Hôm qua, một nhóm sinh viên tới gặp tôi. Họ nói: “Chúng em sắp tốt nghiệp năm nay nhưng chúng em muốn bắt đầu công ti riêng của mình thay vì làm việc cho ai đó. Chúng em có ý tưởng hay về điều cần làm. Chúng em đã bắt đầu thiết kế sản phẩm của chúng em. Bố mẹ chúng em đã đồng ý hỗ trợ cho chúng em bắt đầu công ti. Tuy nhiên, chúng em muốn hỏi lời khuyên của thầy.”

Tôi bảo họ: “Nhiều người trẻ muốn bắt đầu công ti riêng của họ. Họ tất cả đều có ý tưởng hay và kĩ năng kĩ thuật nhưng doanh nghiệp là nhiều hơn chỉ ý tưởng và kĩ năng. Để xây dựng công ti thành công, bạn cần biết khách hàng của bạn sẵn lòng mua sản phẩm gì cho nên điều quan trọng là kiểm điểm lại các ý tưởng của bạn trong hoàn cảnh doanh nghiệp. Lí do nhiều công ti công nghệ thất bại là vì không có đủ khách hàng để mua sản phẩm của họ. Phát triển sản phẩm phần mềm là một điều nhưng xây dựng doanh nghiệp tốt sinh ra thu nhập và lợi nhuận là khó hơn. Nhiều sinh viên thường lạc quan về thị trường nhưng khi đi tới việc tạo ra công ti riêng của bạn, bạn cần hiện thực.”

Một sinh viên giải thích: “Nhưng chúng em tin rằng chúng em có ý tưởng hay có thể biến thành sản phẩm lớn.”

Tôi báo trước cho họ: “Bạn nghĩ rằng bạn có sản phẩm tốt, công ti khác cũng nghĩ vậy. Bao giờ cũng có cạnh tranh trong kinh doanh. Điều bạn cần là có chiến lược kinh doanh thúc đẩy cho sản phẩm của bạn. Để làm điều đó, bạn cần hiểu về cạnh tranh, thị trường, khách hàng, và ưu thế của sản phẩm của bạn. Bạn cần biết cách vươn tới khách hàng? Làm sao khách hàng tìm thấy bạn? Bạn phải tạo ra website công ti của bạn, gửi e-mail cho bạn bè và khách hàng, dùng Facebook hay Twitter để tiếp thị sản phẩm của bạn và in các tờ quảng cáo nữa.”

Một sinh viên khác trả lời: “Chúng em đã có website nhưng gợi ý của thầy về emails, Facebook và Twitter là tốt. Chúng em sẽ làm điều đó. Còn có cái gì khác nữa không ạ?”

Tôi bảo anh ta: “Tất nhiên còn nhiều nữa. Điều tiếp mà tổ các bạn cần là xác định các bạn sẽ bán sản phẩm của mình với giá bao nhiêu. Điều này là quan trọng vì bạn cần làm phân tích thị trường để đi tới giá đúng. Là một công ti, bạn phải hình dung ra cách làm ra tiền. Bạn cần biết bao nhiêu khách hàng sẵn lòng trả tiền cho sản phẩm của bạn và bao nhiêu người trong số họ sẽ mua sản phẩm của bạn. Bạn cần ước lượng tổng chi phí phát triển sản phẩm của bạn, kể cả lương của bạn. Để cho công ti của bạn sống được, thu nhập của bạn phải lớn hơn tổng chi phí. Làm cho khách hàng mua sản phẩm là kĩ năng quan trọng nhất của nhà doanh nghiệp. Bạn phải hiểu cần lấy cái gì để làm điều đó và đưa vào trong kế hoạch kinh doanh. Bạn có thể bán sản phẩm của bạn trên internet nhưng bạn cũng cần người bán hàng để bán nó ở cửa hàng bán lẻ. Trong trường hợp đó, bạn cần làm cho nó được đặt trong gói để phân phối. Bạn cần giữ thông tin chi tiết về mọi số bán, thu nhập, chi phí, chi tiêu và mọi thứ khác.”

