02 Jun, 2021
Lập kế hoạch tương lai
Hệ thống giáo dục truyền thống không dạy về lập kế hoạch nghề nghiệp.
Nhiều điều mà sinh viên học trong trường dường như không kết nối với điều họ sẽ làm về sau trong cuộc sống của họ. Là sinh viên, họ học nhiều về các lí thuyết và công thức nhưng hiếm khi dùng chúng. Họ ghi nhớ mọi kiểu sự kiện nhưng phần lớn quên chúng sau khi làm bài kiểm tra và mọi sự họ học ở trường bị quên đi sau khi tốt nghiệp. Không có nhắc gì tới con đường nghề nghiêp mà là một cấu phần quan trọng của cách họ sẽ sống và cách họ sẽ làm việc. Các chỉ dẫn được trao cho sinh viên là “Được điểm tốt, tốt nghiệp, có bằng,” nhưng mọi thứ khác bị bỏ lại cho họ hình dung sau khi họ rời nhà trường. Sinh viên nhận được nhiều hướng dẫn về toán học, vật lí, hoá học, địa lí, văn học và sinh học, nhưng phần lớn bị bỏ lại tự làm theo cách của họ khi đi tới tuỳ chọn nghề nghiệp; hay kĩ năng nào họ cần, và làm sao các thứ họ đã học trong trường có thể đưa vào trong nghề nghiệp trong cuộc sống. Ngay cả bố mẹ cũng khuyên: “Vào trường, kiếm bằng rồi lo nghĩ về các thứ khác sau.” Đó là lí do tại sao bằng cấp trở thành mục đích tối thượng của giáo dục.
Ngày nay toàn thế giới đang thay đổi và mọi nước đều cần sinh viên có mục đích nghề nghiệp mạnh và có chiều hướng về tương lai của họ. Sinh viên phải có khả năng áp dụng tri thức họ học trong trường vào nghề nghiệp của họ. Họ phải được dạy về kết nối giữa lí thuyết và thực hành và kĩ năng nào họ phải phát triển mà sẽ được dùng trong nghề nghiệp của họ. Họ phải hiểu rằng bằng cấp KHÔNG là đảm bảo cho nghề nghiệp nhưng tri thức và kĩ năng của họ mới đảm bảo. Họ phải biết kĩ năng nào được cần và kĩ năng nào không còn được cần nữa. Họ phải có chọn lựa để lựa ra điều họ muốn theo đuổi mà khớp với đam mê của họ, nhưng họ cũng phải nhận biết về xu hướng công nghiệp và nhu cầu toàn cầu. Hiện thời những thông tin này là KHÔNG sẵn có cho sinh viên và bố mẹ để giúp cho họ làm quyết định. Giáo dục truyền thống vẫn còn đi theo quan điểm thuộc địa cổ lỗ mà phân chia sinh viên thành các nhóm dựa trên các khu vực học tập và những khu vực này sẽ xác định họ sẽ học cái gì ở đại học. Do đó học sinh trung học được phân loại như “tập trung vào văn học” không thể học công nghệ hay khoa học ở đại học mà phải theo đuổi cái gì đó liên quan tới văn học. Sự kiện là giáo dục trung học cung cấp mọi cơ sở cho học sinh một nền tảng tốt nhưng nó không nên ngăn cản họ khỏi việc theo đuổi cái gì đó ở đại học và có thể giúp cho họ phát triển nghề nghiệp tốt. Thanh niên đổi ý của họ mọi lúc, điều họ thích ở trung học có thể không phải là điều họ thích ở đại học. Sinh viên đại học phải có chọn lựa để chọn điều họ đam mê và phát triển các kĩ năng được cần và làm cái gì đó hữu ích.
Ngày nay thế giới cần một thế hệ mới những người tốt nghiệp không chỉ nhận việc làm mà còn tạo ra việc làm. Chúng ta cần những người tốt nghiệp có thể nắm lấy các cơ hội này, bắt đầu công ti, tạo ra nhiều việc làm hơn và đóng góp cho nền kinh tế. Do đó sinh viên phải được dạy về lập kế hoạch nghề nghiệp sớm nhất có thể được để cho họ có thể đặt chiều hướng cho giáo dục đại học của họ và phát triển những kĩ năng cần thiết mà họ có thể làm cho phần còn lại của đời họ. Họ phải được dạy để KHÔNG chỉ trở thành công nhân mà còn trở thành người sáng lập ra công ti riêng của họ dùng tài năng và phát kiến của họ. Kh tôi dạy ở châu Á, nhiều người hỏi: “Tại sao chúng tôi không thể tạo ra những người như Bill Gates hay Steve Jobs? Chúng tôi có giáo dục tốt tương tự như Mĩ và sinh viên của chúng tôi thông minh như sinh viên ở Mĩ.” Tôi trả lời: “Bao nhiêu sinh viên của bạn được khuyến khích bắt đầu công ti riêng của họ? Bao nhiêu bố mẹ khuyến khích con cái họ làm cái gì đó khác? Không có khuyến khích để bắt đầu công ti riêng của họ mà sinh viên thường được bảo phải kiếm việc làm hay làm việc cho một công ti. Chừng nào những quan điểm này còn chưa thay đổi, và sinh viên chưa được khuyến khích đặt phương hướng nghề nghiệp của họ, bạn sẽ không bao giờ phát triển được các nhà doanh nghiệp như điều đã xảy ra ở Mĩ.”
