Một sinh viên viết cho tôi: “Em thích lời khuyên của thầy trong blog này nhưng điều gì xảy ra nếu em không biết em muốn làm gì? Thầy có lời khuyên nào cho ai đó vẫn còn không được quyết định như em không?”

Đáp: “Bạn cần thời gian để trả lời cho câu hỏi này về điều bạn muốn làm bởi vì bạn sẽ dành nhiều thời gian cuộc đời bạn làm nó. Việc biết điều bạn muốn làm là cả cuộc hành trình. Có khả năng là bạn có thể đổi hướng vài lần bởi vì mọi sự sẽ thay đổi, và bạn cũng thay đổi nữa. Tuy nhiên, nếu bạn nghiêm chỉnh về việc tìm ra “việc làm mơ ước” của bạn và sẵn lòng làm việc chăm chỉ để đạt tới nó, thì phần thưởng có thể là lớn.

Là sinh viên, bạn có lẽ biết cái gì là quan trọng cho bạn. Nó có thể là qua được kì thi, có được bằng, kiếm được việc làm, xây dựng gia đình của riêng bạn. Nó có thể làm làm tiền, xây dựng địa vị trong xã hội. Không có câu trả lời đúng hay sai nhưng nó là cái gì đó bạn muốn. Xin nghĩ về điều này: Bạn sẽ không làm tốt trong việc làm mà bạn ghét. Bạn sẽ không có khả năng phụ thuộc vào bố mẹ bạn để hỗ trợ cho bạn về phần còn lại cuộc đời bạn. Bạn không thể trôi nổi từ điều này sang điều khác, cũng giống như để mặc trong dòng suối chảy. Bạn phải ra quyết định cho bản thân bạn. Bạn phải tạo ra mục đích cho cuộc sống của bạn. Bạn phải sống cuộc sống của bạn tới mức tối đa khả năng của bạn. Bạn có thể muốn nói với ai đó người có ảnh hưởng lên bạn. Bạn có thể cần nói với bố mẹ bạn người yêu bạn nhiều hơn bạn biết. Bạn có thể muốn đọc những cuốn sách tốt về cuộc sống. Bạn không thể sống mà không có chiều hướng hay đam mê. Bạn phải tự hỏi bản thân mình: “Cái gì là quan trọng nhất cho tôi về nghề nghiệp của tôi?”

Bạn không thể xác định chiều hướng nghề nghiệp của bạn nếu bạn không biết mục đích dài hạn của bạn. Đến giờ, bạn có lẽ đã đọc bài nói của Steve Jobs cho sinh viên tại đại học Stanford: “Thời gian của bạn có hạn, cho nên đừng phí hoài nó khi sống cuộc sống của ai đó khác. Đừng sống với kết quả của suy nghĩ của người khác. Đừng để những ồn ào của ý kiến của người khác nhận chìm tiếng nói bên trong riêng của bạn. Và điều quan trọng nhất, phải có dũng cảm để đi theo trái tim và trực giác của bạn. Bằng cách nào đó chúng đã biết bạn thực sự muốn trở thành cái gì. Mọi thứ khác là phụ … Với 33 năm đã qua, tôi đã nhìn vào tấm gương này mỗi sáng và tự hỏi mình: “Nếu hôm nay là ngày cuối cùng của cuộc đời tôi, liệu tôi có muốn làm điều tôi định làm ngày hôm nay không?” Và bất kì khi nào câu trả lời là “Không” cho quá nhiều ngày trong một hàng, tôi biết tôi cần thay đổi cái gì đó…  Nhớ rằng tôi sẽ chết chẳng bao lâu là công cụ quan trọng nhất tôi đã từng đương đầu để giúp cho tôi ra những chọn lựa lớn trong cuộc sống. Bởi vì gần như mọi thứ — tất cả những mong đợi bên ngoài, mọi lòng tự hào, mọi nỗi sợ về ngượng ngùng hay thất bại — những điều này rơi rụng đi trong đối diện với cái chết, chỉ để lại cái gì là thực sự quan trọng. Nhớ rằng bạn sẽ chết là cách tốt nhất tôi biết để tránh cái bẫy của việc nghĩ bạn có cái gì đó để mất.  Không có lí do để không theo trái tim bạn.”

Lời khuyên của Jobs là rất đơn giản:

1.     Đừng phí thời gian của bạn.

2.     Đừng sống cuộc sống của bạn vì ai đó khác. Hãy sống nó cho bạn.

3.     Đừng sợ thất bại. Thỉnh thoảng bạn phải thất bại để thành công. Học từ sai lầm của bạn.

4.     Nhận rủi  ro. Khám phá. Thực nghiệm, và thăm dò. Đừng bao giờ ngừng tìm điều bạn muốn. Đi theo đam mê của bạn.

—-English version—-

Know what to do

A student wrote to me: “I like your advices in the blog but what if I do not know what I want to do?” Do you have any advice for someone who are still undecided like me?”

Answer: “You need time to answer the question of what do you want to do because you will spend a lot of time of your life doing it. Knowing what you want to do is a journey. It is possible that you may change directions few times because things will change, and you also change too. However, if you are serious about finding your “dream job” and willing to work hard to achieve it, then the reward could be great.

As student, you probably know what is important to you. It may be passing an exam, having a degree, getting a job, building your own family. It could be making money, building a positions in the society. There is no right or wrong answer but it is something that you want. Please think about this: You will not do well in a job that you hate. You will not be able to depend on your parents to support you for the rest of your life. You cannot floating from one thing to another, just like a leave in a flowing stream. You must make decision for yourself. You must make a goal for your life. You must live your life to the best of your ability. You may want to talk to someone who has an influence on you. You may need to talk to your parents who love you more than you know. You may want to read a good books about life. You cannot live without direction or passion. You must ask yourself: “What is most important to me about my career?”

You cannot determine your career direction if you do not know your long-term goals. By now, you have probably read about Steve Jobs’ speech to students at Stanford University: “Your time is limited, so don’t waste it living someone else’s life. Do not living with the results of other people’s thinking. Don’t let the noise of others’ opinions drown out your own inner voice. And most important, have the courage to follow your heart and intuition. They somehow already know what you truly want to become. Everything else is secondary … For the past 33 years, I have looked in the mirror every morning and asked myself: “If today were the last day of my life, would I want to do what I am about to do today?” And whenever the answer has been “No” for too many days in a row, I know I need to change something …  Remembering that I’ll be dead soon is the most important tool I’ve ever encountered to help me make the big choices in life. Because almost everything — all external expectations, all pride, all fear of embarrassment or failure — these things just fall away in the face of death, leaving only what is truly important. Remembering that you are going to die is the best way I know to avoid the trap of thinking you have something to lose.  There is no reason not to follow your heart.”

Jobs’ advices are very simple:

1.     Do not waste your time.

2.     Do not live your life for someone else. Live it for you.

3.     Do not be afraid to fail. Sometimes you have to fail to succeed. Learn from your mistakes

4.     Take risks. Discover. Experiment, and Explore. Never stop reaching for what you want. Follow your passion.