Một sinh viên viết cho tôi: “Dự án Capstone của em không tiến triển tốt. Chúng em phí thời gian vào tranh cãi lẫn nhau; tiến bộ của chúng em rất chậm và em thấy thất vọng. Em không chắc liệu em có cần Capstone chút nào không. Em không thấy ích lợi gì trong hoạt động này. Xin thầy lời khuyên.”

Đáp: Capstone là dự án trường học cuối cùng trước khi tốt nghiệp nơi bạn thực hành điều bạn đã học trong ba năm qua để phát triển kĩ năng của bạn và nhân cách của bạn. Trong dự án Capstone, bạn học cách làm việc trong tổ cũng như giải quyết một số vấn đề kĩ thuật. Bạn học về thu nhận yêu cầu; phân tích nhu cầu của khách hàng; thương lượng với khách hàng; lập ưu tiên cho công việc; phân phối nhiệm vụ trong các thành viên tổ. Bạn cũng học lập kế hoạch dự án; chia nhỏ công việc lớn thành những nhiệm vụ nhỏ hơn; xác định nỗ lực, thời gian và lịch biểu; kiến trúc hệ thông tin, thiết kế rồi xây dựng sản phẩm phần mềm thực tại cho khách hàng.

Có nhiều điều bạn sẽ học trong dự án Capstone nếu bạn chú ý. Bạn học cách trình bày khái niệm cho khách hàng; cách xây dựng tổ dự án; cách động viên tổ; cách thương lượng ưu tiên yêu cầu; cách quản lí thay đổi trong dự án. Nhiều điều sẽ xảy ra trong thời gian này và tác động lên tiến bộ của dự án. Bạn phải học cách giải quyết chúng để duy trì đà dự án. Điều bạn học và bạn học được bao nhiêu trong Capstone sẽ xác định ra kĩ năng tương lai của bạn cũng như nhân cách chuyên nghiệp của bạn.

Chẳng hạn, cái gì sẽ xảy ra nếu thành viên tổ bị ốm và không thể tham gia được trong nhiều tuần? Tổ có thể tái tổ chức lại công việc của họ để tiếp quản công việc của anh ta để giữ cho dự án tiếp diễn được không?

Điều gì sẽ xảy ra nếu hai thành viên tổ bị ốm cùng lúc? Điều này tất yếu sẽ làm chậm dự án lại. Các thành viên tổ nên làm gì? Bằng việc học cách giải quyết vấn đề này, bạn phát triển kĩ năng tổ chức và quản lí. Điều gì sẽ xảy ra nếu một thành viên tổ không tham gia đầy đủ với tổ? Thành viên này thường đi muộn, bỏ họp tổ, phàn nàn về công việc, và chỉ trích người khác vì không chia sẻ thông tin? Làm sao bạn giải quyết được với thành viên như vậy? Bằng việc học cách giải quyết với những người khó khăn, bạn phát triển kĩ năng lãnh đạo của bạn.

Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn ước lượng rằng dự án cần mười tuần để hoàn thành nhưng khách hàng chỉ cho bạn sáu tuần? Bạn có chấp nhận thời hạn của khách hàng không? Bạn có bỏ qua vài hoạt động để làm cho dự án đáp ứng lịch biểu không? Bạn có phá huỷ chất lượng bằng việc bỏ qua pha kiểm thử không? Bạn có bỏ thiết kế và bắt đầu viết mã không? Bằng việc học cách giải quyết với lịch biểu rất chặt, bạn phát triển kĩ năng thương lượng.

Điều gì sẽ xảy ra nếu đến cuối từng pha, kết quả được đánh giá so với kế hoạch và nó không sánh đúng kế hoạch? Đây là chỗ bạn học rằng hiếm khi có được kết quả đáp ứng chính xác với bản gốc đã lập kế hoạch. Hoặc là bạn ước lượng sai hay các biến cố bất ngờ xảy ra mà yêu cầu tổ đi chệch khỏi kế hoạch. Đây là chỗ bạn học cách theo dõi tiến bộ và cải tiến kĩ năng lập kế hoạch của bạn.

Điều gì sẽ xảy ra nếu tổ không rõ ràng về liệu dự án là bản mẫu hay sản phẩm làm việc? Khách hàng mong đợi nhận được sản phẩm phần mềm, trong khi tổ dự án giả định rằng họ xây dựng bản mẫu. Làm sao bạn giải quyết được mong đợi khác biệt này? Đây là chỗ bạn học cách cải tiến kĩ năng phân tích yêu cầu và kĩ năng đặc tả của bạn.

