Khi dạy ở Vũ Hán, tôi ăn cơm tối với nhiều giáo sư đại học ở đó. Cuộc nói chuyện quay sang thảo luận về hệ thống giáo dục hiện thời. Một giáo sư nói: “Có lỗ hổng lớn giữa điều thị trường cần và điều các trường nhà nước có thể cung cấp. Phần lớn các trường nhà nước không thể theo kịp bước với nhu cầu cho nên trường tư được phép lấp vào lỗ hổng này. Tuy nhiên, điều này đã biến thành vấn đề khác bởi vì ngày nay chúng tôi có nhiều trường tư thế, từ tiểu học, trung học tới trường hướng nghề và đại học. Dường như là mọi thứ đều được tư nhân hoá hết bây giờ.”

Tôi bảo ông ấy: “Nhiều trường ở Mĩ và châu Âu cũng là tư thục. Tôi không thấy cái gì sai với trường tư.”

Ông ấy lắc đầu: “Thầy không hiểu tình huống của chúng tôi. Mới vài năm trước các trường hướng nghề, trường ngôn ngữ, trường dự bị, trường kèm về toán và khoa học, và trường giáo dục tư đã trở thành kinh doanh sinh lời ở Trung Quốc. Bởi vì giáo dục tư là mới, chính phủ chưa đặt ra hướng dẫn hay chuẩn nào để làm hợp thức chất lượng của họ cho nên bất kì ai có tiền đều có thể được phép mở trường. Có các trường tư với kỉ lục đào tạo kém nhưng làm tốt về tài chính. Mặt khác, nhu cầu cho giáo dục đang tăng lên nhanh hơn mong đợi. Thành công kinh tế của chúng tôi cho phép mọi người có nhiều chọn lựa hơn, nhiều tiền hơn, và họ muốn giáo dục tốt nhất cho con cái họ. Vì các trường nhà nước quá chậm thay đổi và quá đông, chọn lựa tốt hơn là các trường tư. Ngày nay phần lớn các trường sinh lời đều là trường tư dạy toàn bằng tiếng Anh. Chúng tôi biết rằng với toàn cầu hoá, việc làm tương lai sẽ yêu cầu tiếng Anh để cho người tốt nghiệp có thể làm việc cho các công ti nước ngoài hay đi học ở nước ngoài. Với nhu cầu tăng lên, các trường tư bây giờ cạnh tranh với các trường nhà nước về sinh viên. Họ quảng cáo mọi loại hứa hẹn nhưng nhiều trường không chuyển giao được điều đó. Hệ thống giáo dục của chúng tôi hiện đang trong khung hoảng.”

Một giáo sư khác nói thêm: “Hệ thống giáo dục của chúng tôi không phải là cái duy nhất bị khủng hoảng, thái độ của sinh viên cũng đang trong khủng hoảng.”

Điều đó làm cho tôi ngạc nhiên vì tôi bao giờ cũng thấy hầu hết sinh viên châu Á đều rất chăm học. Giáo sư này giải thích: “Ngày nay sinh viên không biết họ được may mắn thế nào khi so sánh với thế hệ chúng tôi ba mươi năm về trước. Nhiều người vào đại học mà chẳng có mục đích hay chiều hướng nào. Họ thường phàn nàn về quá nhiều bài học, quá nhiều bài đọc, và quá nhiều kiểm tra. Tôi đã dạy học trong ba mươi năm nhưng mỗi năm điều đó lại càng tồi hơn. Tôi nghĩ nhiều sinh viên không muốn học tập, tôi thấy nhiều sinh viên chép bài lẫn nhau và thường gian lận khi thi.”

Tôi bảo ông ấy: “Gian lận xảy ra ở mọi nơi. Đặc biệt khi sinh viên không có thời gian hoàn thành công việc của họ. Nó là dấu hiệu rằng họ sợ thất bại cho nên họ gian lận. Tốt hơn cả là thảo luận vấn đề này với họ và giúp họ dành nhiều thời gian hơn cho học tập.”

Ông ấy lắc đầu: “Thầy lạc quan thế. Ngày nay sinh viên không hệt như vài năm trước với bằng chứng là hành vi hỗn láo của họ và thiếu động cơ. Họ học điều đó từ các phim bạo hành và trò chơi video. Nhiều người tới trường mà không có chuẩn bị gì. Họ không bận tâm tới việc được giao, họ viết các bài báo khó hiểu với các đoạn được sao chép từ Wikipedia, hay các bài báo trên internet. Phần lớn họ chỉ muốn qua được kì thi và chuyển sang lớp tiếp. Không đảm nhiệm về hiệu năng, nhưng chỉ tìm cách qua được kì thi và được bằng cấp. Kết quả là chúng tôi có nhiều người tốt nghiệp bị thất nghiệp. Vì họ không có việc làm, nhiều người lâm vào khó khăn. Họ dùng ma tu‎ý bất hợp pháp, tham gia vào các hoạt động chống xã hội và tội phạm.”