Một sinh viên giải thích: “Chúng em đã nghĩ về điều đó. Bác của em làm trong kinh doanh bán lẻ và bác ấy hứa giúp chúng em phân phối sản phẩm của chúng em cho các cửa hàng khác. Nếu công ti chúng em làm tốt, chúng em có thể thuê sinh viên tốt nghiệp ở các trường kinh doanh để giúp chúng em nữa.”

Tôi bảo họ: “Bán hàng là không đủ. Bạn cần cung cấp cho khách hàng hỗ trợ nữa. Bên cạnh việc giúp cho họ dùng sản phẩm của bạn, bạn cần giải quyết cho các lỗi và trả lời mọi câu hỏi mà khách hàng có. Điều quan trọng là lắng nghe điều khách hàng nói và tổ hợp các gợi ý của họ và trong việc đưa ra tiếp. Bạn có thể xem xét việc cung cấp dịch vụ tư vấn để giúp cho khách hàng tích hợp và bổ sung sản phẩm của bạn vào trong công ti của họ. Nếu sản phẩm của bạn trở thành cấu phần chính của một doanh nghiệp, bạn cần có hỗ trợ tốt. Nhiều công ti chỉ quan tâm tới việc làm và bán sản phẩm nhưng thành công tối thượng của doanh nghiệp tuỳ thuộc vào nó giúp được bao nhiêu cho khách hàng đạt tới mục tiêu của họ. Khách hàng thoả mãn là “người bán hàng” tốt nhất của bạn bởi vì họ sẽ mua nữa và khuyên người khác mua nữa. Ngược lại, khách hàng không hài lòng sẽ trở thành vấn đề lớn nhất cho bạn vì họ có thể ảnh hưởng tới người khác nữa. Tôi đã thấy nhiều công ti thất bại bởi vì họ đã không chú ý tới khách hàng. Ngày nay phần lớn các công ti đều vội vàng làm tiền nhanh chóng và không chú ý tới khách hàng. Đó là sai lầm lớn. Tốt hơn cả là học từ thất bại của họ để tránh phạm cùng sai lầm. Phải được chuẩn bị để cải tiến sản phẩm của bạn và làm cho nó tốt hơn khi bạn thu được nhiều kinh nghiệm hơn và khi thị trường thay đổi. Nhớ rằng có lẽ mất vài tháng để cho doanh nghiệp của bạn làm điều bạn muốn. Kiên nhẫn bạn sẽ làm tốt hơn với thực tế.”

Tổ đồng ý: “Chúng em đánh giá cao lời khuyên của thầy. Còn cái gì mà thầy muốn nói cho chúng em nữa không?”

Tôi kết luận: “Có chứ, vẫn có cái gì đó. Là giáo sư của các em, tôi rất vui mừng là tổ của các bạn đã đi tới phát kiến và biến nó thành sản phẩm. Các bạn còn trẻ và có tương lai xuất sắc phía trước nhưng các bạn phải luyện tập thận trọng trọng trong kinh doanh, vì thế giới kinh doanh đầy những bất lương và bịp bợm. Giữ sự chính trực của bạn vì nó là điều sẽ bảo vệ bạn trong thế giới thay đổi nhanh chóng này. Giữ tinh thần tốt trong các thành viên tổ và gìn giữ sự hài hoà của tổ. Đừng bao giờ quên rằng bạn là con trai và con gái của bố mẹ bạn, cho nên bạn phải làm cái gì đó mà họ sẽ tự hào về bạn. Công bằng và trung thực với mọi người. Tiền bạc có thể tới và đi nhưng sự chính trực và danh dự là những điều ở lại với bạn mãi mãi. Bạn cũng là thành viên của xã hội cho nên bạn phải làm bất kì cái gì bạn có thể làm để là công dân tốt. Tiếp tục học nhiều nhất có thể được bởi vì mọi sự sẽ thay đổi. Tôi chắc tất cả các bạn sẽ làm tốt.

