Hôm qua một người bạn gọi điện cho tôi và hỏi: “Trong nhiều năm, anh đã viết rằng có thiếu hụt người có kĩ năng công nghệ nhưng Microsoft vừa mới công bố rằng họ đang giảm 18,000 việc làm, HP cũng công bố cắt giảm 16,000 việc làm, Intel cũng giảm trên 6000 công nhân và nhiều công ti công nghệ đang lập kế hoạch sa thải sớm. Anh có thể giải thích điều đó được không? Tôi lo lắng vì con tôi đang học Khoa học máy tính, chúng tôi không biết điều đó nghĩa là gì và tương lai sẽ là gì.”

Tôi bảo anh ấy: “Theo báo cáo công nghiệp, đã có trên 50,000 sa thải trong công nghiệp công nghệ năm nay và nó sẽ tiếp tục vì các công ti đang loại bỏ công nhân không năng suất. Vấn đề này sinh ra do công nghệ thay đổi và mọi người không thể thay đổi cùng điều đó được. Ngày nay các công ti cần công nhân có kĩ năng mới, KHÔNG phải kĩ năng ngày hôm qua. Hiện thời công nghệ Máy tính cá nhân (PC) đang bị thay thế bởi công nghệ di động, cho nên nếu kĩ năng của anh có liên qua tới “Window XP” của Microsoft thì chúng là lạc hậu nhưng nếu kĩ năng của anh là trong IOS và Android di động thì anh không phải lo. Thay đổi này bắt đầu ở Mĩ bây giờ nhưng sớm sẽ có tác động lớn tới các nước khác và sẽ có nhiều người nữa bị mất việc làm.”

Anh ấy choáng: “Điều gì sẽ xảy ra cho những người vẫn trong đại học học về Khoa học máy tính như con tôi?”

Tôi giải thích: “Anh không phải lo lắng cho con anh đâu. Thanh niên ngày nay đã lớn lên cùng công nghệ và họ có nhiều ưu thế trong cạnh tranh việc làm. Nếu anh dạo quanh trong các công ti công nghệ như Apple, Google, Facebook, Amazon hay LinkedIn anh sẽ thấy nhiều người quản lí trong độ tuổi ba mươi, và người phát triển trong độ tuổi hai mươi. Anh sẽ không thấy nhiều người trong độ tuổi bốn mươi hay già hơn vì những công nhân trẻ này có thể nhận nhiều trách nhiệm và lĩnh lương cao. Nhưng nếu anh đi sang các công ti công nghệ già hơn như Microsoft, Intel, IBM, HP, hay Cisco anh có thể thấy nhiều người ở độ tuổi bốn mươi hay già hơn và một số bị sa thải. Vài tháng trước, đã có một cuộc điều tra công nghiệp thấy những người đang trong độ tuổi bốn mươi và năm mươi bị mất việc làm KHÔNG phải vì tuổi tác của họ mà bởi vì kĩ năng của họ bị lỗi thời và họ không còn năng suất nữa. Với người già hơn, thị trường việc làm thay đổi nhanh chóng này là nguồn sợ hãi nhưng với người trẻ hơn, nó là nguồn cơ hội. Ngày nay thay đổi đang xảy ra nhiều nhất trong các mức quản lí nơi công ti đang gạt bỏ những người quản lí không còn hiệu quả, người không thể thay đổi được cùng công nghệ và “làm phẳng” cấu trúc công ti cho hiệu quả. Phong cách quan liêu cũ mất rồi. Những người ngồi đằng sau bàn giấy và ra lệnh đã qua rồi. Những người dành phần lớn thời gian của họ để đi họp sẽ bị loại bỏ. Với công nghệ thông tin, các công ti không cần những người quản lí “kiểu cổ” này vì nhiều điều đang được tự động hoá và được kiểm soát bởi máy tính.”

Anh ấy không thoải mái: “Nhưng điều gì sẽ xảy ra khi con trai tôi tốt nghiệp, liệu nó có việc làm không?”