Giáo sư khác nói thêm: “Sinh viên tới đại học để học tập. Nếu họ không muốn học, họ có thể bị “đá ra”. Đó là điều đã xảy ra trong quá khứ nhưng không phải ngày nay. Nếu trường nhà nước đá họ ra, họ có thể vào trường tư mà không chăm chút về giáo dục của họ mà chỉ vì khả năng trả tiền của họ. Nếu họ trả tiền, họ có thể qua được các kì thi và đó là lí do tại sao chúng tôi đang tạo ra nhiều “sinh viên vô giáo dục có bằng cấp”. Việc thiếu chuẩn và qui chế được tổ hợp với lợi ích khổng lồ đã khuyến khích mọi loại người mở giáo dục tư như kinh doanh. So sánh với các lớp quá đông và giáo trình cứng nhắc có trong các trường nhà nước, trường tư là linh hoạt hơn với các tiện nghi tốt hơn. Họ thích ứng môn học cho nhu cầu của thị trường. Nhiều trường đã phát triển các đề nghị học trực tuyến, mà sinh viên có thể học bất kì khi nào họ muốn. Các môn học là dễ được qua, điều là hấp dẫn lớn cho nhiều sinh viên và gia đình họ sẵn lòng trả tiền cho điều đó.”

Giáo sư khác giải thích: “Chính phủ  chúng tôi biết điều đó nhưng không thể làm đươc gì vì chúng tôi vẫn ở sau các nước khác. Chúng tôi đã cố gắng cải tiến hệ thống giáo dục của mình nhiều lần nhưng chúng tất cả đều thất bại. Đó là lí do tại sao chúng tôi cho phép các trường tư. Tuy nhiên, với nhiều trường vận hành kém, chất lượng giảm nhanh chóng. Ngày nay các gia đình muốn con cái họ học tiếng Anh để cho họ có thể cho con cái họ đi học ở nước ngoài. Nhiều người đã mất niềm tin vào hệ thống giáo dục của chúng tôi và chúng tôi không biết làm sao sửa chữa điều đó.”

Tôi giải thích: “Nhân tố chính để cải tiến giáo dục là cộng đồng địa phương, phụ huynh, quản trị nhà trường và giáo viên. Nếu các thầy đã thất bại không cải tiến được hệ thống giáo dục của các thầy trong quá khứ, có thể nó có cái gì đó có liên quan tới sự tham gia không đủ của một hay nhiều trong các nhân tố này. Tôi đã thấy nhiều nỗ lực để áp đặt thay đổi từ trên xuống, hay từ bên ngoài vào nhưng tất cả chúng đã thất bại. Các nước cải tiến thành công giáo dục của họ là những nước đã có được quyết tâm từ phụ huynh và giáo viên, được hỗ trợ bởi đa dạng hình thức trợ giúp của cộng đồng địa phương và chính phủ. Giáo viên và phụ huynh giữ vai trò then chốt trong bất kì cải tiến giáo dục nào. Không cải tổ nào có thể thành công mà thiếu hợp tác và tham gia tích cực của giáo viên và phụ huynh.”

Một giáo sư hỏi: “Vậy thầy nghĩ các giáo viên nên lãnh đạo cải tiến sao?”

