Ngày nay giáo dục đại học không còn là thứ xa hoa mà là sự cần thiết. Khó mà kiếm được việc làm tốt nếu bạn không vào đại học. Có nhiều cơ hội việc làm hơn ở mọi nước nhưng điều đó còn tuỳ vào lĩnh vực học tập của bạn và trường nào bạn tốt nghiệp ra. Có khác biệt về lương giữa các sinh viên học về Khoa học, Công nghệ, Kĩ nghệ và Toán học (STEM) và sinh viên tốt nghiệp trong Nghệ thuật, Sân khấu, Lịch sử, Văn học, hay nghiên cứu xã hội. Có khác biệt về lương giữa những sinh viên tham dự các đại học hàng đầu và các sinh viên vào các đại học ít nổi tiếng. Để đảm bảo rằng bạn sẽ có nghề nghiệp tốt trong tương lai, việc chọn lĩnh vực học tập trong các đại học tốt là rất quan trọng.

Khi lần đầu tiên tôi dạy ở Ấn Độ năm 2004, sinh viên ở đó nói cho tôi một câu phổ biến: “Không đại học, không hẹn hò; Không có bằng CNTT, không hôn nhân.” Vào lúc đó tôi đã cười nhưng sau khi suy nghĩ, tôi thấy nó logic. Đầu tiên, nếu bạn không vào đại học, bạn không có tương lai tốt; và không cô gái nào sẽ hẹn hò với người không có tương lai. Thứ hai, vì CNTT là việc làm tốt nhất ở Ấn Độ, không cô gái nào sẽ lấy bạn nếu bạn không có việc làm tốt. Điều này diễn tả việc vào đại học là quan trọng thế nào vì nó là chìa khoá cho hẹn hò với một cô gái, kiếm được việc làm trong CNTT, và cũng có được hôn nhân. Các sinh viên cũng bảo tôi rằng điều đầu tiên các bậc phụ huynh Ấn Độ thường yêu cầu một người muốn đi chơi với con gái họ là anh ta vào đại học nào. Các đại học hàng đầu như Viện Công nghệ Ấn Độ có nghĩa là người vào là thông minh và có tương lai tốt; nhưng nếu người đó học về CNTT, tương lai của người đó được đảm bảo.

Ngày nay có nhiều cơ hội việc làm hơn trong STEM vì toàn thế giới đang dịch chuyển từ Thời đại Công nghiệp sang Thời đại Thông tin nơi công nghệ chi phối mọi thứ. Khi thế giới càng toàn cầu hoá và được kết nối hơn, công nghệ đang tạo ra nhiều cơ hội việc làm hơn, tri thức và kĩ năng đang trở thành tài sản then chốt thay cho vốn. Trong thời đại công nghiệp, vốn là quan trọng để xây dựng doanh nghiệp và sản phẩm chế tạo dùng các tài nguyên thiên nhiên như dầu, khí và khoáng sản. Nhưng với công nghệ, mọi thứ thay đổi, vì phát kiến là sản phẩm của sức mạnh bộ não. Trong thời đại Công nghiệp, người giầu nhất là người kiểm soát tài chính, ngân hàng (vốn) và tài nguyên tự nhiên (dầu, khí, khoáng sản) hay chế tạo (ô tô, động cơ, máy móc v.v.). Nhưng ngày nay người giầu nhất hầu hết trong khu vực công nghệ (phần cứng, phần mềm, viễn thông v.v.) Tất cả trong số họ (Bill Gates, Steve Jobs, Mark Zuckerberg v.v.) đều xây dựng công ti dựa trên tri thức công nghệ từ những chỗ khiêm tốn với ít tiền (trong ga ra hay kí túc xá đại học.)

Khi tôi dạy về STEM ở châu Á, mọi người thường đánh đồng điều đó với y tế, nha khoa và dược khoa. Về mặt truyền thống đây là những lĩnh vực lớn để học tập nhưng đây không phải là chọn lựa duy nhất. Có nhiều lĩnh vực tuyệt vời trong khu vực STEM và hiểu cần chọn lĩnh vực nào yêu cầu nghiên cứu nào đó về các cơ hội nghề nghiệp tương lai. Chẳng hạn, khoa học thống kê bảo hiểm, khoa học máy tính, thống kê và phân tích, kĩ nghệ phần mềm, kĩ nghệ điện tử, quản lí hệ thông tin, và công nghệ y tế mới chỉ là vài ví dụ về các lĩnh vực STEM mà có thể dẫn tới các nghề tuyệt hảo. Ngày nay kĩ sư phần mềm có kinh nghiệm có thể làm ra tiền nhiều như các bác sĩ y tế. Người phần mềm, người làm việc cho các công ti khởi nghiệp thành công rồi trở thành các công ti khổng lồ như Google hay Facebook, có thể trở thành triệu phú hay tỉ phú trong vòng vài năm.

