Chọn lựa cần làm của bạn

Ngày nay nhiều người nhìn tương lai với sợ hãi hơn là háo hức.

Với họ thế giới đang thay đổi quá nhanh chóng và tương lai là không dự đoán được thế và họ sợ bất kì thay đổi nào có thể làm ngắt quãng cuộc sống của họ. Khi xã hội con người tiến hoá từ nông nghiệp sang công nghiệp, mọi người hiểu cách việc làm cơ xưởng thay thế cho việc làm nông trại khi công nhân bỏ các khu vực nông nghiệp và chuyển vào thành phố để có việc làm tốt hơn. Mọi người hiểu cách vận tải thay đổi từ xe ngựa kéo sang xe hơi vì những thay đổi này chậm chạp diễn ra trong hơn một trăm năm. Nhưng với công nghệ thông tin, thay đổi đang xảy ra nhanh chóng thế, trong chỉ vài năm. Không có tri thức đúng về công nghệ, mọi người chỉ thấy rằng những thay đổi có tính phá huỷ vì công nhân đang mất việc do robots và tự động hoá; mọi người thấy máy tính tự động hoá công việc văn phòng và mọi thứ thay đổi; mọi người thấy radio bị thay thế bởi iPods, điện thoại có dây mất đi và điện thoại di động đi vào; họ thấy các việc làm truyền thống đang biến mất và họ lo nghĩ rằng thay đổi có thể xảy ra cho họ nữa.

Tôi đã từng dạy Công nghệ thông tin ở nhiều nước và đã nghe nói mọi người lên tiếng về nỗi sợ của họ với thay đổi. Các công nhân cơ xưởng bảo tôi về các xu hướng khoán ngoài  rằng cơ xưởng có thể đóng cửa, chuyển sang các nước khác và họ có thể không có việc làm. Người quản lí bảo tôi rằng họ cũng lo nghĩ nữa bởi vì họ đã đi theo chỉ đạo từ các cấp cao hơn nhưng đã không biết điều gì có thể xảy ra. Các quan chức điều hành bảo tôi rằng họ sợ rằng công ti của họ có thể không có khả năng cạnh tranh với các công ti toàn cầu lớn đang tới và thâu tóm thị trường địa phương của họ. Một quan chức điều hành thừa nhận: “Mọi sự không còn như cũ do toàn cầu hoá và tôi không biết phải làm gì. Có nhiều thay đổi thế.” Khi tôi nói chuyện với sinh viên, họ bảo tôi rằng họ không biết phải học cái gì bởi vì mọi sự thay đổi nhanh thế. Vài năm trước lĩnh vực học tập này nóng với nhiều việc làm nhưng bây giờ nhiều người tốt nghiệp từ nó ra bị thất nghiệp. Khi tôi nói chuyện với các phụ huynh, họ bảo tôi rằng họ đã hi sinh mọi thứ cho giáo dục của con cái họ nhưng ngày nay bằng đại học không còn là đảm bảo cho việc làm và họ không biết phải làm gì. Khi tôi nói chuyện với các thầy giáo, họ bảo tôi rằng họ không thể cải tiến được chương trình đào tạo vì họ phải tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn từ quản trị nhà trường. Khi tôi nói chuyện với quản trị nhà trường, họ bảo tôi rằng họ bị hoang mang nữa vì họ đã nhận được các chỉ đạo mâu thuẫn từ chính phủ cho nên họ không biết phải làm gì. Một người quản trị nhà trường thừa nhận: “Trong tình huống lẫn lộn này, điều tốt nhất là không làm gì cả để cho không phạm phải sai lầm. Tôi chỉ đợi cho tới khi mọi sự lắng xuống.” Dường như là mọi thứ đều bị tù đọng hay đông cứng hiện thời vì mọi người sợ thay đổi thế và không ai dám làm cái gì.