Tôi trả lời: “Dứt khoát rồi, đó là vai trò và trách nhiệm của họ. Nếu các giáo viên chờ đợi ai đó lãnh đạo cải tiến giáo dục thì họ đang uỷ quyền trách nhiệm của họ và điều đó không bao giờ có tác dụng. Nếu họ chăm nom, họ có thể làm cho nó xảy ra bởi vì chỉ các nhà giáo dục mới có thể cải tiến giáo dục. Đây là lí do tại sao tôi tin địa vị xã hội của giáo viên nên được xem xét như một ưu tiên. Trong nhiều năm, các giáo viên bao giờ cũng được kính trọng như một nghề cao quí nhưng ngày nay nó đang thay đổi khi xã hội coi địa vị xã hội được xác định bởi việc người ta làm ra được bao nhiêu tiền, không phải điều họ làm. Khi giáo viên không được đãi ngộ bù đắp tương ứng, họ không thể tập trung vào việc giáo dục sinh viên được. Khi giáo dục không còn là nghề được kính trọng, họ không thể hấp dẫn sinh viên hàng đầu vào lĩnh vực này. Khi các thầy không có giáo viên giỏi, các thầy sẽ không có hệ thống giáo dục tốt và điều đó có thể tàn phá toàn thể thế hệ học sinh. Để cải tiến giáo dục, các thầy phải bắt đầu bằng trước hết cải tiến chất lượng của những người làm việc giáo dục học sinh. Nếu các thầy nhìn vào hệ thống giáo dục tốt nhất trên thế giới, các thầy sẽ thấy rằng giáo viên của họ dành mọi nỗ lực vào giảng dạy mà không phải lo nghĩ về kiếm sống. Không giáo viên nào phải làm việc phụ để hỗ trợ cho việc sống của họ. Đây là điều nền tảng cho cải tiến hệ thống giáo dục. Tất nhiên, giáo viên không thể tự mình làm được điều đó. Họ sẽ cần sự hỗ trợ của phụ huynh. Đây là lí do tại sao tôi tin vào việc tham gia của phụ huynh vào giáo dục phải được coi là mấu chốt. Trong nhiều năm, phụ huynh bao giờ cũng giám sát tiến bộ của con cái họ nhưng ngày nay điều đó đang thay đổi vì họ tất cả đều bận rộn và không hiểu mấy về các vấn đề công nghệ và toàn cầu. Họ không có bảng so sánh chuẩn để  đo tính hiệu quả cho nên họ để cho con cái họ ra quyết định. Ngày nay thế giới toàn cầu đang ngày càng tăng ảnh hưởng lên trường học, đặc biệt qua phương tiện thông tin. Do vậy, học sinh nhận được nhiều thông tin nhưng lại ít được hướng dẫn để hiểu cái đúng từ cái sai và nhiều người ra quyết định kém. Giáo viên phải có khả năng chỉ cho họ rằng thông tin và tri thức là hai điều khác nhau. Tri thức yêu cầu nỗ lực, kỉ luật và quyết tâm. Phụ huynh phải có khả năng hướng dẫn họ rằng một người có giáo dục là nhiều hơn việc có được bằng cấp, phải có tính cách tốt. Có bằng cấp không làm cho họ thành người có giáo dục mà họ phải thực hành và áp dụng tri thức của họ theo cách thức xứng đáng của giáo dục. Đây là những nguyên lí nền tảng của giáo dục tốt.”

Có nhu cầu cho đối thoại giữa phụ huynh và giáo viên để làm mạnh cho hệ thống giáo dục hiện thời. Tất nhiên, điều này không dễ nhưng nó cần xảy ra để đặt dấu chấm hết cho vấn đề chất lượng hiện thời. Giáo viên và phụ huynh có thể đóng góp cho thành công của cải cách giáo dục. Điều quan trọng là giáo viên nhận được đào tạo và giáo dục liên tục để cho họ có thể giúp cho cải tiến giáo dục cho học sinh trong xã hội. Họ cần sự hỗ trợ từ phụ huynh để chuyển giao giáo dục có chuẩn cao, kể cả sách, các phương tiện trao đổi hiện đại, và văn hoá thích hợp cùng môi trường kinh tế. Cải tiến giáo dục cũng yêu cầu chính phủ đối diện với trách nhiệm của họ. Họ không thể bỏ nó cho lực thị trường hay tự tổ chức để sửa mọi thứ. Họ phải hiểu các thách thức của nhu cầu tương lai, và nghĩa vụ của giáo viên trong xã hội; họ có thể tính tới các yếu tố này và sinh ra tranh cãi về các quyền lợi công rằng chính tương lai của nước bạn đang bị lâm nguy và vì giáo dục có thể giúp cải tiến mọi thứ, nó cần có ưu tiên cao nhất.

—-English version—-

A conversation about education in Wuhan

When teaching in Wuhan, I had dinner with several university professors there. The conversation turned into a discussion about current education system. One professor said: “There is a big gap between what the market needs and what state schools can provide. Most state schools cannot keep pace with the needs so private schools are allowed to fill this gap. However, this has turned into another issue because today we have so many private schools, from elementary, high schools, to vocational schools, and colleges. It seems that everything is privatized now”.

I told him: “Many schools in the U.S and Europe are also privates. I do not see anything wrong with private schools.”

He shook his head: “You do not understand our situation. In just few years, vocational schools, language schools, test preparation schools, math and science tutoring schools, and private education schools have become profitable business in China. Because private education is new, the government has yet to set any guidelines or standards to validate their quality so anyone with money can obtain permit to open school. There are private schools with poor trainings records but doing well financially. On the other hand, the demand for education is growing faster than expect. Our economic success allows people more choices, more money, and they want the best education to their children. Since state schools is too slow to change and too crowded, the better choice is private schools. Today the most profitable schools are private schools that taught completely in English. We know that with globalization, future jobs will require English language so graduates can work for foreign companies or to study abroad. With increasing demands, private schools are now competing with state schools for students. They advertise all kinds of promising but many could not deliver it. Our education system is in a crisis right now.

Another professor added: “Our education system is not the only thing in crisis, student attitudes is in crisis also.”