Trong nhiều năm dạy ở châu Á, tôi thấy rằng phần lớn các sinh viên đã không có hiểu biết tốt về các lĩnh vực STEM hay về điều đang xảy ra trong công nghiệp. Sinh viên đã không có đủ thông tin để làm quyết định tốt và bố mẹ đã không có tri thức về thị trường việc làm toàn cầu. Đã có nhiều sinh viên đang quan tâm tới các lĩnh vực STEM nhưng không biết cách chuẩn bị. Về căn bản các lĩnh vực STEM yêu cầu sinh viên chuẩn bị sớm. Điều này nghĩa là sinh viên phải có kĩ năng cơ sở mạnh như đọc hiểu, tư duy phê phán và giải quyết vấn đề. Ngày nay học sinh trung học không đọc mấy cho nên họ không phát triển thói quen đọc tốt. Đó là sai lầm! Phần lớn các lĩnh vực STEM đều yêu cầu đọc nhiều, đặc biệt bài đọc khoa học vì có nhiều điều họ cần biết để xây dựng nền tảng vững chắc. Vài năm trước khi tôi ở Trung Quốc, một giáo sư bảo tôi: “Ngày nay thanh niên không thích đọc. Họ sợ đọc sách có vài trăm trang; họ thích đọc sách chuyện tranh như “Japanese Anime” hay sách với nhiều hình. Tư duy của họ không đủ sâu để hiểu các khái niệm sâu sắc. Việc thiếu tư duy sâu đưa tới thất bại trong phát triển tư duy phê phán, điều là bản chất trong khu vực khoa học. Không có tư duy phê phán, họ không thể phát triển được logic tốt để giải quyết vấn đề và phát kiến. Đó là lí do tại sao chúng tôi đã không học tốt trong các lĩnh vực STEM và không thể bắt kịp được với phương Tây. Về căn bản chúng tôi chỉ học sao chép mọi thứ mà không phát triển cái gì.”

Để thành công trong các lĩnh vực STEM, sinh viên phải có nền tảng mạnh trước khi vào đại học. Điều đó nghĩa là họ phải đọc nhiều hơn để phát triển thói quen đọc tốt. Nhưng một mình việc đọc là không đủ tốt. Họ phải đọc sách gây hứng khởi cho họ; sách làm cho họ nghĩ; sách làm cho họ muốn biết,để phát triển tư duy phế phán và logic. Trong lớp của tôi ở Carnegie Mellon, có nhiều sinh viên châu Á. Phần lớn đều có điểm rất tốt ở trung học, điểm kiểm tra cao nhất nhưng nhược điểm then chốt của họ là nhiều người không đọc tốt. Môn “Công nghệ mới trong thế giới toàn cầu” của tôi yêu cầu sinh viên đọc quãng 20 bài báo một tuần hay quãng 150 trang. Sách giáo khoa có 22 chương, mỗi chương quãng 70 trang và sinh viên phải đọc 2 tới 3 chương một tuần hay 200 trang. Điều đó có nghĩa là họ phải đọc 300 tới 350 trang một tuần và hiểu rõ chúng. Vì từng chương đều được xây dựng dựa trên các chương trước, không có tri thức toàn diện, sinh viên có thể không qua được lớp. Sinh viên thường phàn nàn: “Tại sao chúng em phải đọc nhiều trang thế? Thầy có thể tóm tắt nó cho chúng em được không?” Tôi bảo họ: “Khi các em đi làm, các em có bảo người quản lí của các em cho các em ít công việc hơn không? Hay các em có thể bảo khách hàng của các em rằng các em sẽ chỉ viết không quá 100 dòng mã một ngày không?”

Việc đọc là nhược điểm then chốt của nhiều sinh viên ngày nay do ti vi, phim ảnh và Internet. Nhiều thanh niên không thích đọc sách thay vì thế họ ưa thích xem phim hay chơi videogames. Điều họ không nhận ra là phim ảnh, truyền hình và videogames làm cho họ thụ động hơn trong khi sách cho phép họ nghĩ và tưởng tượng tích cực. Trong lúc phần lớn mọi người bị thành người tiêu thụ tiến bộ công nghệ, điều bản chất là sinh viên phải đọc thường xuyên để phát triển thói quen đọc tốt để chuẩn bị cho tương lai. Các lĩnh vực STEM có nhiều thuật ngữ khoa học mới và các khái niệm sâu sắc, không có thói quen đọc tốt sẽ không thể nào hiểu thấu được những thuật ngữ này trong thời gian ngắn. Tôi khuyên rằng các sinh viên, đặc biệt học sinh trung học nên dành ít nhất nửa giờ mỗi ngày cho việc đọ để phơi bản thân họ ra với các phong cách viết khác nhau và học từ vựng mới. Có từ vựng tốt là nền tảng mạnh dẫn tới thói quen đọc vì trong khi đọc sách, đặc biệt các sách khoa học, bạn sẽ được phơi ra cho nhiều từ mới mà bạn có thể không biết. Về căn bản biết sớm nhiều từ sẽ giúp cho bạn vượt qua chướng ngại này. Biết nhiều từ cũng cho phép tự bạn diễn đạt lưu loát hơn do vậy cải tiến kĩ năng trao đổi và kĩ năng trình bày của bạn. Đọc nhiều sách hơn, đặc biệt là những sách yêu cầu bạn nghĩ sâu sẽ làm tăng tính sáng tạo trong não, đặc biệt lúc tuổi trẻ của bạn. Đây là phúc lành vì nó là nền tảng của tư duy phê phán và giúp bạn phát triển kĩ năng giải quyết vấn đề.