Điều gì sẽ xảy ra nếu tổ cân nhắc rằng dự án được làm xong nhưng khách hàng không đồng ý. “Làm xong” có nghĩa gì với bạn? Triệu chứng của “Chín mươi phần trăm dự án đã được làm xong nhưng mười phần trăm cuối cùng có thể mất nhiều tháng để hoàn thành” là rất thông thường. Đây là chỗ bạn học về các biên giới của dự án và cải tiến kĩ năng lập kế hoạch dự án của bạn để cho dự án có thể được đóng, một khi nó đã đạt tới những biên giới này.

Xin nhớ cho rằng Capstone là thời gian dành cho bạn học và phát triển kĩ năng của bạn: Bạn đã dành vài năm thu nhận tri thức, bây giờ là lúc áp dụng nó vào “tình huống thực”. Đây cũng là lúc xây dựng kĩ năng mềm của bạn vì chúng là một phần nhân cách của bạn. Bạn có còn bình thản dưới tình huống căng thẳng không? Bạn có chấp nhận sai lầm của bạn không, hay bạn đổ lỗi cho ai đó? Bạn có sẵn lòng chấp nhận vai trò của bạn và chịu trách nhiệm cho điều bạn làm không? Có nhiều điều bạn có thể hỏi bản thân mình trong dự án Capstone. Câu trả lời của bạn và thái độ của bạn sẽ xác định nhân cách chuyên nghiệp tương lai của bạn. Khi bạn có tri thức sâu và đạo đức chuyên môn mạnh thì bạn có thể tiến lên nghề nghiệp tốt hơn, vị trí tốt hơn. Chỉ với thái độ đạo đức và chuyên nghiệp, bạn có thể làm những điều tốt cho công ti của bạn và cho xã hội. Bạn cần những kĩ năng và kinh nghiệm này để làm bản thân mình tiến bộ trong thế giới thay đổi nhanh chóng này. Điều thông thường là bạn sẽ phạm phải sai lầm, nhưng tôi thà thấy rằng bạn phạm sai lầm ở trường nơi bạn có thể học từ nó hơn là phạm sai lầm ở công ti nơi việc làm của bạn tuỳ thuộc vào bạn thực hiện tốt đến đâu.

Capstone là thời gian nơi bạn xây dựng nền tảng mạnh cả trong kĩ năng kĩ thuật và nhân cách. Theo ý kiến tôi, nhân cách là quan trọng hơn kĩ năng của bạn. Một kĩ năng kĩ thuật tốt mà không có nhân cách mạnh, không có đạo đức mạnh sẽ là thảm hoạ cho bất kì công ti nào và cho xã hội. Chúng ta đã thấy nhiều ví dụ về những người vô đạo đức trong công nghiệp tài chính và ngân hàng trong vài năm qua. Cho tới giờ khu vực công nghệ vẫn còn thuần khiết và tôi mong ước nó sẽ duy trì theo cách đó.

Capstone cho phép bạn làm việc với nhiều người vì bạn có nhiều điều để học từ nhau để phát triển nhân cách của bạn. Cách bạn hành động; cách bạn giải quyết với sức ép; cách bạn cộng tác; cách bạn chia sẻ thông tin; và cách bạn giúp đỡ lẫn nhau sẽ hình thành nên nhân cách chuyên nghiệp của bạn. Đây là lúc bạn học nhiều về kĩ năng mềm. Bạn phải học cách nói rõ ràng, trôi chảy nhưng cũng trung thực. Đừng bao giờ hứa hẹn điều bạn không thể giữ được. Đừng bao giờ dùng thông tin sai để có được điều bạn muốn. Nói chân lí một cách yên tĩnh và đừng bao giờ làm cái gì ngược lại lương tâm bạn. Bạn học khi nào nói ra ý kiến của bạn và khi nào giữ yên tĩnh. Nhớ rằng sự hài hoà của tổ là quan trọng và chia sẻ mục đích chung là chiều hướng. Đừng hành động như anh hùng; đừng kiêu căng vì không ai có thể thành công mà không có người khác. Bạn đang làm việc trong tổ và tổ là quan trọng hơn cá nhân.

Thường có mối lo âu liên quan tới liệu kết quả tốt nào có thể được tạo ra trong Capstone chút nào không. Chừng nào tổ còn tạo ra công việc tốt bằng việc chuyển giao phần mềm làm việc tốt và qua được mọi kiểm thử; khách hàng sẽ chấp nhận nó như một sản phẩm làm việc. Sau rốt, đây là dự án trường học và các thành viên tổ là sinh viên. Không ai mong đợi hoàn hảo ở đây. Đừng lo nghĩ quá nhiều về kết quả chừng nào bạn đã làm hết sức của bạn.

