều bạn không biết, cho nên bạn cần ai đó hướng dẫn cho bạn. Lời khuyên của tôi là tìm người thành công nào đó trong công nghiệp để khuyên bạn. Bạn không hỏi xin họ về tiền, bạn không hỏi xin họ đầu tư nhưng chỉ vài lời khuyên để cho bạn có thể làm cho công ti khởi nghiệp của bạn chạy. Bạn cần chỉ cho họ bản kế hoạch của bạn, mục đích của bạn, sản phẩm của bạn, tiến bộ của bạn, và việc hoàn thành của bạn. Có ai đó với kinh nghiệm sẽ giúp cho bạn biết về kinh doanh và điều bạn không biết.”

—English version—

Advice to future entrepreneurs

In the summer, I often teach Software Engineering in other countries. Since last year, I began to add an Entrepreneurships seminar in my regular Software course. I believe startup is a good solution to solve unemployment in developing countries and I want my students to learn more about it. I hope that some students will start their own company and contribute to their country’s economy. However students often told me: “Entrepreneurship work in the U.S. but not in my country. In the U.S. you can come up with an innovation, get someone to invest in your startup, and grow your company but it does not work here. There were speakers who came here to talk about entrepreneurship and startup, but nothing happen.”

I told them: “Since it had not happen does not mean it will not happen. We are in the Information Age and technology changes everything. There are opportunities that you could take advantage and start your own company. You need to learn how others are doing in their country then you can adapt it to your country. Although every country is different, every situation is different but you can still learn from others. Today you are consumers of technology not inventors of technology. But you have the knowledge and the skills, why not innovate? Why not develop products and start your own company? Why not control your own destiny? Why do you consider Bill Gates or Steve Jobs as heroes but not being a hero yourself? Who is stopping you? If you think that it cannot happen than it will never happen. You should change that negative attitude.”

“I know that entrepreneurship in developing countries does face difficulties, but it does not mean they cannot overcome. For example, getting people to invest in startup is difficult and Banks do not loan money to startups but technology startup is based on brain power not money. Steve Jobs started Apple with only a few thousand dollars; Mark Zuckerberg started Facebook with few hundred dollars. You do not need a lot of money to start a technology company. It is your innovation, it is your creativity, and it is your imagination that makes the difference.”

“As technology students, you learn that innovation is the process of discovering new ideas, make them happen and change the ways people live and work. Innovation has transformed the world into a global economy through the development of Information Technology (IT) such as mobile phones and the internet. These innovations have made it easier for companies to build, sell and market their products all over the world. They also drive economic growth by helping companies to increase efficiency and increase productivity. As companies become more productive, they can sell products at lower prices and compete more aggressively in the global market. Today technologies like personal computers and mobile devices allow people to connect with others across the world; with that, e-businesses are exploding where people can buy, sell products regardless of their location. Technology can help improve markets significantly. Few years ago when I taught in India, I saw that farmers would take their produces to the market, where sometimes there were few customers and they have to throw some produces out (Farming produces such as vegetables, fruits cannot stay long in the hot weather.) A professor told me that on average; about 15% to 30% of the produces were wasted. With smart phones, his students created a mobile app that listed produce demand and prices that are updated every day. Using that mobile app, farmers could find out what the price was in the market and only harvest what are in high demand; the result was they eliminate wasted produces.”

“The innovations that improve our lives do not have to be new inventions. They can be any ideas to improve businesses or different way of doing business that make them more productive and efficient. Today 45% of people are buying things from the Internet and companies are moving quickly to this new business where they operate websites that sell things all over the world. Twenty years ago, Jeff Bezos started Amazon with few thousand dollars as a website selling books and CDs. Today Amazon is the largest e-business selling everything to customers all over the world with millions of transaction every few minutes. Understand the advantage of technology and willing to innovate, Jeff Bezos is now one of the richest people on earth. The whole world is now connected and e-business is exploding with millions websites selling everything and the opportunity is endless. Last month, I had dinner at a house of a Korean friend. I told him that his “Kimchi” was so good. He laughed: “Kimchi made in the U.S is not good so I order that from Korea. It only takes one day to get here.” He told me that there were websites that selling authentic Korean foods, they ship via airplane so people who are fond of eating like him can get almost anything from home in a matter of days.”

“To be an entrepreneur, you need a vision and a strategy. Though you may change your execution plan when you realize that you can only do so much but you need to keep your vision as it is the beacon that guides you in your entrepreneurship journey. You need to understand what makes people to buy your product. Focusing on the ‘why’ can motivate you to accomplish things you have never done before and help you pursue your goals. Of course, you also need to identify your competitors. Having competitors is a signal of a good market as more people are doing it. Knowing the competition will help you to assess where your company stands and what you need to do. If needed, you should learn to ask for help from other successful individuals. Most people feel that asking for help is a sign of weakness. That is a mistake!  Successful people always want to help young people, especially when you are still college students. As student, you do not know what you do not know, so you need someone to guide you. My advice is to find some successful people from industries to advise you. You are not asking them for money, you are not asking them to invest but only some advice so you can get your startup running. You need to show them your plans, your goals, your products, your progress, and your accomplishments. Having someone who is experience will help you to know about the business and what you do not know.”