Theo một khảo cứu ở đại học Pennsylvania, những sinh viên học tốt trong đại học; những sinh viên có điểm cao nhất trong mọi đại học, tất cả họ đều có một tính cách chung: Tất cả họ đều có thói quen đọc tốt từ hồi còn trẻ. Tác giả, Ts. Stanberry kết luận: “Điều được thừa nhận rõ là những người có tham gia tích cực vào việc đọc đều có điểm cao trong bài thi, thông minh cao hơn, và có tri thức sâu sắc hơn những người không đọc. Việc đọc nâng cao tri thức bằng việc làm cho họ dùng bộ não một cách tích cực và làm cho họ nghĩ nhiều hơn và do đo nâng cao thông minh của họ. Vì sách giúp cải tiến cả trí nhớ và sự tập trung, tôi có thể kết luận rằng việc đọc làm cho dễ học một chủ đề hơn và giữa lại được tri thức đã nhận từ chủ đề, do vậy trực tiếp làm cho sinh viên thông thái hơn và thành công hơn về sau trong đời.”

Các lĩnh vực STEM có thể rất thách thức vì chúng yêu cầu tri thức toàn diện về nhiều thứ. Nhưng thách thức này có thể vượt qua được nếu sinh viên có thói quen đọc tốt. Trong nhiều năm dạy học, tôi thấy rằng những sinh viên không học tốt trong các lớp STEM thường không đọc tốt và có vốn từ nghèo nàn. Họ đã dành nhiều tuần vật lộn với các sách khoa học bằng việc dùng từ điển rồi từ bỏ. Những sinh viên học tốt hiếm khi dùng từ điển, họ đã có nền tảng mạnh và từ vựng phong phú trong đầu họ. Họ hiểu rõ tài liệu và năng nổ học nhiều hơn vì họ sẵn sàng để học. Nếu học sinh trung học hỏi tôi: “Em chuẩn bị vào đại học và học các lĩnh vực STEM thế nào?”Lời cố vấn của tôi là: “Xây dựng thói quen đọc tốt, đọc và đọc nhiều hơn.”

—English version—

How to prepare for science and technology fields

Today a college education is not a luxury but necessity. It is difficult to get a good job unless you go to college. There are more job opportunities in every country but it depends on your field of study and which school that you graduated from. There are differences in salaries between students who study Science, Technology, Engineering and Math (STEM) and students who graduate in Art, Drama, History, Literature, or Social Study. There are differences in salaries between students who attend top universities and students who go to lesser known universities. To ensure that you will have good career in the future, selecting fields of study in good universities is very important.

When I first taught in India in 2004, students there told me about a popular phrase: “No college, No dating; No IT degree, No married.” At that time I laughed but after some thinking, I found it logical. First, if you do not go to college, you do not have good future; and no girl will date a person without a future. Second, since IT is the best job in India, no girl will marry you if you do not have a good job. This expresses how important go to college is because it is the key for dating a girl, getting a job in IT, and also getting married. Students also told me that the first thing Indian parents often ask a man who wants to go out with their daughter is what college he goes to. The top colleges such as Indian Institutes of Technology means the man is smart and have good future; but if he studies IT, his future is guarantee.

Today there are more job opportunities in STEM because the whole world is transitioning from the Industrial Age into the Information Age where technology dominates everything. As the world is more global and connected, technology is creating more job opportunities, knowledge and skills are becoming key assets instead of capital. In the industrial age, capital is important to build businesses and manufacturing products using natural resources such as oil, gas and minerals. But with technology, everything changes, as innovation is the product of the brain power. In the Industrial age, the richest people are people who control finance, bank (Capital) and natural resources (Oil, gas, minerals) or manufacturing (cars, engines, machineries etc.). But today the richest people are mostly in technology areas (Hardware, software, telecommunications etc.) All of them (Bill Gates, Steve Jobs, Mark Zuckerberg etc.) build companies based on technology knowledge from a very humble places with little money (In the garage or university dormitory.)