Lí do cho tình huống hoang mang này là mọi thay đổi chúng ta đang thấy ngày nay thường mất hàng trăm năm để xảy ra nhưng với tiến bộ công nghệ, mọi thứ được tăng tốc và xảy ra chỉ trong vài năm. Đó là lí do tại sao phần lớn mọi người đều bị hoang mang vì thay đổi xảy ra quá nhanh và họ không biết cái gì sẽ xảy ra tiếp. Với công nghệ thông tin, mọi thứ đang xảy ra với tốc độ của Internet, và mỗi năm nó lại cứ nhanh hơn với tốc độ cao hơn, băng thông tốt hơn điều tạo ra những phát kiến và nhiều thay đổi hơn. Không lâu trước đây, điện thoại là thiết bị kết nối qua dây tới hệ thống viễn thông; máy tính là máy để trên bàn làm việc của bạn. Ngày nay điện thoại thông minh là cả điện thoại không dây và máy tính mạnh có thể được để trong túi bạn ở bất kì chỗ nào bạn đi. Nếu bạn nghĩ điện thoại thông minh là “thiết bị đáng ngạc nhiên”, bạn sẽ còn bị ngạc nhiên hơn rằng chẳng mấy chốc mọi người có thể không mang điện thoại thông minh nữa vì nó sẽ co lại theo kích cỡ của đồng hồ mà họ đeo vào cổ tay. (Đồng hồ Galaxy hay iWatch của Apple) hay nó được tích hợp vào kính đeo mắt của bạn (Kính Google) hay quần áo của bạn (thiết bị mặc được); tôi chắc nhiều người sẽ bị hoang mang về tốc độ của thay đổi trong cái gì đó đơn giản như điện thoại.

Tuy nhiên, điện thoại tiếp đây không còn chỉ là điện thoại thông minh mà còn hơn nhiều. Bạn chỉ việc bảo nó điều bạn muốn (phần mềm nhận dạng tiếng nói) và nó sẽ tìm điều đó cho bạn thay vì dùng bàn phím. Bạn có thể bảo nó đọc tin tức cho bạn hay tìm nhà hàng gần nhất. Nó cũng là máy nghe nhạc vì nó sẽ lưu cả tỉ bài hát trong “mây” và bạn có thể bảo nó bài nào bạn muốn nghe và nó sẽ chơi bài đó cho bạn. Nó cũng là “bác sĩ trong túi bạn” vì nó đo huyết áp, nhịp tim, chuyển động của bạn (bạn bước đi bao nhiêu bước trong ngày) và chỉ báo sức khoẻ của bạn (tức là đường huyết của bạn nếu bạn bị tiểu đường; dấu hiệu và triệu chứng đột quị hay đau tim của bạn trước khi nó xảy ra và nếu cần, nó sẽ gọi bệnh viện và bác sĩ cho bạn v.v.). Với công nghệ tích hợp, nhiều điều sẽ được thêm vào trong điện thoại thông minh của bạn, kính mắt của bạn, đồng hồ của bạn, quần áo của bạn v.v với tốc độ đáng kinh ngạc.

Chẳng mấy chốc các công nghệ sẽ làm thay đổi nhà của bạn thành “nhà thông minh” nơi công nghệ sẽ quản lí nhiều thứ. Mọi người không cần khoá cửa dùng chìa khoá vì cửa sẽ tự nó khoá và mở, bạn chỉ cần bảo nó: “Mở cửa” và nó sẽ mở vì nó nhận dạng tiếng nói của bạn và khuôn mặt của bạn (Công nghệ nhận dạng tiếng nói và hình ảnh). Mọi người không cần bật đèn dùng công tắc nữa vì cảm biến chuyển động sẽ phát hiện khi nào bạn bước vào phòng và bật đèn một cách tự động. Nếu mọi người muốn bật ti vi, họ có thể ra lệnh và phần mềm nhận dạng tiếng nói sẽ bật ti vi lên. Mọi người có thể bảo ti vi họ muốn xem kênh nào. Với công nghệ không dây, nhiều thiết bị gia dụng sẽ trao đổi với nhau và thực hiện các chức năng nào đó một cách tự động. Bạn có thể để thức ăn vào trong bình và để nó lên trên bếp và bảo nó khi nào bạn muốn nấu và khi nào bạn muốn ăn. Tủ lạnh sẽ kiểm thức ăn một cách tự động dựa trên chương trình của bạn và khi cái gì đó được dùng, nó tự động đặt hàng điều bạn cần và thức ăn sẽ được chuyển giao tới nhà bạn vào lúc nào đó khi bạn ở nhà. Bạn có thể để quần áo bẩn vào máy giặt và khi nó đầy, nó sẽ giặt quần áo cho bạn. Mọi người không phải lau dọn nhà vì robot sẽ làm điều đó cho nên mọi người có nhiều thời gian hơn để nghỉ ngơi. Nhà sẽ được giữ ở nhiệt độ tốt nhất khi thời tiết hay nhiệt độ thay đổi và nó sẽ làm điều đó khi mọi người ở trong nhà và tắt đi khi không ai ở nhà để tiết kiệm điện. Với “ô tô tự lái”, mọi người có thể bảo xe nơi họ muốn đi rồi ngồi trong xe để đọc báo hay lướt Internet khi xe sẽ lái họ tới điểm đó một cách tự động.