—-English version—-

Advices to new company

Yesterday, a group of students came to see me. They said: “We are graduating this year but we want to start our own company instead of working for somebody. We have good ideas of what to do. We already started design our product. Our parents have agreed to support us to start a company. However, we want to ask your advices.”

I told them: “Many young people want to start their own company. They all have good ideas and technical skills but a business is more than just ideas and skills. To build a successful company, you need to know what products your customers are willing to buy so it is important to review your ideas in a business context. The reason many technology companies failed because there are not enough customers to buy their products. Develop software product is one thing but building a good business that generate revenue and profits is more difficult. Many students are often optimistic about the market but when it comes to create your own company, you need to be realistic.”

A student explained: “But we believe that we have a good idea that could turn into a great product.”

I cautioned them: “You think that you have a good product, so does other company. There is always competition in the business. What you need is to have a business strategy that promotes your product. In order to do that, you need to understand the competition, the market, the customers, and the advantages of your product. You need to know how to reach your customers? How do customers find you? You must create your company websites, send e-mails to friends and customers, using Facebook or twitter to market your product and print advertising brochures too.”

Another student answered: “We already have a website but your suggestion on emails, Facebook and Twitter is good. We will do that. Is there anything else?”

I told him: “Of course, there are more. The next thing that your team need is to determine how much you will sell your product. This is important because you need to do market analysis to come up with the right price. As a company, you must figure out how to make money. You need to know how much customers is willing to pay for your product and how many of them will buy your product. You need to estimate your total costs of develop your product, including your salaries. For your company to survive, your revenue must be greater than the overall cost. Getting customers to buy a product is the most important skills of an entrepreneur. You must understand what it takes to do that and put into a business plan. You may sell your product on the internet but you also need sale persons to sell it to retail stores. In that case, you need to have it placed in package for distribution. You need to keep detail information of all sales, revenues, costs, expenses and everything else.”

A student explained: “We have thought about that. My uncle is in retail business and he promises to help us distribute our product to other stores. If our company does well, we may hire graduates in business schools to help us too.”

I told them: “Selling is not enough. You need to provide customer support too. Besides helping them to use your product, you need to deal with defects and answer any questions that your customer has. It is important to listen to what customers say and incorporate their suggestions into the next release. You may consider providing consulting services to help customers integrate and implement your products in their companies. If your product is becoming a major component of a business, you need to have good support. Many companies only concern with making and selling product but the ultimate success of a business depends on how much it helps customers achieve their objectives. Satisfied customers are your best “sales people” because they will buy more and recommend other to buy too. On the contrary, unhappy customers will become your biggest issue as they can influence others too. I have seen many companies failed because they did not pay attention to customers. Today most companies are in a hurry to make quick money and do not pay attention to customers. That is a big mistake. It is better to learn from their failures to avoid making the same mistake. Be prepared to improve your product and make it better as you gain more experience and as the market changes. Remember that it will probably take several months to get your business to do what you wish. Be patient you will get better with practice.”

The team agreed: “We appreciate your advices. Is there anything that you want to tell us?”

I concluded: “Yes, there is something. As your professor, I am very glad that your team has come up with an innovation and turns it into a product. You are young and have excellent future ahead but you must exercise caution in your business, for the business world is full of dishonesties and trickery. Keep your integrity because it is things that will protect you in this fast changing world. Keep good spirit among team members and preserve the team harmony. Never forget that you are sons and daughters of your parents so you must do something that they will be proud of you. Be fair and honest to everybody. Money can come and goes but integrity and honor are things that stay with you forever. You are also members of society so you must do whatever you can to be good citizens. Continue to learn as much as you can because things will change. I am sure you all will do well.