Mới đây, một người mẹ nổi tiếng đã đăng lên mạng xã hội việc đứa con 13 tuổi của mình xem nội dung sex. Hành động này đã làm dấy lên những tranh cãi gay gắt sau đó, thậm chí, một số cộng đồng mạng đã đồng loạt sử dụng hashtag như một cách để lên tiếng bảo vệ cậu bé ấy.

Thực tế, trẻ dậy thì tò mò về chuyện giới tính, tình dục là chuyện hoàn toàn bản năng và bình thường. Nhưng từ phía người lớn, thái độ hốt hoảng, la mắng, né tránh, hoặc trả lời “sau này con sẽ biết” là các phản ứng thường thấy. Cách đối diện ngượng ngùng, không cởi mở này hoàn toàn “lợi bất cập hại”, bởi tất cả những đứa trẻ đều cần tiếp cận đúng và đủ thông tin về giới tính và tình dục - ngay trong giai đoạn dậy thì.

Những hiểu biết đầy đủ về giới tính và tình dục sẽ bảo vệ con bạn khi chúng bước vào tuổi trưởng thành. Giáo dục giới tính cho con sao cho đúng, đủ và tinh tế? Bên cạnh việc trực tiếp chia sẻ, cha mẹ có thể tặng con những tựa sách lành mạnh và rất đáng tin cậy dưới đây.

1, “Những bí mật con muốn biết” phiên bản dành cho trẻ 10 - 13 tuổi

Đây là cuốn sách bàn về khoa học một cách rất thẳng thắn, nơi trẻ tìm thấy kiến thức về những thay đổi cơ thể trong giai đoạn dậy thì, cũng như những hiểu biết cơ bản về tình dục.

Bạn đọc tuổi teen sẽ hiểu về những biến đổi khi “một bé trai trở thành một người đàn ông” và “một bé gái trở thành một người phụ nữ”: bé gái xuất hiện kinh nguyệt, ngực phát triển…, còn bé trai thì vỡ giọng, cao lớn, có râu. Bên cạnh đó, sự phát triển của cơ quan sinh dục và các hormone cũng được diễn giải rất cặn kẽ trong sách, kèm theo các hình vẽ minh hoạ. Từ đó, trẻ sẽ thấu hiểu cơ thể mình, thích nghi tốt và không bối rối trước những đổi thay trong giai đoạn “ẩm ương” này.

Một phần quan trọng của “Những bí mật con muốn biết” là về khía cạnh quan hệ tình dục. “Đời sống tình dục không phải là một bí mật ghê gớm, cũng chẳng phải là một bí ẩn huyền diệu”, các tác giả thẳng thắn chia sẻ.

Cuốn sách cung cấp hiểu biết về ham muốn thể xác, quan hệ tình dục, các biện pháp tránh thai an toàn và cách phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Có quá sớm không khi cho trẻ biết những điều này? Hoàn toàn không! Ngược lại, những hiểu biết đầy đủ và chuẩn xác về giới và tình dục sẽ bảo vệ con bạn khi chúng bước vào tuổi trưởng thành.

Bên cạnh đó, là một ấn phẩm có nội dung đầy tiến bộ và văn minh, “Những bí mật con muốn biết” viết về tình dục mà không chứa những tư tưởng, quan niệm phân biệt giới, giúp trẻ nhận diện các bản năng giới tính, như người đồng tính, một chủ đề còn hiếm thấy trong các sách cẩm nang tại Việt Nam.

Những bạn trẻ còn được đọc về ấu dâm hay các hành vi lạm dụng tình dục khác, từ đó biết cách tự đề phòng. Chẳng hạn, các tác giả dặn dò các em: “Không bao giờ được đi theo người lạ, ngay cả khi họ đối xử với bạn rất tử tế, lịch sự. Nếu một người lạ cứ khăng khăng nài nỉ và đuổi theo bạn, hãy hét toáng lên và kêu cứu”.

Ngoài ra, “Những bí mật con muốn biết” còn có hai phiên bản dành cho trẻ ở độ tuổi 7 - 9 tuổi, và 4 - 6 tuổi. Hai phiên bản này sẽ thay cha mẹ trả lời trẻ một câu hỏi rất thường gặp và cũng rất dễ gây ngượng ngùng: “Em bé được sinh ra như thế nào?”. Tất nhiên, các câu trả lời được trình bày vô cùng khéo léo, tinh tế, và rất phù hợp với từng độ tuổi của trẻ.

2, “Cẩm nang con gái” và “Cẩm nang con trai”

Đây là bộ sách lâu đời, rất nổi tiếng và đã được tái bản hàng chục lần ở Việt Nam. Bộ sách gồm có hai cuốn, dành riêng cho mỗi giới tính, phù hợp cho trẻ từ 11 đến 15 tuổi.