Với nhà thông minh, ô tô thông minh, điện thoại thông minh, mọi người phải học cách dùng công nghệ thay vì sợ chúng. Tất nhiên, công nghệ đã làm thay đổi nhiều thứ và chúng sẽ tiếp tục tác động lên cuộc sống chúng ta. Nhiều trăm năm trước, kĩ năng nông trại đã là quan trọng trong Thời đại Nông nghiệp, mọi người học những kĩ năng này từ gia đình học vì trường học được giới hạn chỉ cho vài người ưu tú. Trong Thời đại Công nghiệp, mọi người cần có các kĩ năng cơ bản như đọc, viết và số học để vận hành máy móc trong cơ xưởng cho nên giáo dục trung học là đủ để có được việc làm trong cơ xưởng, giáo dục đại học chỉ được cần cho vị trí quản lí. Ngày nay chúng ta đang vào “Thời đại Tri thức” mà trong đó mọi thứ đều được dẫn lái bởi công nghệ, giáo dục đại học, đặc biệt trong khoa học, công nghệ, kĩ nghệ và toán học (STEM) là mấu chốt. Người ta dự đoán rằng trong vòng 20 năm nữa, phần lớn việc làm sẽ được yêu cầu giáo dục đại học trong lĩnh vực STEM, vì năng lực trí não được ưa chuộng hơn cơ bắp. Tri thức kĩ thuật được cần trong thế giới đang thay đổi nhanh chóng này.

Nếu chúng ta nhìn lại, trong Thời đại Nông nghiệp, tài sản chính là đất đai và tài nguyên tự nhiên. Mọi người làm chiến tranh để giành lấy nhiều đất hơn và tài nguyên tốt hơn. Trong Thời đại Công nghiệp, tài sản chính là vốn và năng lượng (dầu, khí v.v.) cái làm cho cơ xưởng và máy móc chạy. Mọi người làm chiến tranh để kiểm soát các nguồn tài nguyên này. Trong hàng nghìn năm, tài sản là những thứ vật lí nhưng chúng ta đang ở cánh cửa của kỉ nguyên mới về “Thời đại Tri thức” nơi tài sản không còn là vật lí mà là trí tuệ. Chưa từng có trước đây trong lịch sử con người, mọ người  có cơ hội thay đổi mọi thứ theo cách họ muốn bằng sức mạnh của bộ não của họ. Trong xã hội nông nghiệp, người chủ đất kiểm soát phần lớn tài sản (đất). Trong xã hội công nghiệp, các nhà công nghiệp kiểm soát phần lớn các tài sản (vốn, năng lượng) nhưng trong Thời Đại tri thức, chính những người có tri thức và kĩ năng kiểm soát định mệnh riêng của họ. Chiến tranh có thể xảy ra sẽ là “chiến tranh về tài năng” vì các nước sẽ cố đánh cắp “tài năng” từ các nước khác và các nước có nền giáo dục tốt nhất, công nghệ tốt nhất sẽ là lực chi phối.

Để phát triển tài sản tài năng như thế, giáo dục STEM được cần tới, nó nên được coi như chiến lược quốc gia của đất nước. Trong Thời đại Tri thức này, phòng thủ tốt nhất của một nước không còn là vốn hay quân sự mà là công dân của nó được giáo dục tốt thế nào và nó có bao nhiêu công nhân tri thức. Công nghệ sẽ quyết định kĩ năng nào sẽ có nhu cầu cao và nước nào có lực lượng lao động tri thức tốt nhất. Ngày nay, có kẽ hở lớn giữa những người có tri thức và kĩ năng công nghệ và những người không có. Không có hành động đúng, nhiều người sẽ KHÔNG vượt qua được kẽ hở kĩ năng này vì họ không nhận ra rằng giáo dục STEM là quan trọng và thế giới đang thay đổi nhanh chóng. Có kết nối trực tiếp giữa giáo dục và sức mạnh của đất nước và không có chiến lược giáo dục đúng, nhiều nước sẽ bị bỏ lại đằng sau trong thế giới đang thay đổi, họ sẽ vẫn còn trong nghèo nàn và kinh qua việc tăng lên nhiều về tội phạm, dùng ma tuý, sức khoẻ tinh thần và có thể chiến tranh nữa.