—-English version—-

Learning in Capstone project

A student wrote to me: “My Capstone project is not going well. We waste a lot of time in arguments among ourselves; our progress is very slow and I am frustrated. I am not sure if I need Capstone at all. I do not see any benefits in this activity. Please advice.”

Answer: Capstone is the last school project before graduation where you practice what you have learned in the past three years to develop your skills and your character. In Capstone project, you learn how to work in team as well as solving some technical issues. You learn about obtaining requirements; analyze customers’ needs; negotiate with customers; set priority for works; distribute tasks among team members. You also learn to plan a project; breakdown large works into smaller tasks; determine efforts, time and schedule; architect an information system, design then build the actual software product for a customer.

There are many things that you will learn in Capstone project if you pay attention. You learn how to present a concept to customers; how to build a project team; how to motivate the team; how to negotiate requirement priority; how to manage changes in project. Many things will happen during this time and impact the progress of the project. You must learn how to deal with them to maintain the project momentum. What you learn and how much you learn in Capstone will determine your future skills as well as your professional character.

For example, what will happen if a team member is sick and cannot participate for several weeks? It is possible for the team to reorganize their works to take over his work in order to keep the project ongoing?

What will happen if two team members are sick at the same time? This will definitely slow the project down. What should team members do? By learning how to solve this  problem, you develop your organization and management skills. What will happen if a team member does not participate fully with the team? This member often comes in late, misses team meetings, complains about the works, and criticizes others for not sharing information? How do you deal with a member like that? By learning how to deal with difficulty person, you develop your leadership skills.

What will happen if you estimate that the project needs ten weeks to complete but customer only give you six weeks? Would you accept customer’s timeline? Would you skip few activities to make the project meets schedule? Would you compromise the quality by skipping testing phase? Would you abandon design and start coding? By learning how to deal with a very tight schedule, you develop negotiation skills.

What will happen if by the end of each phase, the result is evaluated against the plan and it does not match? This is where you learn that it is rarely to get a result that precisely meets the original planned. Either you estimate wrong or unexpected events happen that require the team to deviate from the plan. This is where you learn how to track progress and improve your planning skills.

What will happen if the team is unclear about whether the project is a prototype or a working product? Customers expect to receive a software product, while the project team assumes that they are building a prototype. How do you solve this different expectation? This is where you learn how to improve your requirements analysis and specifications skills.

What will happen if the team considers that the project is done but the customer does not agree. What is “Done” means to you? The symptom of “Ninety percent of a project is done but the final ten per cent can take months to finish” is quite common. This is where you learn about the boundaries of the project and improve your project planning skills so the project can be closed, once it has reached these boundaries.

Please remember that Capstone is the time for you to learn and develop your skills: You have spent several years acquiring knowledge, now is the time to apply it to a “real situation”. This is also the time to build your soft-skills as they are part of your character. Are you remaining calm under stressful situation? Do you accept your mistake, or do you blame somebody else? Are you willing to accept your role and be responsible for what you do? There are so many things you can ask yourself in a Capstone project. Your answers and your attitude will determine your future professional character. When you have a deep knowledge and strong professional ethic than you can move forward to a better career, better position. Only with an ethical and professional attitude ,you can do good things to your company and to your society. You need these skills and experience to advance yourself in this fast changing world. It is common that you will make mistakes, but I rather see that you make mistake in school where you could learn from it than making mistake at a company where your job depending on how well you perform.

Capstone is the time where you build a strong foundation both in technical skills and characters. In my opinion, the character is more important than your skills. A good technical skill without strong character, without strong ethic would be a disaster for any company and society. We have seen many examples of unethical people in the financial and banking industries in past few years. So far the technology sector is still pure and I wish it will stay that way.

Capstone allows you to work with many people as you have many things to learn from each other to develop your character. How do you act; how do you deal with pressure; how do you collaborate; how do you share information; and how do you help each other will shape your professional character. This is the time where you learn a lot of soft-skills. You must learn how to speak clearly, eloquently but also honestly. Never make promise that you cannot keep. Never use false information to get what you want. Speak the truth quietly and never do anything against your conscience. You learn when to speak your mind and when to keep quiet. Remember that team harmony is important and sharing a common goal is the direction. Do not act like a hero; do not get arrogant as nobody can succeed without others. You are working in a team and team is more important than an individual.

There is often anxiety concerning whether any good result can be produced in Capstone at all. As long as the team produces good works by deliver software that work well and passes all tests; customer will accept it as a working product. After all, this is a school project and team members are students. No one expect perfection here. Do not worry too much about the result as long as you have done your best.