That surprised me since I always found most Asian students were very studious. The professor explained: “Today students do not know how lucky they are as compare with our generation thirty years ago. Many go to college without goals or directions. They often complain about too much works, too many readings, and too many tests. I have been teaching for thirty years but each year it is getting worst. I think many students do not want to study, I found so many student copy each other and often cheat on exams”.

I told him: “Cheating happens everywhere. Especially when students do not have time to complete their works. It is a signal that they are afraid of failure so they cheat. It is better to discuss this problem with them and help them to spend more time to study”.

He shook his head: “You are so optimistic. Today students are not the same as few years ago as evidence by their rude behavior and lack of motivation. They learn it from violent movies and video games. Many come to school without any preparation. They do not bother to do assignments, they write papers riddle with paragraphs copied from Wikipedia, or internet articles. Most only want to pass exams and move on to the next class. There is no accountability on performance, but only how to pass exams and get degrees. The result is we have many unemployed graduates. Since they do not have jobs, many are getting into troubles. They use illegal drugs, involving in anti social activities and crimes”.

Another professor added: “Students go to college to learn. If they do not want to learn, they can be “Kicked out”. That was what happened in the past but not today. If state schools kick them out, they can go to private schools which do not care about their education but only their ability to pay. If they pay, they can pass exams and that is why we are producing many “uneducated students with degrees”. The lack of standards and regulations combined with the huge benefits has encouraged all kinds of people to open private education as business. Compare with the overcrowded classes and rigid curricula found in state schools, private schools are more flexible with better facilities. They adapt coursework to the needs of the market. Many schools have developed online offerings, which students can learn whenever they want. Courses are easy to pass which is a big attraction for many students and their families are willing to pay for it”.

Another professor explained: “Our government knows that but cannot do anything as we are still behind other countries. We have tried to improve our education system many times but they all failed. That is why we allow for private schools. However, with so many poorly operate schools, the quality is decreasing fast. Today families want their children to learn English so they can send their children to study abroad. Many lost faith in our education system already and we do not know how to fix it.”

I explained: “The main factors for improving education are the local community, parents, school administrations, and teachers. If you have failed to improve your education system in the past, maybe it has something to do with the insufficient involvement of one or more of these factors. I have seen many attempts to impose changes from the top down, or from outside in but all of them have failed. Countries that successfully improve its education are those that obtained commitment from parents and teachers, backed up by various forms of local community and government assistance. Teachers and parents play key roles in any education improvement. No reform can succeed without the cooperation and active participation of teachers and parents.”

A professor asked: “So you think teachers should be leading the improvement?”

I answered: “Definitely, it is their roles and responsibilities. If teachers are waiting for somebody else to lead the education improvement then they are delegating their responsibilities and it never works. If they care, they can make it happens because only educators can improve education. This is the reason why I believe the social status of teachers should be considered as a priority. For many years, teachers are always respected as a noble profession but today it is changing as society considered social status is determined by how much money people made, not what they do. When teachers are not compensating accordingly, they cannot focus on their job of educating students. When education is no longer a respected profession, they cannot attract top students to enter the field. When you do not have good teachers, you will not have good education system and it could devastate the whole generation of students. To improve education, you must start with improving the quality of people who educate students first. If you look at the best education system in the world, you can see that their teachers spend all efforts in teaching without have to worry about making a living. No teachers have to do a second job to support their living. This is a fundamental for improving education system. Of course, teachers cannot do it by themselves. They will need the support of parents. This is the reason why I believe the involvement of parents in education should be considered critical. For many years, parents are always monitoring the progress of their children but today it is changing as they are all busy and do not understand much about technology or global issues. They do not have benchmark to measure the effectiveness so they let their children to make decision. Today the global world is increasingly influence upon the school, particularly through the information media. Thus, students receive so much information but less proper guidance to understand right from wrong and many make bad decisions. Teachers must be able to show them that information and knowledge are two different things. Knowledge requires effort, discipline and determination. Parents must be able to guide them that to be an educated person is much more than having degrees but also good character. Having degree does not make them an educated person but they must practice and apply their knowledge in a constructive manner worthy of an education. These are the fundamental principles of a good education. “There is a need for the dialogue between parents and teachers to strengthened current education system. Of course, this is not easy but it needs to happen in order to put an end to the current quality problem. Teachers and parents can contribute to the success of the education reforms. It is important that teachers receive continuous training and education so they can help to improve the education of students in society. They need supports from parents to deliver education of a high standard, including books, modern communication media, and a suitable cultural and economic environment. The improvement of education also requires government to face up to their responsibilities. They cannot leave it to the market forces or self-regulation to fix things. They must understand the challenges of future demands, and the duties of teachers in society; they can take these factors into consideration and generate the public-interests debates that it is your country future that is at stake and since education can help to improve everything, it needs the highest priority.