Khi chúng ta bước vào “Thời đại Tri thức” câu hỏi mọi người phải hỏi là: “Chúng ta có sẵn lòng chấp nhận thay đổi khi chúng tới hay phủ nhận và chống lại chúng? Chúng ta không thể đi ngược lại sau; chúng ta không thể đứng im; chúng ta không thể chờ đợi vì điều đó sẽ là quá trễ. Có “thay đổi cá nhân” yêu cầu tư duy mới, hay đổi trong cách nghĩ của bạn, để nhìn trước vào tương lai với việc thấy trước. Bằng việc hiểu cách công nghệ có thể ảnh hưởng tới cuộc sống của bạn, giáo dục của bạn, nghề nghiệp của bạn, công việc của bạn, xã hội của bạn và vị trí của nó trong thế giới toàn cầu hoá, bạn có thể làm chọn lựa để được giáo dục trong công nghệ hay không. VÀ đó là chọn lựa cần làm của bạn.

—English version—

Your choice to make

Today many people view the future with fear rather than excitement. To them the world is changing too fast and the future is so unpredictable and they are afraid of any change that may disrupt their lives. When human society evolves from the agriculture to industrial, people understand how factories jobs replaced farming jobs as workers left agriculture areas and move to cities for better jobs. People understand how transportation changes from horse carriages to cars because these changes happened slowly over hundreds of year. But with information technology, changes are happening so fast, in just few years. Without proper knowledge of technology, people only see that changes are disruptive as workers are losing jobs due to robots and automation; People see computers automate office works and everything changes; people see radios are replaced by iPods, wired phones are gone and mobile phones are in; they see traditional jobs are disappearing and they worry that changes could happen to them too.

I have been teaching Information Technology in many countries and have heard people voiced their fears of changes. Factory workers told me about outsourcing trends that factories may close, move to another countries and they may not have jobs. Managers told me that they were worried too because they followed direction from higher levels but did not know what may happen. Executives told me that they were afraid that their company may not be able to compete with large global companies who are coming and capture their local market. An executive admitted: “Things are no longer the same due to globalization and I do not know what to do. There are so many changes.” When I talked to students, they told me that they did not know what to study because things change so fast. Few years ago this field of study was hot with a lot of jobs but now many of its graduates are unemployed. When I talked to parents, they told me that they have sacrificed everything for their children’s education but today college degree is no longer a guarantee for job and they do not know what to do. When I talked to teachers, they told me that they cannot improve the training programs as they must follow strict guidelines from the school administration. When I talked to school administration, they told me that they were confused too as they have received conflicting directions from governments so they did not know what to do. A school administrator admitted: “In this confusion situation, the best thing is not doing anything so you do not make mistake. I just wait until things calm down.” It seems that everything is stagnated or frozen in time as people are so afraid of change and no one dare to do anything.

The reason for this confusing situation is all the changes that we are seeing today would normally take hundred years to happen but with the advancement of technology, everything is accelerated and happened in just a few years. That is why most people are confused as changes happen too fast and they do not know what will happen next. With information technology, everything is happening at the speed of the Internet, and each year it keeps getting faster with higher speed, better broadband which creates innovations and more changes. Not long ago, a phone is a device that connects by wires to a telecommunication systems; a computer is a machine sits on top of your desk. Today smartphone is both a wireless phone and a powerful computer that can be put in your pocket wherever you go. If you think smartphone is an “amazing device”, you will be more surprised that soon people may not carry smartphone anymore because it will be shrinking into the size of a watch that they wear in their wrist. (The Galaxy watch or Apple’s iWatch) or it is integrated into your eyeglasses (Google Glass) or your clothes (Wearable devices); I am sure more people will be confused about the speed of change in something as simple as the telephone.