Mỗi cuốn sách giải nghĩa rõ ràng những “từ khóa” quan trọng trong độ tuổi dậy thì. Chẳng hạn, trong “Cẩm nang con gái” (tựa gốc “A book for every girl”), bé gái sẽ biết về áo chip, kinh nguyệt, băng vệ sinh, hội chứng tiền kinh nguyệt. Còn trong “Cẩm nang con trai” (tựa gốc “A book for every boy”), các bạn nam tiếp cận một bộ “từ điển” về các hiện tượng khác lạ trong cơ thể, như bể tiếng, chiều cao tăng vọt, mồ hôi nhễ nhại, mụn trứng cá đầy mặt, “lông lá” khắp cơ thể, và những thay đổi ở cơ quan sinh dục.

“Em sẽ không còn lạ lẫm về sự phát triển cơ thể của mình. Điều đó sẽ giúp em tự tin vào ngoại hình và cảm thấy yêu đời hơn”, tác giả Violeta Babic hứa hẹn.

Hai cuốn cẩm nang này không chỉ “thủ thỉ” với trẻ về mọi thay đổi của cơ thể, mà còn giúp trẻ biết cách tự chăm sóc bản thân trước những thay đổi đó: vệ sinh vùng kín thế nào, sử dụng lăn khử mùi ra sao, xử lý “lông lá” trên cơ thể bằng những cách nào… Không những vậy, Violeta còn cặn kẽ chỉ dẫn cho các em cách chăm sóc da, tóc, mắt, điều chỉnh tư thế ngồi, cách vận động và ăn uống khoa học…

Với những chỉ dẫn toàn diện từ hai cuốn cẩm nang này, các em tuổi teen sẽ biết tự chăm sóc mình tốt và khoa học hơn. Đây là nền tảng quan trọng cho sự tự lập và trưởng thành về sau của các em.

3, “Giải ngố cho con trai” và “Giải nai cho con gái”

Cuối cùng, “Giải ngố cho con trai” và “Giải nai cho con gái” là hai ấn phẩm nhẹ nhàng, có nhiều tranh minh họa dễ thương, và đã được nhiều bậc phụ huynh lựa chọn để trang bị những hiểu biết cơ bản về cơ thể và tâm lý cho các con từ 10 - 16 tuổi.

Giống như mọi cẩm nang giới tính khác, “Giải ngố cho con trai” (tựa gốc “A book about growing up - Just for Boys”) giúp các bạn nam đỡ hoang mang hơn trước mụn trứng cá, mùi cơ thể, cách cạo râu hay những khoảnh khắc sinh lý đầy ngượng ngùng. Còn trong “Giải nai cho con gái” (tựa gốc “A book about growing up - Just for Girls”), tác giả chỉ dẫn bé gái cách chọn mua áo ngực, sử dụng băng vệ sinh, đối mặt với chu kỳ kinh nguyệt…

Nhưng điểm ấn tượng nhất của bộ sách này nằm ở cách tác giả nói về tâm tư và những cảm xúc phức tạp của trẻ trong thời kỳ dậy thì.

“Các bạn tuổi dậy thì thường cảm thấy cực kỳ cô đơn, vì những mối quan hệ với thế giới và với mọi người chung quanh đang bắt đầu thay đổi”, tác giả bày tỏ, “Tâm trạng lên xuống thất thường luôn song hành với bạn trong tuổi dậy thì. Có những khi đang buồn bã, bạn lại cảm thấy giận dữ, rồi đột nhiên chuyển sang hạnh phúc trong tích tắc”.

“Say nắng” ai đó, những trận tranh cãi nảy lửa với cha mẹ, áp lực trước bạn bè, bị bắt nạt, tự ti, tò mò hoặc ngượng ngùng trước bạn khác giới… tất cả những điều này đều được tác giả nhắc đến và khuyên nhủ rất tinh tế, ân cần trong sách.

“Có nhiều người không biết gì về hoạt động của cơ thể họ, vậy thì làm thế nào có thể cân bằng? Bạn biết đấy, bạn cần học cách sống thoải mái với những gì thuộc về mình”, đó là lời khuyên đơn giản nhưng lại rất quan trọng mà các tác giả dành cho những bạn đọc nhỏ tuổi.

Dậy thì là một giai đoạn mà trẻ có nhiều xáo trộn, khi đó nhiều trẻ còn chưa hiểu hết, thậm chí hoang mang về cơ thể và những cảm xúc của mình. Trong khi đó, chuyện giáo dục giới tính và tình dục, vốn rất cần thiết trong thời kỳ này, lại bị xem là “tế nhị”, nhạy cảm tại Việt Nam.

Hy vọng 3 bộ sách trên sẽ là khởi đầu của những dẫn dắt thẳng thắn, để cha mẹ đi cùng con qua hành trình này với thật nhiều hiểu biết đúng đắn, sự thấu hiểu và sẻ chia.

Nguyên Thảo