Tôi giải thích: “Anh không phải lo; tôi chắc là khi tốt nghiệp cháu sẽ có vài đề nghị việc làm vì có nhu cầu cao về những người có kĩ năng hiện thời. Điều cháu học trong trường bây giờ là điều công nghiệp cần. Ngày nay các công ti công nghệ đang gạt bỏ những người với kĩ năng lỗi thời, những người đã tốt nghiệp hai mươi hay ba mươi năm trước nhưng không giữ cho kĩ năng của họ được cập nhật, những người chuyển vào các vị trí quản lí rồi trở thành không năng suất. Nếu anh nhìn vào công nghiệp ngày nay, rõ ràng là các kĩ năng có nhu cầu cao là trong di động, tính toán mây, an ninh và Big data. Những người đã tốt nghiệp hai mươi hay ba mươi năm trước đã được đào tạo trong các công nghệ PC mà không còn được cần tới nữa. Không lâu trước đây, Microsoft, Dell, HP, Intel, Sony đã từng là những công ti hàng đầu nhưng ngày nay Google, Apple, Facebook, Samsung, LG là những người lãnh đạo mới. Dell đang chuyển vào Tính toán mây; HP đang chuyển vào kinh doanh dịch vụ; Sony đóng dòng PC Vaio của họ và dừng xây dựng PC; IBM đã làm điều đó nhiều năm trước. Các công ti khác đang phụ thuộc vào công nghệ PC như Cisco, EMC, Juniper đang chịu đựng thất thiệt nữa và những người làm việc trong các công nghệ liên quan tới PC đang mất việc làm.”

“Điều chúng ta đang thấy ngày nay là kết quả của thay đổi công nghệ và tác động của nó. Với toàn cầu hoá, cạnh tranh là dữ dội trong các công ti. Doanh nghiệp cũng thay đổi nữa vì anh không thể đứng yên mà phải mở rộng nhanh chóng sang các khu vực khác TRƯỚC đối thủ cạnh tranh của anh. Ba mươi năm qua, Microsoft là công ti hàng đầu nhưng ngày nay nó đang cố bắt kịp với những công ti khác. Anh nghĩ tại sao Google đang chuyển nhanh chóng vào di động, robotics và ngay cả vào xe hơi tự lái? Tại sao Apple đang dùng iPods để thâu tóm thị trường âm nhạc hay iPads để thâu tóm kinh doanh e-book? Tại sao Amazon đang bành trướng trực tuyến bán sách và CD vào việc bán mọi thứ và chuyển vào trong kinh doanh tính toán mây? Tất cả những thay đổi này đang tạo ra nhu cầu khổng lồ về công nhân có kĩ năng cao. Về căn bản những người có kĩ năng cao này được hậu đãi với nhiều tiền. Hơn một nửa những người giầu nhất trên trái đất tới từ khu vực công nghệ thông tin; nhiều người trong số họ vẫn còn rất trẻ. Trong thời thay đổi nhanh này, tri thức và kĩ năng là mọi thứ, nếu anh có chúng anh sẽ không phải lo lắng. Đó là lí do tại sao tôi bao giờ cũng nhấn mạnh rằng để thành công trong thế kỉ 21; mọi người phải phát triển thái độ học cả đời để giữ cho kĩ năng của mình được cập nhật.”

“Ngày nay nhiều công ti đang sụt giảm và sa thải công nhân nhưng các công ti khác đang thịnh vượng, phát triển và thuê người. Apple, Samsung, LG, Google, Amazon, Facebook, Twitter, và LinkedIn toàn là những người lãnh đạo nhưng trong tương lai, khi công nghệ thay đổi tôi chắc sẽ có nhiều công ti mới nữa. Nếu con anh hiểu điều này và phát triển các kĩ năng được cần trong các khu vực có nhu cầu cao như di động, tính toán mây, an ninh và big data thì cháu sẽ làm rất tốt.”

Anh ấy hỏi: “Nhưng tôi không biết nó đang học gì trong trường bên cạng Khoa học máy tính?”

Tôi bảo anh ấy: “Vậy thì anh phải hỏi cháu, con anh phải biết về điều này vì đó là nghề nghiệp của cháu và tương lai của cháu. Cháu đã chọn đúng lĩnh vực học tập nhưng cháu cũng cần hội tụ vào đúng khu vực tri thức chuyên gia để chắc rằng khi tốt nghiệp trong mấy năm tới, cháu có mọi kĩ năng mà công nghiệp cần.”

—English version—

Technology changes and the job market

Yesterday a friend called me and asked: “For years, you have written that there is a shortage of technology skilled people but Microsoft just announced that they are reducing 18,000 jobs, HP also announces 16,000 job cuts, Intel also reduces over 6000 workers and many technology companies are planning layoffs soon. Can you explain it? I am worry because my son is studying Computer Science, we do not know what it means and what the future will be.”