However, the next phone is no longer just a smartphone but much more. You just tell it what you want (Voice recognition software) and it will find it for you instead of using keyboard. You can tell it to read the news for you or find the nearest restaurants. It is also a music player as it will store billion of songs in “the cloud” and you can tell it what song you want to hear and it will play for you. It is also a “Doctor in your pocket” as it also measures your blood pressure, your heartbeat, your movement (How many step that you walk per day) and your health indicator (i.e., your blood glucose if you have diabetes; your sign and symptoms of stroke or heart attack before it happens and if needed, it will call hospital and doctor for you etc.). With integrated technology, more things will be added into your smartphone, your eyeglasses, your watch, your clothes etc. at an amazing speed.

Soon technologies will change your house into a “smart-house” where technologies will manage many things. People do not need to lock the door using keys as the door will lock itself and to open, you just tell it: “Open door” and it will open as it recognizes your voice and your face (Voice and image recognition technology). People do not need to turn on the light using light switch anymore as the motion sensor will detect when you walk into the room and turn on the light automatically. If people want to turn on the TV, they can give order and voice recognition software will turn the TV on. People can tell the TV what channel they want to watch. With wireless technologies, many house appliances will communicate with each other and perform certain functions automatically. You can put foods into the pot and put it on top of the kitchen and tell it when you want to cook and when you want to eat. The refrigerators will check foods automatically based on your program and when something is used, it automatically orders what you need and the foods will be delivered to your house at certain time when you are home. You can put your dirty clothes in the washing machine and when it is full, it will wash them for you. People do not have to clean house as robots will do that so people have more time to rest. The house will be kept at the best temperature possible to reduce electricity usage and it will heat or cool the house when the weather or temperature changes and it will do that when people are in the house and turn off when no one is at home to save electricity. With “self-driving cars”, people can tell the car where they want to go then sit in the car to read newspapers or surf the Internet when the car will drive them to the location automatically.

With smart house, smart cars, and smart phones, people must learn how to use technologies instead of afraid of them. Of course, technologies have changed many things and they will continue to impact our lives. Several hundred years ago, farming skills were important during the Agriculture Age, people learned these skills from their family members as school is limited only to a few elites. In the Industrial Age, people need to have basic skills such as read, write and arithmetic to operate machines in the factory so a high school education is sufficient to get a job in factories, college education is only needed for management position. Today as we are entering the “Knowledge Age” which everything is driven by technologies, a college education, especially in science, technology, engineering and math (STEM) is critical. It is predicted that within the next 20 years, most jobs will required a college education in STEM fields, as brain power is preferred over muscles. A technical knowledge is needed in this fast changing world.

If we look back, in the Agriculture Age the main assets are lands and natural resources. People made wars to grab more lands and better resources. In the Industrial Age, the main assets are capital and energy (Oil, Gas etc.) that run factories and machineries. People made wars to control these resources. For thousands of years, assets are physical things but we are at the door of a new era of “Knowledge Age” where assets are no longer physical but intellectual. Never before in the history human being, people has the opportunity to change things the way they want by the power of their brain. In agriculture society, land owners control most of the assets (Lands). In industrial society, industrialists control most of the assets (Capital, energies) but in this Knowledge Age, it is the people who have the knowledge and skills that control their own destinies. The wars that may happen will be the “War on talents” as countries will try to steal “Talents” from others and countries that have the best education, the best technology will be the dominant force.

To develop such talented assets, a STEM education is needed it should be considered a country’s national strategy. In this Knowledge Age, the best defense of a country is no longer capital or military but how much its citizens are well-educated and how many knowledge workers it has. Technologies will dictate what skills will be in high demand and which country has the best knowledge workforce. Today, there is a large gap between those who have technological knowledge and skills and those who do not. Without proper action, many people will NOT make it over this skills gap as they do not realize that STEM education is important and the world is changing fast. There is a direct connection between education and the strength of a country and without proper education strategy, many countries will be left behind in the changing world, they will stay in poverty and experience significant increase in crimes, drug uses, mental health and possible wars.

As we are entering the “Knowledge Age” the question people must ask is: “Are we willing to accept changes as they come or deny and resist them? We cannot go backward; we cannot stand still; we cannot wait as it will be too late. There is a “Personal change” that require a new thinking, a change in your mind set, to look forward to the future with anticipation. By understand how technology can affect your life, your education, your career, your work, your society and its place in the globalized world you can make choice to get educated in technology or not. AND it is your choice to make.