Ngày nay có nhiều người tốt nghiệp không chắc về bản thân họ và không có ý tưởng nào về tương lai của họ. Nhiều người lẫn lộn về con đường nghề nghiệp nảy sinh từ hệ thống giáo dục cổ lỗ mà không thể thay đổi được trong thế giới đang thay đổi nhanh chóng này. Tôi đã nói chuyện với nhiều sinh viên đại học, phần lớn không có ý tưởng nào về lập kế hoạch nghề nghiệp hay phải làm gì sau khi ra trường bên cạnh việc chỉ “có việc làm”. Ngay cả khi họ muốn theo đuổi một nghề nghiệp, nhiều người không biết bắt đầu từ đâu hay làm sao bắt đầu vì họ chưa bao giờ được dạy về lập kế hoạch nghề nghiệp. Một số người tốt nghiệp bảo tôi rằng họ sẽ nghĩ về tương lai của họ SAU KHI hoàn thành trường nhưng điều đó là quá trễ và đó là lí do tại sao chúng ta có nhiều người tốt nghiệp bị thất nghiệp.
Điều chúng ta cần bây giờ là xây dựng kết nối giữa giáo dục đại học và nhu cầu thị trường. Chúng ta phải đổi tư duy “Lấy bằng trước rồi lo mọi thứ sau.” Trong trường hợp này, chúng ta khuyến khích sinh viên theo đuổi “bằng cấp” thay vì phát triển tri thức và kĩ năng. Chúng ta phải thiết lập kết nối giữa điều sinh viên học trong trường và điều họ sẽ cần về sau. Chúng ta phải hội tụ vào các kĩ năng phi hàn lâm như làm việc tổ, trao đổi, lãnh đạo và tri thức toàn cầu vì thế giới được kết nối đầy đủ bây giờ và thị trường việc làm không còn bị giới hạn trong một thành phố hay một nước mà mở rộng trên toàn thế giới. Bằng việc giới thiệu cho sinh viên lập kế hoạch nghề nghiệp sớm nhất có thể được chúng ta có thể làm tiến hoá điều sinh viên học thành kĩ năng được cần để phát triển nghề nghiệp cả đời. Chúng ta phải cung cấp cho sinh viên mọi thông tin được cần để cho họ có thể hiểu tuỳ chọn nghề nghiệp của họ và đặt phương hướng của họ khi họ bắt đầu đại học chứ KHÔNG về sau.
—English version—
Planning the future
Traditional education system does not teach about career planning. Many things that students learn in school do not seem to connect to what they will do later in their lives. As students, they learn a lot about theories and formulas but rarely use them. They memorize all types of facts but most forget them after the tests and things they learned in school are forgotten after graduates. There is no mention of career paths which are an important component of how they will live and how they will work. The instructions given to students are “Get good grades, graduate, get degree.” but everything else is left for them to figure out after they leave school. Students receive a lot of guidance about mathematics, physics, chemistry, geography, literature, and biology, but most are left on their own when it comes to career options; or what skills that they need, and how things that they have learned in school can translate into a career in life. Even parents also advice: “Go to school, get a degree then worry about other things later.” That is why the degree becomes the ultimate goal of education.
Today the whole world is changing and every country needs students that have strong career goals and direction about their futures. Students must be able to apply the knowledge they learn in school in their careers. They must be taught about the connection between theories and practices and what skills they must develop that will be used in their careers. They must understand that a degree is NOT a guarantee for a career but their knowledge and skills are. They must know which skills are needed and which are no longer needed. They must have a choice to select what they want to pursue that fits their passions but they must also be aware about industry trends and global needs. Currently these informations are NOT available to students and parents to help them make decision. Traditional education is still following the archaic colonial view that divide students into groups based on areas of study and these areas will determine what they will study in college. Therefore high school students who are categorized as “literature focus” cannot study technology or science in college but must pursue something to do with literature. The fact is high school education provides all the basics that give students a good foundation but it should not prevent them from pursue something in college that can help them to develop a good career. Young people change their minds all the time, what they like in high school may not be what they like in college. College students must have a choice to select what they are passionate about and develop the needed skills and do something useful.
Today the world needs a new generation of graduates not only takes jobs but also create jobs. We need graduates who can seize the opportunities, start companies, create more jobs and contribute to the economy. Therefore students must be taught about career planning as soon as possible so they can set direction for their college education and develop the needed skills that they can do for the rest of their lives. They must be taught NOT only to become workers but also become founders of their own companies using their talents and innovations. When I taught in Asia, many people asked: “Why can’t we produce people like Bill Gates or Steve Jobs? We have a good education similar to the U.S. and our students are as smart as students in the U.S.” I answered: “How many of your students are encouraged to start their own company? How many parents encourage their children to do something difference? There is no incentive to start their own company but students are often told to get a job or work for a company. Unless these views change, and students are encouraged to set their career direction early, you will never develop entrepreneurs like what has happened in the U.S.”
Today there are so many graduates who are unsure of themselves and have no idea about their future. Many are confused about career paths resulting from archaic educational systems that cannot change in this fast changing world. I have talked to many college students, most have no idea about career planning or what to do after school besides just “getting a job”. Even when they want to pursue a career, many do not know where to start or how to start because they never had been taught about career planning. Some graduates told me that they will think about their future AFTER complete school but that is too late and that is why we have so many unemployed graduates.
What we need now is to build the connection between college education and the market needs. We must change the thinking “Get degree first then worry about everything later.” In this case, we are encouraged students to pursue “degree” instead of develop knowledge and skills. We must establish connection between what students learn in school and what they will need afterward. We must focus on non-academic skills such as teamwork, communication, leadership and global knowledge as the world is fully connected now and the job market is no longer limited in one city or one country but broaden to the whole world. By introduce students to career planning as early as possible we can evolve what students learn into skills that are needed to develop a lifelong career. We must provide students with all the information needed so they can understand their career options and set their direction when they start college NOT afterward.