I told him: “According to industry report, there have been over 50,000 layoffs in technology industry this year and it will continue as companies are getting rid of unproductive workers. The problem is caused by technology changes and people who cannot change with that. Today companies need workers with new skills, NOT yesterday skills. Currently Personal Computer (PC) technology is being replaced by mobility technology, so if your skills are related to Microsoft’s “Window XP” technology then they are obsolete but if your skills are in mobile IOS and Android then you should not worry. This change begins in the U.S now but will have significant impact in other countries soon and there will be more people losing jobs.”

He was shock: “What will happen to people who are still in college studying Computer Science like my son?”

I explained: “You should not have to worry for your son. Young people today have grown up with technology and they have more advantage in the competition for jobs. If you walk into technology companies such as Apple, Google, Facebook, Amazon or LinkedIn you will see many managers in the thirties, and developers in their twenties. You will not see many people in the forties or older because these young workers can get a lot of responsibilities and high salaries. But if you go to older technology companies such as Microsoft, Intel, IBM, HP, or Cisco you may see more people in the forties or older and some are being lay-offs. Few months ago, there was an industry survey that found people who are in the forties and fifties are losing jobs NOT because of their age but because their skills are obsoleted and they are no longer productive. To older people, this rapidly changing job market is the source for fears but for younger people, it is a source for opportunity. Today the change is mostly happening in management levels where companies are getting rid of managers who are no longer effective, who cannot change with technology and “Flatting-out” the company structure for efficiency. The old style of bureaucracy is gone. People who sit behind their desks and give orders are gone. People who spend most of their time going to meeting after meeting will be eliminated. With information technology, companies do not need these “old styled” managers as many things are being automated and controlled by computers.”

He was not comfortable: “But what will happen when my son graduates, will he have job?”

I explained: “You should not worry; I am sure that when graduate he will have several job offers because there is a high demand for people with current skills. What he learns in school now is what the industry needs. Today technology companies are getting rid of people with obsolete skills, people who graduate twenty or thirty years ago but do not keep their skills up to date, people who move into management position then became unproductive. If you look at the industry today, it is clear that the high demand skills are in mobility, cloud computing, security and Big data. People who graduated twenty or thirty years ago were trained in PC technologies which are no longer needed. Not long ago, Microsoft, Dell, HP, Intel, Sony were top companies but today Google, Apple, Facebook, Samsung, LG are the new leaders. Dell is moving into Cloud Computing; HP is moving into service business; Sony shut down their PC Vaio and stops building PCs; IBM already did it many years ago. Other companies who are depending on PC technology like Cisco, EMC, Juniper are suffering too and people who work in PC related technologies are losing jobs.”

“What we are seeing today is the result of technology changes and its impact. With globalization, competition is fierce among companies. Business also changes too as you cannot stand still but must expand quickly into other areas BEFORE your competitors. Thirty years ago, Microsoft is the top company but today it is trying to catch up with others. Why do you think Google is quickly moving into mobility, robotics and even self-driven cars? Why Apple is using iPods to capture the music market or iPads to capture the e-book business? Why Amazon is expanding its online of selling books and CDs into selling everything and moving into cloud computing business? All of these changes are creating a huge demand for highly skilled workers. Basically people who have these high demand skills are rewarded with a lot of money. More than half of the richest people on earth come from information technology areas; many of them are still very young. In this fast changing time, knowledge and skills are everything, if you have them you should not have to worry. That is why I always emphasize that to succeed in the 21st century; people must develop the lifelong learning attitude to keep their skills up to date.”

“Today many companies are declining and lay off workers but others are thriving, growing, and hiring. Apple, Samsung, LG, Google, Amazon, Facebook, Twitter, and LinkedIn are all leaders but in the future, when technology changes I am sure there will be many new companies too. If your son understand this and develops the needed skills in high demand areas such as mobility, cloud computing, security and big data then he will do very well.”

He asked: “But I do not know what he is studying in school beside Computer Science?”

I told him: “Then you should ask him, your son should know about this because that is his career and his future. He has selected the right field of study but he also needs to focus on the right areas of expertise to make sure that when graduate in the next few years, he has all the skills that industry needs.”