When I lecture about STEM in Asia, people often equate that to Medicine, Dental and Pharmacy. Traditionally these are great fields to study but these are not the only choices. There are many excellent fields in STEM areas and understand which field to select requires some investigation on the future job opportunities. For example, Actuarial science, computer science, statistics and analytics, software engineering, electronics engineering, information system management, biotechnology, and medical technology are just few examples of STEM fields that can lead to excellent careers. Today experienced software engineers can make as much as medical doctors. Software people, who work for successful startups that become giant companies such as Google or Facebook, could become millionaire or billionaire within few years.

For many years of teaching in Asia, I found that most students did not have good understanding about STEM fields or what is happening in the industry. Students did not have enough information to make good choices and parents did not have knowledge of the global job market. There were many students who are interested in STEM fields but do not know how to prepare. Basically STEM fields require students to prepare early. This means students must have strong basic skills such as reading comprehension, critical thinking and problem solving. Today high school students do not read much so they do not develop good reading habit. That is a mistake! Most STEM fields require a lot of reading, especially scientific reading because there are many things they need to know to build a solid foundation. Few years ago when I was in China, a professor told me: “Today young people do not like to read. They are afraid to read book that has few hundred pages; they prefer to read comic books like “Japanese Anime” or books with a lot of pictures. Their thinking is not deep enough to comprehend profound concepts. The lack of deep thinking leads to failure in developing critical thinking, which is essential in scientific areas. Without critical thinking, they cannot develop good logic to solve problems and innovate. That is why we did not do well in STEM fields and could not catch up with the West. Basically we only learn to copy things without develop anything.”

To succeed in STEM fields, students must have strong basic foundation before going to college. It means they should read more to develop good reading habit. But reading alone is not good enough. They must read books that inspire them; books that make them think; books that make them wonder, to develop critical and logical thinking. In my classes at Carnegie Mellon, there are many Asian students. Most have excellent grades in high schools, highest test scores but their key weakness is many do not read well. My “New technologies in the global world” course requires students to read about 20 articles per week or about 150 pages. The textbook has 22 chapters, each is about 70 pages and students must read 2 to 3 chapters per week or 200 pages. That means they must read 300 to 350 pages per week and understand them well. Since each chapter is built upon the previous chapters, without a comprehensive knowledge, students may not pass the class. Students often complain: “Why do we have to read so many pages?” Can you summarize it to us? I told them: “When you go to work, would you tell your manager to give you less work? Or can you tell your customers that you will only code no more than 100 lines of code a day? ”

Reading is the key weakness of many students today due to television, movies, and the Internet. Many young people do not like to read book instead they prefer to watch movie or play videogames. What they do not realize is movies, television, and videogames make them more passive while books allow them to think and to actively imagine. In a time where most people are consumed by technological advances, it is essential that students must read constantly to develop a good reading habit to prepare for the future. STEM fields have many new scientific terminologies and profound concepts, without good reading habit it would be impossible to comprehend these terms in a short time. I recommend that students, especially high school students to spend at least half an hour of reading every day to expose themselves to different styles of writing and to learn new vocabulary. Having good vocabulary is the strong foundation that leads to the habit of reading because while reading books, especially scientific books, you will be exposed to many new words that you may not know. Basically knowing a lot of vocabulary early will help you to overcome this obstacle. Knowing more vocabulary also allows you to express yourself more eloquently thus improve your communication skills and presentation skills. Reading more books, especially books that require you to think deeply will increase the creativity in the brain, especially at a young age. This is beneficial as it is the foundation of critical thinking and helps you to develop the problem solving skills.

According to a study at university of Pennsylvania, Students who do well in college; students who have highest grades in every university all share a common character: They all have good reading habit since they were young. The author, Dr. Stanberry concluded: “It is well recognized that those who take an active involvement in reading all have higher grades in exams, higher intelligence, and more profound knowledge than those who don’t. Reading enhances knowledge by making them to use the brain actively and causing them to think more and therefore enhancing their intelligence. Since books help improve both memory and concentration, I can conclude that reading makes it easier to study a subject and retain the knowledge received from the subject, thus directly making students more knowledgeable and more successful later in life.”

STEM fields can be very challenging because they require a comprehensive knowledge of many things. But this challenge can be overcome if students have a good reading habit. For many years of teaching, I found that students who did not do well in STEM classes were often do not read well and have poor vocabulary. They spent several weeks struggled with scientific books using dictionary than gave up. Students who did well rarely use dictionary, they already have strong foundation and rich vocabulary in their mind. They understand the materials well and eager to learn more because they are ready to learn. If a high school student ask me: “How do I prepare to go to college and study STEM fields? My advice is: “Develop a good reading habit by reading, reading, and more reading.”