Một sinh viên viết cho tôi: “Thầy thường nhắc tới đạo đức ở chỗ làm việc nhưng đạo đức là gì và làm sao chúng em biết liệu chúng em có đạo đức hay không? Xin thầy giải thích.”

Đáp: Về căn bản, đạo đức nghĩa là biết cái gì là đúng và cái gì là sai, rồi làm điều đúng. Tuy nhiên “điều đúng ” có thể không rõ ràng như được mô tả trong sách giáo khoa. Tuỳ theo tình huống, một số người có thể có các ý kiến khác về đạo đức nghĩa là gì. Một số người tin nó là nguyên tắc đạo đức; số khác tin trong tình huống đặc biệt và điều đó là tuỳ cá nhân ra quyết định.

Nhiều người coi niềm tin đạo đức là vấn đề pháp lí. Hướng dẫn đạo đức có thể được dịch thành luật, qui chế, hay qui tắc hướng dẫn cách mọi người phải hành động. Tuy nhiên, có đạo đức không phải là một như tuân theo luật. Luật đặt ra các qui tắc mà phần lớn mọi người phải tuân theo nhưng luật có thể khác với điều là đạo đức. Chẳng hạn, luật trong triều vua nơi hoàng đế cái quản mọi thứ hiển nhiên không phải là cùng điều chúng ta xem xét đạo đức ngày nay hay luật cho phép một số người giữ nô lệ không còn là đạo đức.

Một số người coi niềm tin đạo đức là “Bất kì cái gì xã hội chấp nhận.” Hướng dẫn đạ đức không được viết  ra nhưng được mọi người hiểu như “Cách thức công việc được tiến hành ở đây.” Tuy nhiên có đạo đức không phải là một như là, “Điều xã hội đã chấp nhận.” Trong bất kì xã hội nào, nhưng hành vi nào đó có thể khác với điều là đạo đức vì toàn thể xã hội có thể là tham nhũng một cách đạo đức. Chẳng hạn, không lâu trước đây người da trắng có thể giữ người da đen làm nô lệ và đó là điều xã hội đã chấp nhận hay một số người chấp nhận hối lộ nhưng nhiều người khác không chấp nhận.

Về căn bản đạo đức nói tới các chuẩn về điều đúng và sai, những cái qui định điều mọi người nên làm dưới dạng quyền, nghĩa vụ, ích lợi cho xã hội, công bằng, hay đạo đức. Đạo đức nói tới những chuẩn áp đặt nghĩa vụ để kìm hãm việc ăn trộm, giết người và gian lận. Chuẩn đạo đức bao gồm sự trung thực, từ bi, và trung thành và cư xử công bằng, trách nhiệm, v.v.

—-English version—-

Ethics

A student wrote to me: “You often mention about ethics in the workplace but what is ethics and how do we know if we are ethical or not? Please explain.”

Answer: Basically, ethics means knowing what is right and what is wrong, then doing the right thing. However “The right thing” may not be as clear as described in textbooks. Depend on the situation, some people may have different opinions on what ethics means. Some believe it is a moral principle; others believe in special situation and it is up to the individual to make the decision.

Many people consider an ethical belief is a legal matter. Ethical guideline can be translated to laws, regulations, or rules that guide how people must do. However, being ethical is not the same as following the law. The laws set rules to which most people must follow but laws can differ from what is ethical. For example, the laws in the dynasty area where the emperor rules everything is obviously not the same as what we consider ethical today or the laws allow some people to keep slaves is no longer ethical.

Some people consider ethical belief is “Whatever society accepts”. Ethical guidelines are not written but understood by people as “The way business is conducted here”. However being ethical is not the same as doing “What society has accepted.” In any society, certain behavior can differ from what is ethical as an entire society can be ethically corrupt. For example, not long ago white people can keep black people as slaves and it is what society has accepted or some people accept bribery but many others do not.

Basically ethics refers to standards of right and wrong that prescribe what people should do in terms of rights, obligations, benefits to society, fairness, or virtues. Ethics refers to those standards that impose the obligations to refrain from stealing, killing, and fraud. Ethical standards include honesty, compassion, and loyalty and to behave with respect, fairness, responsibility, etc.